ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ/MENDUH ÇALIŞKAN- Elazığ depremi ile birlikte bir kez daha tartışılmaya başlayan yapılaşma, yapı sağlamlığı gibi konular tartışılmaya devam ederken, TÜİK de 2019’un konut satış rakamlarını açıkladı. Konut satışının ülke genelinde ve Van’da arttığı süreçte gözler bir kez daha yapıların sağlamlığına çevrildi. 2011 depremi sonrası tedbirler alınsa da yatay yerine hala dikey mimari ile devam eden Van’da konu tartışılmaya devam ederken TÜİK’in açıklaması sonrası konu bir kez daha tartışmaya açıldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2019 Aralık ayı konut istatistiklerini yayımladı. Konut satışları 2019 yılında bir önceki yıla göre %1,9 azalarak 1 milyon 348 bin 729 oldu. Türkiye genelinde konut satışları 332 bin 508 ipotekli, 1 milyon 16 bin 221 diğer satış türünde gerçekleşti. 2019 yılında ipotekli satışların payı % 24,7 oldu. Türkiye'de 2019 yılında ilk el konut satışı 511 bin 682, ikinci el konut satışı ise 837 bin 047 olarak gerçekleşti. İlk el konut satış oranı %37,9, ikinci el konut satış oranı yüzde 62,1 oldu. Van’da ise konut satışları 2019 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre artış gözlemlenirken ilk satışta azalma, ikinci el konut satışlarında ise artış yaşandı. Bunun dışında Van’da ipotekli ve ikinci el konut satışlarında ise hem yıl bazında hem de 2019 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre artış sağlandı. ÖZDEK KONUT SATIŞLARINI VE SEKTÖRÜ DEĞERLENDİRDİ TÜİK 2019 yılı son ayını da kapsayan konut istatistikleri yayınladı. 2019 ve Aralık ayına ait konut satış istatistiklerinin paylaşıldığı açıklamada Van’ın konut satışındaki rakamlar da paylaşıldı. Türkiye ortalamasında konut satışının hala yüksek olduğu iller arasında yer alan Van’ın konut satışı ve diğer konulara ilişkin değerlendirme ise Van Emlakçılar Dayanışma Derneği Başkanı Orhan Özdek’ten geldi. Mevcut rakamları ve 2019 yılı sonrası konut sektöründeki durumu Şehrivan’a değerlendiren Özdek, kente dair önemli konulara vurgu yaptı. Özdek, konut satışlarındaki artışı arz talebe bağlarken, kentin konut ihtiyacının devam ettiğini belirtti. Özdek, konut yetersizliği ve konut ihtiyacına cevap vermek adına kentin imardan kaynaklı problemlere takıldığını ve çözülmesi gerektiğinin altını çizdi. Özdek, özellikle deprem bölgesinde yer alan kenttin son dönemde yapılan yapılara değinerek, yatay mimari çağrısı yaptı. ÖZDEK: KENTİN KONUT İHTİYACI İMAR’A TAKILMAKTADIR TÜİK tarafından açıklanan konut istatistikleriyle ilgili önemli değerlendirmelerde bulunan Van Emlakçılar Dayanışma Derneği Başkanı Orhan Özdek, kentin konut ihtiyacının devam ettiğini ve konut ihtiyacının karşılanmadığını belirtti. Özdek, kentin son dönemde artan nüfus ve göçlerle birlikte konutta karşı talebin yüksek olduğunu kaydederek şu ifadeleri kullandı: “Kentimiz bünyesinde verileri değerlendirdiğimiz de müttehit ve inşaat firmalarının konut yapmak adına imarsal sıkıntılarla karşı karşıya kalmaktadır. İmardan kaynaklı olarak devam eden problemler yeni konutların yapımının