ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ / HAMİT KARAKUŞ- Son dönemlerde hem dış ticaret hem de uluslararası bir bölge olma yolunda önemli girişimler yapılmasına rağmen Van ihracatta bir türlü istediğini alamıyor. İran ile olan yüzlerce kilometrelik sınıra, yüzyıllardır değişmeyen sınıra ve potansiyele rağmen Van hala ihracat rakamlarında oldukça düşük bir profil çiziyor. Son yıllarda Türkiye genelindeki kademeli artış ve bazı illerin çıkışların rağmen Van hala 2023 hedefinin altında seyrediyor. Hükümetin uzun yıllar önce 2023 hedefi için 1 milyar dolar şeklinde bir hedef belirlediği Van’ın yükseliş beklentisine rağmen 2018’de bir önceki yıla oranla düşüşü can sıkıyor. Kapıköy’ün açılış için gün saydığı süreçte bu işte ciddi emek harcayan Van TSO mevcut yönetim kurulu başkanı Faruk Biner gelecek adına umutlu konuşurken, Van TSO eski başkanı Feridun Irak ise Van’ın olması gerektiğinin çok altında olduğunu söyledi. Takva “2023 yılı hedeflerini belirleyenler, güç birliği platformu üyelerini oluşturan STK’lar, meslek kuruluşları, kamu kesimi, kalkınmacılar, üniversite, siyasetçiler şapkalarını önlerine koyarak durumu gözden geçirmeliler.” Dedi. Memur-Sen İl Başkanı Mahmut Gülaçar ise yeni ticari sürece adapte olunması gerektiğine dikkat çekti. Türkiye İstatistik Kurumu Van Bölge Müdürlüğü 2018 Dış Ticaret İstatistikleri açıklandı. Açıklanan istatistiklere göre Van son iki yılda hem ihracatta hem de ithalatta istediği rakama ulaştı denilemez. İstatistik kurumunun verilerine göre, Van’da 2017 yılında 44 milyon 438 bin dolar ihracat, 69 milyon 192 bin dolar ithalat gerçekleşirken, 2018 yılında 37 milyon 486 bin dolar ihracat, 48 milyon 349 bin dolar ithalat gerçekleşti. Bu verilere göre Van bir önceki yıla göre ihracatta 7 milyon dolar, ithalatta ise 21 milyon dolar azalma olduğu gözlendi. VAN İHRACATTA ARTIŞ BEKLERKEN DÜŞÜŞE GEÇTİ! Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2018 Dış Ticaret İstatistikleri açıklandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Van Bölge Müdürü Özer Coşkun tarafından yapılan açıklamada, Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre, Türkiye’de ihracatın yıllık bazda yüzde 11 arttığına dikkat çekerken, ithalatın ise yüzde 4,6 azaldığını söyledi. İhracat 2018 yılında 2017 yılına göre yüzde 7 artarak 168 milyar 23 milyon dolar; ithalatın ise yüzde 4,6 azalarak 223 milyar 039 milyon dolar olarak gerçekleştiğini belirten Coşkun, Van’da ise ihracat 37 milyon 486 bin dolar, ithalat 48 milyon 349 bin dolar olarak gerçekleştiğini söyledi. Van’ın dinamikleri ise rakamlardaki bu düşüşü Şehrivan’a değerlendirdi. İŞTE VAN’IN İTHALAT VE İHRACAT RAKAMLARI Van Bölge Müdürü Özer Coşkun, 2018 yılında Van’ın ihracatı 37 milyon 486 bin dolar, ithalatı ise 48 milyon 349 bin dolar olarak gerçekleştiğini dile getirdi. Bölge illerinin dış ticaret verilerine değinen Coşkun, “Van’da 2017 yılında 44 milyon 438 bin dolar ihracat, 69 milyon 192 bin dolar ithalat gerçekleşmişken, 2018 yılında 37 milyon 486 bin dolar ihracat, 48 milyon 349 bin dolar ithalat gerçekleşti.” dedi. BÖLGE İLLERİN İTHALAT VE İHRACAT RAKAMLARI Bölge illerin ithalat ve ihracat verilerine değinen Coşkun, “Muş’ta 2017 yılında 7 milyon 128 bin dolar ihracat, 1 milyon 117 bin dolar ithalat gerçekleşmişken, 2018 yılında ise 6 milyon 146 bin dolar ihracat, 1 milyon 420 bin dolar ithalat gerçekleşti. Bitlis’te 2017 yılında 3 milyon 989 bin dolar ihracat, 11 milyon 405 bin dolar ithalat