Bir zamanlar Türkiye’nin en önemli hayvancılık merkezlerinden biri olan Van’da tarım ve hayvancılık her geçen yıl kan kaybediyor. Ülkede küçükbaş hayvan varlığında lider olan, aynı zamanda çok ciddi bir tarımsal varlığa sahip olan Van’daki çiftçiler son yıllarda artan maliyetlerden ve çeşitli sebeplerden dolayı tarım ve hayvancılıktan uzaklaşıyor. Köyden kente göçün de hızla devam ettiği süreçte genç nüfus da erken yaşlardan itibaren kırsalı terk ediyor. Türkiye’nin en genç nüfusuna sahip illerinden biri olan Van’da gençler işsizlik nedeniyle batıya göç eterken tarım hayvancılık yapmayı da tercih etmiyor.
KENTİN GENÇLERİ ARTIK TARIM YAPMIYOR!
Tarım ve hayvancılıktan uzaklaşırken, bu durum kentin potansiyelinin yok olmasına neden olurken Vanlı çiftçilerin yaşadığı sorunlar ve genç nüfusun çiftçilik yapmaması ile ilgili Şehrivan’a konuşan Aram’ın Çiftliği işletmecisi ve aynı zamanda çiftçilik yapan Ercan Ensari, Van’da tarım ve hayvancılığa ait üretim alanların artık boş kaldığını ifade etti. Kentteki tarım ve hayvancılık alanındaki sıkıntılar, gençlerin bu sektörde çalışmayıp batıya göç etmesi ve sektörle ilgili sıkıntıları Şehrivan aracılığı ile dile getiren Ensari, sorunlarla birlikte bu sürecin sona ermesiyle ilgili çözüm önerileri de sundu. Kentte tarım ve hayvancılık noktasında yaşanan kan kaybına karşı atılacak en büyük adımın kırsalda yaşamı cazip hale getirmek olduğunu söyledi.
ENSARİ: KIŞ AYLARINDA VANLI ÇİFTÇİLERİN DERDİ KATLANIYOR
Ensari, kış aylarında yaşadıkları sorunları dile getirerek, “Bu yıl kışı geç yaşamış olsak da çiftçilerin sorunları giderek derinleşiyor. Kış aylarında girdi maliyetleri yaz aylarına kıyasla 2 ila 2,5 kat artıyor. Yaz döneminde tonu 900-1000 TL olan beyaz samanın fiyatı kışın 5 bin TL’ye kadar çıkıyor. Silaj bulmak neredeyse imkânsız hale gelirken, kepek fiyatları 180-200 TL bandından 330 TL’ye yükseldi. Bir torba süt yeminin fiyatı ise 780 TL’ye kadar çıktı. Bu artışlar, çiftçilerin giderlerini katbekat artırarak hayvancılığı sürdürülemez hale getiriyor” dedi.
VANLI GENÇLER TARIM VE HAYVANCILIKTAN UZAKLAŞIYOR
Gençlerin kırsalda kalmadığını belirten Ensari, “Van, Türkiye’nin en fazla genç nüfusa sahip illerinden biri olmasına rağmen, bu potansiyel değerlendirilemiyor. Gençleri kırsalda tutamadılar çünkü onlara imkân sağlanmadı. Eğer gençler köylerinde kalsaydı, Van bugün tarım ve hayvancılıkta çok daha farklı bir konumda olurdu. Ancak yeterli iş imkânı sunulmadığı için gençler mecburen başka illere çalışmaya gidiyor. Merkezde iş arayan, geleceğe dair umudu azalan bir gençlik oluştu, kırsalda ise genç nüfus neredeyse yok oldu” ifadelerini kullandı.
“KIRSALDA GENÇLERİ DESTEKLEYECEK PROJELER YOK”
Ensari, gençlerin tarım ve hayvancılığa teşvik edilmediğinin altını çizerek, “Türkiye’de çiftçilerin yaş ortalaması 57. Gençleri çiftçiliğe yönlendiremiyoruz çünkü kırsalda gençleri destekleyecek projeler yok. Gençler tarım ve hayvancılığa teşvik edilmediği için kırsalı terk edip büyük şehirlere göç etmek zorunda kalıyor. Hayvancılık için bazı destek projeleri bulunsa da bireysel anlamda çiftçiye yönelik doğrudan katkılar yeterli değil. Örneğin, Gürpınar’ın bir köyünde ahır inşa etseniz bile eğitim, sağlık ve altyapı hizmetleri eksik olduğu için orada yaşamak mümkün olmuyor” diye aktardı.
VAN’DA AHIRLAR VAR AMA BOŞ KALIYOR
Van’da hayvancılık yapılmadığı için ahırların boş kaldığını dile getiren Ensari, “Kar yağdığında yüzlerce köy yolu kapanıyor. Eğer yollar kapalı olduğu için üreticiler temel ihtiyaçlarını karşılayamıyorsa, çocuklar okula gidemiyorsa, hastalar hastaneye ulaştırılamıyorsa, kimse çiftçilerden kırsalda kalmasını bekleyemez. Bu şartlar altında ahırlar inşa ediliyor ama boş kalıyor. Kırsaldaki temel sorunlar çözülmedikçe, Van’daki ahırlar da giderek boşalacak. Altyapı, ulaşım, eğitim, sağlık ve internet gibi temel hizmetler sağlanmadıkça, çiftçi de kırsalda kalmayıp Van’a veya başka illere göç etmeye devam edecek” şeklinde konuştu.
VAN’DA ÇİFTÇİLER ÇOBAN BULAMIYOR!
Yaşadıkları en büyük sorunlardan birinin çoban bulamama olduğunu aktaran Ensari, “Çoban bulma sorunu da çiftçiler için büyük bir çıkmaza dönüştü. Ne kadar yüksek maaş verilirse verilsin, yerli halk çobanlık yapmıyor. Bu nedenle çiftçiler, yabancı işçilerle (Afgan, Suriyeli) çalışmak zorunda kalıyor. Ancak bu da sürdürülebilir bir çözüm değil. Çobanlık mesleğinin yeniden cazip hale getirilmesi ve bu sorunun kalıcı şekilde çözülmesi gerekiyor” dedi.
“TARIM VE HAYVANCILIĞIN GELECEĞİ GENÇLERİ KIRSALDA TUTACAK POLİTİKALARDA”
Çözüm önerilerinde bulunan Ensari sözlerini şöyle tamamladı: “Sonuç olarak, Van’da tarım ve hayvancılık, kırsaldaki temel sorunlar çözülmeden gelişemez. Gençlerin kırsalda kalması için altyapı, eğitim, sağlık ve ulaşım gibi temel hizmetlerin iyileştirilmesi şart. Aksi takdirde çiftçilik yapmak isteyenler de şehir merkezlerine göç etmeye devam edecek ve kırsal alanlar üretim açısından tamamen boşalacak. Tarım ve hayvancılığın geleceği, gençleri kırsalda tutacak doğru politikaların uygulanmasına bağlı.”