ŞEHRİVAN ÖZEL: ORHAN SAĞLAM / ÖMER AYKAÇ- Geçtiğimiz bayramı Koronavirüs salgının gölgesinde geçiren ve sokağa çıkma yasağının gölgesinde geçen Ramazan Bayramı’ndan sonra Kurban Bayramı’nda da Pandemi burukluğu yaşanıyor. 2020’nin Mart ayından bu yana Türkiye’de yayılan ve ekonomiyi adeta felç eden salgın hala yayılmaya devam ederken bu bayram da esnaf ve tüccarlar bayram edemedi. Bayrama sayılı günler kala Şehrivan’a konuşan esnaflar iş yapamamakla birlikte, birçok nedenden dolayı dert yandı. Van’da yıllardır gelenekselleşen her bayram arifesinde vatandaşların cadde sokak dolaşıp bayram alışverişi yapması artık yaşanmaz oldu. Eski günlerin mumla arandığı şu zamanlar esnafı zora soktuğu gibi vatandaşı da tedirgin ediyor. 2020 yılının Mart ayında Türkiye’de görülmeye başlayan Korona virüs yüzlerce insanın canına mal olurken, onlarcasını da iflasın eşiğine getirdi. Devlet korona virüsle mücadelede vatandaşın mağdur olmaması ve sağlık açısından vatandaşın her isteğine yetişmeye çalışırken, ekonomik olarak da ayakta durmaya çalıştı. Dünya genelinde onlarca ülke korona virüsle mücadelede sınıfta kalırken, ülkemiz bu konuda örnek ülkelerden biri oldu. Alınan onlarca tedbire rağmen vatandaşların dikkatsizliği maalesef binlerce insanın canına mal oldu. Tedbirler kapsamında sokağa çıkma kısıtlamalarının yapılması her ne kadar esnafı zorlasa da, vatandaş sağlık söz konusu olduğunun bilincinde oldu. Tüm bunlar yaşanırken, 2020 yılı içerisinden Ramazan Bayramında sokağa çıkma kısıtlamasından dolayı vatandaş alışveriş yapamadığından dolayı esnafta ekonomik olarak sıkıntı yaşadı. Kurban Bayramına sayılı günler kala Van esnafı iş yapamadıklarından yakınırken, Şehrivan Gazetesi olarak esnafa mikrofon uzattık. Şehrivan’a konuşan onlarca esnaf ekonomik olarak sıkıntı yaşadıklarına dikkat çekti. KAÇAK: ESKİ BAYRAMLARI ÇOK ÖZLEDİK Diğer bayramlara oranla insanların alım gücünün düştüğünü belirten Şehmuz Kaçak isimli esnaf, Korona virüsten dolayı esnaf olarak zor zamanlar yaşadıklarını ifade etti. Kaçak, “Alım gücü ise çok zayıf aldığımız mallar ellerimizde kalıyor. Çalışan sayılarımızı sürekli azaltıyoruz. Ekonominiz ise daha da kötüye gitmeye başladı. İşletmeyi kapatma durumuz bile var. Çünkü gelir ve gider arasındaki fark çok yüksek. Eski bayramları çok özledik. Eski bayramların tadı ve tuzuna denk gelemiyoruz artık.” Şeklinde konuştu. “İŞLERİMİZDE YÜZDE 60 BİR DÜŞÜŞ VAR” Bayram öncesi işlerin çok durgun olduğunu ifade eden Esnaf Remzi Kutluk, şunları söyledi: “Sanki bayram yokmuş gibi bir hava var. Bundan önceki bayramlarda da eski bayram havasını alamıyoruz. Eskiden bayram arifesi olmada on beş gün önceden esnaf iş yapmaya başlardı. İşlerimizde neredeyse yüzde 60 bir düşüş var. Geçmiş bayramlara hep borçsuz girerdim. Ama bu bayrama borç ile giriyorum.” “İNSANLAR DIŞARI ÇIKMAYA KORKAR OLDU” Eski bayramlara oranla işlerin düştüğünü söyleyen esnaflardan Fuat Örkmez, “Eski bayramlarda işler çok iyiydi. İnsanlar rahat rahat