önüne geçmektedir. Bu mana da Van Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mehmet Emin Bilmez, imar konusunda çözüm üretmesi gerekmektedir. İlimizde devam eden imar problemi masaya yatırılarak revize edilerek devam eden sorunlar çözülmelidir. İmar’dan kaynaklı olarak devam eden problemlerin ortadan kaldırılması halinde kentin konut ihtiyacı ortadan kalkarken, konutta olan rağbet daha da artacaktır” dedi. ÖZDEK: KONUT FAİZ ORANLARININ DÜŞMESİYLE VATANDAŞI İPOTEKLİ KONUTTA YÖNLENDİRDİ 2018-2019 yılları arasında artan ipotekli konut artışına değinen Özdek, Türkiye’de son dönemde konut alımında faiz oranlarının indirilmesinin ardından ipotekli konut satışının artışında büyük etken teşkil ettiğinin altını çizerek şunları kaydetti: “Ülkemizde son dönemde konut satış faizlerinde indirime gidildi. Faiz indiriminin ardından vatandaş kredi ile konut alımına yöneldi. Burada temel etken son dönemde yaşanan ekonomik daralma ve alım gücünün düşmesinin büyük bir etkisini görüyoruz. Daha önce vatandaş konut almak istediğinde birikim yaparak konut sahibi olurken, şimdilerde ise vatandaş yüzde 85 oranında ipotekli yollarla konut sahibi olmaya çalışıyor. Buradan bu sonuca varabiliriz, insanların artık birikim yapamadığını ve kredi yoluyla konut sahibi olmaya çalıştığını görüyoruz. Dernek olarak ipotekli konut alımını tasnif etmiyoruz, fakat şartlardan dolayı ekstradan yapacak bir durumda söz konusu değildir” İKİNCİ EL KONUT NEDEN TERCİH EDİLİYOR? İkinci el konut satışlarının son süreçte tercih edilmesinin nedenine değinen Özdek, ikinci el konutların dışında sıfır konut tercih edilmesi gerektiğini belirterek şunları ifade etti: “İkinci el konut ile sıfır konut arasındaki fiyat aralığının yüksek olmasından dolayı ikinci el konut alımına yönelmek zorunda kalıyor. Neden olarak; ilimizde sıfır konutların maliyeti, konut yetersizliği ve son dönemde konut yapım malzemesinde yaşanan artış sıfır konutların yüksek satılmasına neden olmaktadır. Bu durum hem satıcıyı hem de alıcıyı zor durumda bırakmaktadır. Dolasıyla bundan kaynaklı olarak yüksek konut fiyatları vatandaşı ikinci el konut alımına yönlendiriyor” diye belirtti. ÖZDEK: 2011 YILINDAN SONRA YAPILAN KONUTLAR DEPREME DAYANIKLI YAPILDI 20 Ocak 2020 tarihinde yaşanan ‘Elazığ Depremi’ sonrası kentteki konut değişimiyle ilgili Özdek, kentin 2011 yılında iki acı depremle sarsıldığını anımsatarak şunları belirtti: “2011 yılında ilimizde yaşanan iki acı deprem sonrası inşaat konusunda hem devlet nezdinde hem de inşaat firmaları nezdinde iyi bir süreç işlendi. Özellikle deprem sonrası çıkarılan yasa gereği konut konusunda iyi bir gözlem mekanizması ortaya konuldu. İnşaat takip sistemimin devreye sokulmasıyla herkesin müteahhit olmasının önüne geçildi. Konutlarda denetim arttırılarak malzeme çalınmasının önüne geçildi. Daha sonraki süreçte yapı denetimin devreye sokulmasının ardından 2011 yılında ilimizde yaşanan deprem sonrası yapılan konutlar denetime tabi tutuldu. Bu da şunu göstermektedir ki deprem sonrası yapılan konutlar depreme dayanıklı şekilde