ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ- 2017 yılında İranlılar’ın gelişi ile baharı ciddi ekonomik kazançlarla geçiren Van, 2018’de Nevruz’u orta halli bu yılı ise kazançsız geçirdi. Başta İran’ın uyguladığı giriş ücreti zammından dolayı Van’a gelişleri yarıya yarıya düşen İranlılar, Nevruz tatili ve Alışveriş Festivali (Shopping Fest) boyunca Vanlı’nın istediği düzeyde bir katkı bırakmadı. Van’a geliş sayıları iyice düşen İranlılar’ın durumunu değerlendiren Vanlılar, en büyük umudu olan bahar hareketliliğinden de bir kazanç elde edemeden mevsimi geçirdiklerini söyledi. Bazı vatandaşlar özellikle Alışveris Festivali’nin de beklenilenden daha sönük geçtiğine vurgu yaparken, Erzurum gibi illerde ve Azerbeycan gibi komşu ülkelerde çok daha organizeli etkinlikler yapıldığına vurgu yaptı. Takva’nın başkanlığı döneminde yapılanları da hatırlatan vatandaşlar, “Yokluğu hissedildi.” Yorumu yaptı. Kültür Turizm Müdürü Muzaffer Aktuğ’un rakamlarla düşüşü verdiği süreç için Vanlı turizmciler ise “Irak ve diğer pazarlara girmek şart” yorumu yaptı. Geçtiğimiz yıl Van’a giriş yapan İranlı turist sayısı 500 bin olarak ölçülürken bu yıl 1 milyona yakın turistin gelmesi planlanıyordu. Ancak bu yıl İran hükümetinin yurt dışı çıkış harçlarına büyük miktarda yaptığı zam ile Van’ın bir milyon hedefine ulaşamadı. Van esnafı da İranlıların geçtiğimiz yıla oranla oldukça az geldiğini ifade etti. DOLAR DA ÖNEMLİ BİR FAKTÖR... Her yıl ülkelerindeki Nevruz tatili dolayısıyla Türkiye’ye gelen İranlı turistlerin uğrak noktası olan Van bu yılki Nevruz tatilinden umduğunu bulmadı. Geçtiğimiz yıl sokakları caddeleri dolduran İranlılar maalesef ülkelerinde yaşanan bazı sorunlardan dolayı gelemedi. Van’ın İranlıları daha çok kente çekme girişimleri sürerken bu anlamdaki en önemli tarih olan 21 Mart da geldi geçti. 13 günlük Nevruz tatili için Van başta olmak üzere Türkiye’ye gelen İranlı turist sayısında bu yıl yüzde 20 oranında azalma yaşandı. Gerek İran hükümetinin uyguladığı yüksek harçlar, gerek dolar ve Türk Lirası'nın İran parasına göre değer kazanması İranlı turist sayısında azalmaya neden oldu. Vanlı otelciler ve Van esnafı İranlıların bu yılki Van ziyaretini Şehrivan’a değerlendirdi. DEMİR: TAKVA’NIN YOKLUĞU ÇOK FAZLA ANLAŞILIYOR Şehrivan Gazetesi’ne açıklamalarda bulunan Vanlı esnaf Mehmet Zeki Demir, geçtiğimiz yıl İranlıların Van’a olan ilgilerinin daha fazla olduğuna dikkat çekerek, “Bu yıl İranlılarda çok fazla bir azalma var. Paraları çok kıymetsiz olduğu için eskisi gibi alışverişte yapmıyorlar. Necdet Takva’nın yokluğu çok fazla anlaşılıyor. Geçtiğimiz yıl Necdet Bey çok iyi bir çalışma yürüttü. Katkısı çok fazlaydı. Bu yıl ise düşüş çok fazla var. Kapılardan geçişlerde de harçlar yükseldi. Kısacası piyasa bu yıl hiç iyi değil.” Dedi. ÇAĞLAR: MÜTHİŞ BİR DÜŞÜŞ OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ Ali Çağlar adlı esnafta konuşmasında İranlıların sayısında büyük bir düşüş yaşandığını ifade ederek, “Özellikle yurt dışına çıkış harçlarındaki yükseliş İranlıların gelişine büyük engel oldu. Zaten bizde çok alışveriş yapmazlar. Kuyumculara çok işleri düşmez. Buna rağmen biz dahi eksikliklerini fark ediyoruz. İranlı sayısında müthiş bir düşüş olduğunu görüyoruz.” Diye belirtti. MUHAMMEDİ: FİYATLARIN YÜKSEK OLMASI ÇOK FAZLA ETKİLİYOR İran’dan Van’a gelip çalışan Gül Muhammedi isimli vatandaşta İranlıların bu yılki Nevruz tatilinde geçtiğimiz yıla göre az geldiğine dikkat çekerek, “Geçen sene kalabalık o kadar çoktu ki sokaklar İranlı doluydu. Ama bu yıl sayının az olduğu gözle görülüyor. Fiyatların çok fazla yüksek olması gelişleri etkiliyor. Özellikle otel fiyatları, lokantalardaki fiyatlar ve alışverişteki fiyatların yüksek olması çok fazla etkiliyor. Önemli bir diğer sebep ise İran hükümetinin uygulamış olduğu yurt dışı çıkış harçlarının yüksek olması da gelişleri etkiledi. Bu sebepten dolayı da gelişlerin azaldığını söyleyebiliriz.” Şeklinde konuştu. EKER: NECDET TAKVA’NIN EKSİKLİĞİ ÇOK FAZLA VAR Ömer Eker isimli esnafta Şehrivan’a verdiği demeçte, “Geçen yıla oranla sayıda azalma