gezebiliyordu. Ekonomik durumumuz da yüzde yüz bir düşüş var.” Dedi. Korona virüse değinen esnaf Faruk Say, 20 yıla yakın süredir esnaflık yaptığına dikkat çekerek, “Kendime ait ufak bir işletmem var. Bayram öncesi işler kötü diyebilirim. Çünkü bir pandemi süreci geçiyoruz. İster istemez insanlar dışarı çıkmaya korkar oldu. İşlerin düşüklüğü ekonomimizi de çok etkiledi. İki yıldır BAĞ-KUR’umu ödeyemiyorum. Gidişat işlerden dolayı durgun.” diye ekledi. “BU BAYRAMA BORÇLU OLARAK GİRİYORUZ” İzzet Attırak isimli esnaf ise bayram öncesi işlerinin durgun olduğuna vurgu yaparak, “Korona virüsten dolayı işler durmuş durumda. Saat sabahın 10’u ve gelen bir tane müşteri bile yok. Önceden işlerimiz yine iyiydi. Bu saatlerde yine gelen müşterimiz olurdu. Artık onlar da gelmiyor. Daha önceden eski bayramları beğenmezdik. Şimdi ise eski bayramları özlüyoruz. Bu bayrama diğer esnaflar gibi borçlu olarak giriyoruz.” Diye konuştu. “İŞ DE YOK, PARADA YOK” Bayrama sayılı günler kala işlerinin durgun olduğunu söyleyen esnaflardan Muhammed Gündal, “Normalde eşyaların fiyatını sormaya geliyorlardı. Şimdi fiyat sormaya bile gelmiyorlar. Hastalıktan dolayı çarşıda pek kimseyi göremezsiniz zaten. Eski bayramlarda işlerimiz baya iyiydi. Hal böyle olunca ekonomik durumumuzda iyiydi. Şu an iş de yok, parada yok.” Dedi. VANLI ESNAF GERÇEKTEN DE “NERDE O ESKİ BAYRAMLAR” DİYOR Emrah Adıyaman isimli esnaf ise Şehrivan’a şunları anlattı: “Bayram öncesi işlerimiz çok kötü. Bütün sektörler şu an durmuş durumda diyebilirim. Eski bayramlar güzeldi. Birkaç yıldır eski bayram tadı hiç yok. Haliyle insan özlüyor eski bayramları. Pandemi sürecinden dolayı insanlar bırak alışveriş yapmayı dışarı çıkmaya korkuyorlar. Alışveriş yapılmayan bir kurumun ekonomik durumu da pek göz açıcı olduğunu düşünmüyorum.” PANDEMİ EKONOMİYİ ALT ÜST ETTİ! Buruk bir bayram geçirdiklerini söyleyen Cebrail Çakar isimli esnaf, “Bu bayramda ne tat var ne de iş var. Eski zamanlar gibi öyle çok bir işimiz yok. Çok aşırı ihtiyaçlar dışında halk artık dışarı çıkmaz oldu. Bu durumda iz esnafların ekonomik durumunu çok kötü zedeledi diyebilirim.” Dedi. İşlerinin eski bayramlara nazaran düşük olduğunu belirten Ahmet Sevinç isimli esnaf, eski bayramları çok özledikleri söyledi. Sevinç, “Eskiden bayrama 10 gün kala iş yerlerimizde yoğunluk başlardı. Şimdi virüsten dolayı yoğunluk olmaması, ekonomik açıdan kötü olabilir. Ama hastalık açısından çok daha iyi. Biz ve diğer esnaflar birkaç ay daha dişimizi sıkmaya gayret edeceğiz.” Diye konuştu. “BU ARALAR İŞLERİMİZ KÖTÜYE GİTMEYE BAŞLADI” Mihriban Şeker isimli esnaf ise şunları söyledi: “Bundan 3 hafta önce işlerimiz çok daha iyiydi. Bu aralar işlerimiz kötüye gitmeye başladı. Hastalıktan dolayı işlerimiz kötü diyemem. Çünkü Raman Bayram’ında da hastalık vardı. O zaman bile işlerimiz seyri daha da iyiydi. Hastalıktan dolayı müşterilerimizin birçoğu şu an ya tatilde ya da evlerinden çıkamıyor. Bu durumlar ekonomimizi olumsuz etkiliyor.”