yapılmıştır” dedi. ÖZDEK: YENİ KONUTLAR ‘RADYE TEMEL SİSTEMİ’YLE YAPILIYOR 2011 yılında yaşanan deprem sonrası ‘Radye Temel Sistemi’nin devreye sokulduğunu ifade eden Özdek, “Özellikle deprem sonrası yapılan konutlarda ‘Radye Temel Sistemi’ konulması deprem açısında son derece önemlidir. Deprem ülkesi olan Japonya’dan örnek alınarak hayat geçirilen bir sistemdir. Dolasıyla sitemin deprem bölgesi olan ilimizde kullanılması çok önem arz etmektedir. Yasa gereği ilimizde bulunan müteahhit ve inşaat firmaları yeni yapılan konutlarda bu sistemi kullanmaktadır. Bu sistemle birlikte depreme dayanıklı konutlar inşa edilmektedir. İki mekanizmanın hayata geçirilmesiyle ilimizde 2011 yılından sonra yapılan konutlar depreme daha dayanıklı yapıldığını söyleyebiliriz” ÖZDEK: YATAY MİMARİDEN YANAYIZ Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘dikey değil yatay mimari diyoruz’ söyleminin dışında dikey mimarinin devam etmesi konusunda ise Özdek, “Malumunuz son süreçte dikey mimarinin dışında yatay mimari yapılmasına yönelik adımlar atılmak isteniyor. Bu konuda geçmişte yapılan dikey mimarilerin gözden geçirilmesi gerekiyor. Özellikle dikey mimarilerde deprem esnasında daha çok can kaybına neden olurken, yatay mimaride can kaybı daha az yaşanmaktadır. Buradan yola çıkarak yaşanacak bir deprem esnasında yatay mimari de insan hayatı daha güvende olduğunu söylemekte mümkündür. Dernek olarak dikey değil, yatay mimariden yanayız. İnsan hayatı her şeyden önemlidir, insan hayatına önem vermemiz gerekiyor. İnsanlar deprem kuşağında yaşadıklarını unutmamalıdırlar” diye ifade etti. KENTTE YATAY MİMARİNİN ÖNÜNDEKİ ENGEL: İMAR PROBLEMİ Kentte dikey mimarinin tercih edilmesinin nedenine değinen Özdek, “İlimizde dikey mimarinin tercih edilmesi geçmişten günümüze kadar müttehit ve inşaat firmaları kâr amaçlı olarak dikey mimariyi tercih ediyordu. Bundan kaynaklı olarak dikey mimari daha tercih ediliyor. Yatay mimarinin maliyeti fazla olsa dahi deprem riski karşısında can kaybını minimize ediyor. Bundan dolayı ülke ve kent olarak dikey mimariden vazgeçmemiz gerekiyor ve yatay mimariye geçiş yapmamız gerekiyor. Bu manada kentteki müteahhit ve inşaat firmaları büyük problemlerle karşı karşıya kalıyor. Kent bazında değerlendirdiğimiz de yatay mimari açısında yeterli imara açık alan bulunmamaktadır. İmar’dan kaynaklı olarak devam eden sorunlar belediyeler nezdinde çözüme kavuşturulmalıdır. Sorunun çözülmesi halinde dikey mimari değil de yatay mimari daha çok tercih edilecektir” diye ifade etti. ÖZDEK: KENTİN DEPREM PLANI OLMASI GEREKİYOR Kentin deprem planı olmadığını belirten Özdek, kentin şimdiye kadar deprem olasılığıyla yaşamadığını ve planlama yapılmadığını dile getirerek şunları ifade etti: “Türkiye’deki deprem gerçeğini bilmemiz gerekiyor. Özellikle ilimizdeki deprem gerçeğinin farkında olmamız gerekiyor. Kent olarak maalesef deprem olasılığıyla yaşamamız gerekiyor, hükümet nezdinde ve yerel yönetimler açısında bir deprem planımızın olması elzemdir. Bu sadece bunlarla yeterli değil, her kuruluş ve her vatandaşın