olduğunu söyleyebiliriz. Bu yıl hiç verimli geçmedi. Seçimin etkilediğini söyleyebiliriz. Geçtiğimiz yıl fiyatlardan kaynaklı memnun ayrılmayanlar var. Bu yıl sayı olarak çok fazla düşüş var. Kapıdan geçiş harçlarının çok fazla etkilediğini söyleyemeyiz. Çünkü İranlılar diğer illeri rahatlıkla gidiyor. Van’a neden gelmesinler. Özellikle Necdet Takva’nın eksikliği çok fazla var. Çünkü geçtiğimiz yıl Necdet Takva’nın çalışmalarından dolayı gelişlerde yükseliş vardı. Bu yılki festivalde iyi değildi.” İfadelerine yer verdi. GÜLTEPE: İRANLILARA BAĞLI KALMAMAMIZ Fatih Gültepe isimli esnafta İranlı sayısında düşüş olduğunu vurgulayarak, “Geçtiğimiz yıl gibi alışverişte yapılmadı. Para biriminde düşüş olduğu için alışveriş yapmıyorlar. Geçen yıl yakalanan atmosferi yakalayamadık. İran hükümetinin uygulamış olduğu yurt dışına çıkış harçlarına zam da gelişlerin önünü kesti. Daha da önemli olan Van olarak İranlılara bağlı kalmamamız. Yeni alternatifler üretmeliyiz. Özellikle Irakla ilişkiler sıcak tutulmalı. Irak halkının refah düzeyi daha yüksek. Irakla kurulacak ilişkilerle yeni turist akını oluşturulabilir.” Dedi. AKTUĞ: İSTENİLEN DÜZEYDE İRANLI GİRİŞ YAPMADI Konuyla ilgili açıklamada bulunan Van Kültür ve Turizm İl Müdürü Muzaffer Aktuğ, Nevruz tatili nedeniyle kentte 5’inci Shopping Fest’i düzenlediklerini ifade ederek, “Bu yıl geçen yıllara oranla istenilen düzeyde İranlı giriş yapmadı. Bunun sebebi, kapı girişlerindeki harçların artması, İran’daki ekonominin iyi olmayışı, doların İran parası karşısında 13 katına yükselmiş olması ve Türk parasının İran parası karşısında 3 kat değer kazanmış olmasıdır. Bu da ister istemez İranlının kentimize gelmesi noktasında kişi sayısında azalmaya neden olmuştur” dedi. “ÖNÜMÜZDEKİ YILLARDA NEVRUZLA İLGİLİ DAHA ÇOK BEKLENTİMİZ VAR” Son dönemlerde artan 1+1 ve rezidanslar nedeniyle İranlı sayısında istatistiki bilgilere tam ulaşamadıklarını dile getiren Aktuğ, “Son dönemde artan 1+1 ve rezidanslar kayıt dışı kalıyor ve istatistiki bilgilere dahil olmuyor. İranlı misafirlerimiz de ailece geldikleri için 1+1 veya rezidansları tercih ediyorlar. Çünkü bu onlar için daha ekonomik oluyor. Ancak bu durum kayıt alınamadığı için bizlere olumlu yansımıyor” ifadelerini kullandı. Van halkının İranlıya, İranlının da Van’a alıştığını dile getiren Aktuğ, “Nevruz tatili az da olsa Van için her anlamda katkı sağlayan bir kültür etkinliğidir. Van esnafı memnun kaldığı için daha çok İranlının gelmesini istiyor, ama bu esnafın istemesi ile olmuyor. Bu durum gelecek insanların ekonomik bütçeleriyle ilgili. Önümüzdeki yıllarda nevruzla ilgili daha çok beklentimiz var. İnşallah umduğumuz gibi gerçekleşir” diye konuştu. YEŞİLAĞAÇ: ERMNİSTAN VE IRAK PAZARLARINA GİRMEMİZ LAZIM Van Otelciler Derneği (VANODER) Başkanı Reşat Yeşilağaç ise İran’ın uyguladığı çıkış harçlarından dolayı bu yıl gelenlerin sayısında düşüş yaşandığını dile getirerek, “Geçen sene nevruza iki ay kala rezervasyonlarımız doluyordu. Bu sene ise yüzde 80’lik bir doluluğumuz oldu. Bu anlamda bizim İran pazarı ile birlikte Ermenistan, Irak gibi pazarlara girmemiz lazım. Ayrıca Van’ı daha çok canlandırmak için kültür turları düzenlememiz lazım. Umarım 2019 yılı güzel geçer” dedi. AKSOY: FARKLI ARAYIŞLARA YÖNELMEMİZ LAZIM Elite World Van Hotel Genel Müdürü Oktay Aksoy da, İran hükümetinin uyguladığı harçlar nedeniyle gelen İranlı turist sayısında azalmalara neden olduğunu söyleyerek, “2018 Mart ayına kadar baktığımızda ciddi anlamda İran potansiyeli vardı ve en büyük pazarımızdan biriydi. Ancak 2018 yılının ilk çeyreğinden sonra kendi içlerinde uygulamış oldukları harç sistemi nedeniyle İran pazarında ciddi anlamda azalmalar meydana geldi. Bu anlamda farklı arayışlara yönelmemiz gerektiğini düşünüyorum. Bu yeni arayışlarda yerli pazarlarımızın güçlendirilmesi, Irak pazarına girmemiz ve farklı destinasyonlara girmemizdir. Yani sadece İran pazarına bağlı kalmamamız lazım” şeklinde konuştu. İranlılar ise dolar ve Türk Lirası'nın İran parası karşısında değer kazanmasından dolayı az sayıda İranlının Van’a geldiğini söyledi.