gerçekleşmişken, 2018 yılında ise 6 milyon 369 bin dolar ihracat, 3 milyon 370 bin dolar ithalat gerçekleşti. Hakkâri’de 2017 yılında 71 milyon 881 bin dolar ihracat, 51 milyon 530 bin dolar ithalat gerçekleşmişken, 2018 yılında ise 58 milyon 434 bin dolar ihracat, 34 milyon 725 bin dolar ithalat gerçekleşti.” diye ifade etti. VAN’IN EN ÇOK İTHALAT YAPTIĞI ÜLKE: İRAN 2018 yılında Van’ın en çok ihracat ve en çok ithalat yaptığı ülkenin İran olduğunu ifade eden Özer Coşkun, “Van’ın 2018 yılında en çok ihracat yaptığı başlıca ülkeler sırasıyla; İran 25 milyon 224 bin dolar, Irak 8 milyon 317 bin dolar ve İtalya 1 milyon 142 bin dolar oldu. Van’ın 2018 yılında en çok ithalat yaptığı başlıca ülkeler sırasıyla; İran 21 milyon 766 bin dolar, Yunanistan 8 milyon 832 bin dolar ve Azerbaycan 5 milyon 266 bin dolar ve İspanya 4 milyon 721 bin dolar oldu.” diyerek sözlerini noktaladı. BİNER: VAN BÖLGESİNDE LİDERDİR Van’ın ithalat ve ihracat rakamlarındaki azalışa dair konuşan Van Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Biner, Van’ın Türkiye’nin en doğusunda yer aldığını ve İran’la en çok sınırı bulunan kent konumunda olduğuna dikkat çekerek, “Ancak Van hiçbir zaman sınır ili olmanın avantajlarını yeterince kullanamadı. Bunun birçok sebebi vardır. Uluslararası ambargolar ve başka sebepler bu avantajları kullanmamıza engeldir. Fakat bizler biliyoruz ki Van’ın sahip olduğu potansiyel bu değil. TÜİK Verilerinde açıklanan ithalat ve ihracat rakamları da bu duruma işaret ediyor. Van bölgesinde lider, çevresindeki illerin buluşma noktasıdır. Bu durumun rakamlara yansıması gerektiğine inanıyoruz.” İfadelerine yer verdi. “VAN’IN 1 MİLYAR DOLAR İHRACAT YAPMASI GEREKİR” En önemli konunu Van’ın daima üreten bir kent olması gerektiğine vurgu yapan Biner, “Bunun için çaba gösteriyoruz. Ürettikçe ihracat rakamlarımız da artacaktır. Sayın Cumhurbaşkanımızın 2023 Vizyonu hedeflerine ulaşmak için Van’ın 1 milyar dolar ihracat yapması gerekir. Bu konuda ümitliyiz. Özellikle Kapıköy Gümrük Kapısının rehabilitasyonu ile gerek Turizm verilerimiz, gerekse ticaret verilerimiz artacaktır. Çünkü Kapıköy İlimizin ve Ülkemizin 50 yıllık geleceğine katkı sunacak çok önemli bir yatırımdır. Kapıköy Gümrük Kapısının tamamlanması ile bu kapımızda mal ve insan geçişleri artacak, bu da ticaret rakamlarımıza olumlu yansıyacaktır.” Şeklinde konuştu. IRAK: ŞAPKALARINI ÖNLERİNE KOYARAK DURUMU GÖZDEN GEÇİRMELİLER Van'ın 2018 yılı dış ticaret istatistikleri hakkında Şehrivan Gazetesi’ne konuşan Van TB ve Van TSO eski Başkanı Feridun Irak, “Van’ın, Sosyoekonomik gelişmişlikte 75’inci, yaşam kalitesinde 78’inci, Eğitim de 75’inci, Sağlık’ta 80’inci, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da 80’inci sırada derken, ihracatta son sırada olduğumuzu öğrendik. Oysaki ilimiz için 2023 hedefleri belirlenirken milyar dolar olarak belirlendiğinde bunu az bulan kurul üyeleri olmuştu. Bu hedefler hayal midi, yoksa bu hedeflerin gerçekleşmesi için gerekli çaba gösterilmedi mi, bana göre hedeflerde hayaldi, kaldı ki gerekli gayretin çabanın da gösterildiği söylenemez. Bunca potansiyeline rağmen ilimizin hak ettiği yerlerde olmadığı gibi her geçen yıl daha da geriye gitmektedir. 