deprem olasılığını göz önünde bulundurarak deprem planı yapması gerekiyor. İlimizin depremle ilgili A,B,C planı olması lazım” dedi. “YEREL YÖNETİMLERE ASLİ GÖREVLER DÜŞMEKTEDİR” Kentin büyümesi ve gelişmesi adına sorunların ortadan kaldırılması gerektiğini ifade eden Özdek, “İlimizi marka şehir statüsüne kavuşturmak istiyorsak, imar, çevre yolu ve diğer konular da çözüm üretilerek ortadan kaldırılması gerekiyor. İlimiz bölgede önemli bir konumda yer almaktadır, bunu iyi değerlendirmemiz gerektiği düşüncesindeyim. Bu manada yerel yönetimlere asli görevler düşmektedir. İlimizde herkes üstüne düşen görevi hakkıyla yerine getirmesi halinde üstesinden gelemeyeceğimiz sorun kalmayacaktır” TÜRKİYE’DE 2019 YILINDA KONUT SATIŞI Konut satışları 2019 yılında bir önceki yıla göre %1,9 azalarak 1 milyon 348 bin 729 oldu. Türkiye genelinde konut satışları 332 bin 508 ipotekli, 1 milyon 16 bin 221 diğer satış türünde gerçekleşti. 2019 yılında ipotekli satışların payı %24,7 oldu. Türkiye'de 2019 yılında ilk el konut satışı 511 bin 682, ikinci el konut satışı ise 837 bin 047 olarak gerçekleşti. İlk el konut satış oranı %37,9, ikinci el konut satış oranı %62,1 oldu. Konut satışlarında 2019 yılında, İstanbul 237 bin 675 konut satışı ve %17,6 pay ile ilk sırayı aldı. İstanbul'u, 132 486 konut satışı ve %9,8 pay ile Ankara, 79 221 konut satışı ve %5,9 pay ile İzmir izledi. En az satış ise 185 konut ile Ardahan'da oldu. VAN’DA 2018 ARALIK AYINA ORANLA BU YIL KONUT SATIŞLARINDA ARTIŞ YAŞANDI Van’da konut satışları 2019 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre artış sağlandı. 2018 Aralık ayında 864 konut satılırken, 2019 Aralık ayında 912 konut satıldı. 2018 Aralık ayında ilk satışta 540 konut, ikinci elde konutta ise 324 konut satıldı. 2019 Aralık ayında ise ilk satışta 412 konut, ikinci elde konutta ise 500 konut satıldı. Van’da konut satışları 2019 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre artış gözlemlenirken ilk satışta azalma, ikinci el konut satışlarında ise artış yaşandı. VAN’DA İPOTEKLİ KONUT SATIŞLARINDA ARTIŞ YAŞANDI Van’da 2019 Aralık ayında ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre artış yaşandı. 2018 Aralık ayında 25 ipotekli konut satışı gerçekleşirken, 2019 Aralık ayında 166 ipotekli konut satışı gerçekleşti. 2018 (Ocak-Aralık) ayları arasında 964 ipotekli konut satışı olurken, 2019 (Ocak-Aralık) ayları arasında 1 471 konut satışı gerçekleşti. Van’da aralık ayı ve yıl bazında ipotekli konut satışlarında artış yaşandı. 2018-2019 VAN KONUT İSTATİSTİKLERİ Van’da konut satışları 2019 yılında bir önceki yıla göre azalma yaşandı. 2018 (Ocak-Aralık) ayları içerisinde 7 496 konut satışı gerçekleşirken, 4 386 konut ilk satış, 3 110 konut ise ikinci el konut satışı olarak el değiştirdi. 2019 (Ocak-Aralık) ayları içerisinde 6 862 konut satışı yapılırken, 3 031 konut ilk satış, 3 831 konut ise ikinci el konut satışı olarak el değiştirdi. Yıl bazında bakıldığın 2019 yılı 2018 yılına oranla konut satışlarında düşüş yaşanırken, ikinci el konut satışlarında artış yaşandı.