2023 yılı hedeflerini belirleyenler, güç birliği platformu üyelerini oluşturan STK’lar, meslek kuruluşları, kamu kesimi, kalkınmacılar, üniversite, siyasetçiler şapkalarını önlerine koyarak durumu gözden geçirmeliler. Ancak yapılan bu değil, yapılan hataları görmeyerek yanlış sektörlerin desteklenmesi yönünde kararlar alınarak kaynak ve zaman israfıdır.” dedi. IRAK: VAN’IN ULAŞTIĞI RAKAM 180 MİLYON DOLAR OLMALIYDI Son olarak sözlerini şöyle sürdüren Irak, “Sınır ticaretinin önünde engel olmadığı yıllarda bütün altyapı eksiklerine rağmen çok kazançlı ve ülkemiz lehine ticaret yapılıyordu. Kısıtlamaların başlamadan İran’la ticaretin yapıldığı son yıl olan 1994’de yani bundan 24 yıl önce 18 milyon dolar ihracat yapılmıştır. Bu güne oranlanırsa çok önemli rakam olduğu görülecektir. 1994 yılında Türkiye’nin toplam ihracatı 18 milyar dolardır. 2018 yılında ise 168 milyar dolara ulaşmış bulunuyor. Yani yaklaşık on kat büyümüş. Dolayısıyla Van’ın da ulaştığı rakam 180 milyon dolar olmalıydı. Sınır ticareti kısa sürede olumlu sonuçlar veren ekonomik faaliyettir. Devletin hiçbir yatırım yapmasına gerekte duyulmaz. Yapılması gereken tek şey ithali ve ihracı serbest olan ürünlerin sınır ticaretine konu edilmesidir.” ifadelerini kullandı. GÜLAÇAR: HAM MADDEDE DE YAŞANAN SIKINTI BU İŞİ TETİKLEMİŞTİR Van’ın ihracat ve ithalat rakamlarının düşüş yaşanmasının güvenlik meselesinden kaynaklı olduğunu ifade eden Memur-Sen Konfederasyonu Van İl Temsilcisi-Büro Memur-Sen Van Şube Başkanı Mahmut Gülaçar, “2013 yılında ki çözüm sürecinde birçok iş adamı bazı sebeplerden dolayı sermayelerini dışarıya götürmek zorunda kaldı. Kuzey Irak ile ilişkilerimiz referandum meselesinden dolayı asgariye inince yatırımcıların yatırımları başka yerlere kaydı, bu nedenle birçok firma ihracatlarını durdurma noktasına getirdi. Özellikle hammadde de yaşanan sıkıntı bu işi tetikledi. Dolar kurundaki oynamalar bu işin başlıca sebeplerindendir. 2017 yılında dolar kurunda çok fazla oynama olmasa bile güven vermedi. Kapıköy Gümrük Kapısı’nın inşaatının devam etmesi nedeniyle transit geçişlere kapalı olması ihracatı olumsuz yönde etkiledi. Son olarak İran’ın kendi vatandaşlarına kapı da uyguladığı yüksek miktardaki ücret taban da sayılan faktörler arasında yer almaktadır. İhracatçılara yönelik ciddi teşvik paketleri verilmesi halinde bölgemiz açısından rahatlama olacaktır. Ancak verilen teşvikler denetimleri sağlanmalıdır.” dedi. GÜLAÇAR: VAN GELENEKSEL EKONİMİDEN, BİLGİ ODAKLI EKONOMİYE GEÇMELİ Gülaçar, Van’ın ihracat ve ithalat rakamlarının bariz düşüşünün temel nedenleri arasında Türkiye’deki dolar kurundan kaynaklı belirsizliklerden kaynaklandığını ifade etti. Gülaçar, “Van, bulunduğu konum itibariyle maalesef sınır ülkelerden yeterince faydalanmamaktadır. Van halen sınır ticareti mantığı ile hareket etmekte üreticilerimiz dışa dönük gelişmeleri yeterince takip etmemekte Pazar payında yer alamamaktadır. Bunun temel nedenini sıralarsak; Artık tüm dünyada iş yapış şekilleri değiştiğini görüyor, geleneksel ekonomiden bilgi odaklı ekonomiye geçiliyor buna da “yeni ekonomi” deniliyor. Bizim artık inovasyon açığına odaklanmamız gerekiyor. Bilgi rekabetinde rakipleri nasıl yakalarız? Tasarımı, Ar-Ge’yi, inovasyonu nasıl destekleriz? Genç girişimcilerin önünü nasıl açarız? Dünya ya ihtiyaca göre değil, çözüme göre nasıl ürün ve hizmet sunabiliriz? Perakende, elektronik, tasarım, yazılım ve dijital teknolojiler ekseninde dünya çapında markaları nasıl tesis edebiliriz? Tüketicinin ihtiyaçlarını birebir karşılayan, tüketici odaklı nasıl ürün geliştirebiliriz? İşte bizim odak noktamız artık bunlar olmalı ve ilimiz bu potansiyelini iyi görmeli buna göre adımlar atılmalıdır.” diye konuştu.