ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-SERCAN CANSIZ Son haftalarda depremlerin yeniden kendisini hissettirdiği Van’da haftasonu meydana gelen 5.0’lık deprem Van’da büyük korku yarattı. 2011 depremini yaşayan kentte her deprem yeni bir tedirginlik sebebi olurken Tuşba merkezli son sarsıntı korku senaryolarını tekrar hatırlattı. Vatandaşların sokağa döküldüğü deprem sonrası gözler deprem uzmanları ve akademisyenlerin yorumlarına çevrilirken daha büyük deprem olacağı iddialarını bitiren açıklamalar geldi. Öte yandan deprem gerçeği ve bölgedeki deprem faylarının varlığı hususu ise bu anlamdaki tedbirlerin alınması ve Van’ın her zaman böylesi sarsıntılara hazır bir kent olması gerektiği gerçeğini öne çıkardı. Depremin hemen sonrasında yaptığı yorum ile “Endişeye gerek yok” diyen uzman isimlerin açıklama yankısı sürerken Şehrivan’a konuşan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Jeofizik Mühendisi Dr. Öğr. Üyesi Hamdi Alkan da meydana gelen 5,0 şiddetindeki depremin büyük bir depremin öncüsü olmadığını söyledi. VAN’IN GÜNDEMİ YİNE DEPREM Son zamanlarda Van’da ardı ardına depremler meydana gelmeye devam ediyor. Merkez üssü Tuşba olan 5,0 büyüklüğündeki deprem kent merkezinde de hissedilirken, deprem sonrası ise büyük bir deprem olabileceği tedirginliği yaşamaya başladı. Meydan gelen depremler bazı evlerde çatlaklar oluştururken, kent merkezde hissedilen deprem sarsıntıları, paniğe neden oldu. Geçtiğimiz akşam evlerine girmeye korkan birçok vatandaş, geçeyi dışarda geçirirken oluşan korku tedirginliği sürüyor. Van’da meydana gelen depremlerden sonra birçok uzman isimden açıklama gelirken, kendi alanında uzman isimlerden biri olan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Jeofizik Mühendisi Dr. Öğr. Üyesi Hamdi Alkan’dan da önemli bir açıklama geldi. Alkan, meydana gelen 5,0 şiddetindeki depremin büyük bir depremin öncüsü olmadığını söyleyerek, kentin depremsellik durumunu yorumladı. DEPREM HAREKETLİLİĞİ SÜRÜYOR! Depremle ilgili önemli açıklamalarda bulunan YYÜ Jeofizik Mühendisi Dr. Öğr. Üyesi Hamdi Alkan, şunları anlattı: “Van deprem bölgesi olarak hareketli bir bölge ve bu deyimi de hemen hemen her uzman kullanıyor. Bunun yanında bölge halkı da bu hareketliliğin farkında. Şimdi AFAD’ın verilerine göre son bir haftada olan depremlerden söz etmek istiyorum. Van’da Lokal magnitüdü 1,3 ile 5.0 arasında değişen yaklaşık 90 tane deprem meydana gelmiş. Bunların artı şokları ve ana şokları var ve daha sonra azalmaya meydana gelmiş. Geçtiğimiz akşam meydana gelen depremden sonra yavaş yavaş enerjileri düşerek diğer depremler meydana gelmiş.” “MEYDANA GELEN DEPREM BAŞKA BİR DEPREMİN ÖNCÜ ŞOKU DEĞİL” Van Gölü ve civarı birçok fay ve fay mekanizmasından meydana geldiğini bir kez daha hatırlayan Alkan, fayları şu şekilde sıraladı: “Van fay zonu, Yeniköşk fayı, Başkale, Saray fayzonu, Çaldıran ve Erciş fayı gibi daha birçok fay bulunuyor. Dolayısıyla etrafımız faylarla kaplı bir yer. Bu faylarda belli zamanlarda enerji transferleriyle ilişkili olarak aktif hale geçiyorlar. Bu fayla meydana geldiği zamanda yorumlamak için öncüsünü ve ana şokun odak mekanizmasının çözümüne bakmamız lazım. Geçtiğimiz akşam meydana gelen depremi Erciş fayıyla ilişkilendirmeyi düşünüyorum. Bölgemizde bir fay hattının 5’ten büyük bir depremi tekrarlaması 12-13 yıl olduğunu düşünürsek, Erciş fayının güneyindeki bir fay üzerindeki aktivitenin sonucu oluşan ana şok olarak tanımlıyorum. Yani bu başka bir depremin öncü şoku değil. Öncü depremler oldu ve peşinden de bu deprem meydana geldi. Depremden sonra enerjileri düşen depremler meydana gelmeye başlıyor. Bu depremler aktif ve halen de devam ediyor.” “BÜYÜK BİR DEPREMİN ÖNCÜSÜ DEĞİLDİR” Meydana gelen deprem ile ilgili bilgi veren Alkan, “Depremler fayların mekanizmasına bakarak ve tekrarlanmasına göre yorumlanır. Yapılan çalışmalar ve bilgiler doğrultusunda 7’den büyük bir depremin tekrarlanması 300 yılda bir meydana geliyor. Buda tabi durumlara göre değişiklik gösteriyor. Bu söylediğim de Çaldıran fay zonu için geçerli. Farklı fay mekanizmaları farklı zamanda birbirlerini tekrarlar. Bu depremi de büyük bir depremin habercisi mi ya da değil mi? Şeklinde vatandaşlarımızın yorumlaması normal. Bende Erciş fay hattıyla ilişkilendiğimde büyük bir depremin öncüsü değildir diye yorumluyorum.” İfadelerini kullandı. “5,0’DAN SONRA ARTÇI ŞOKLAR AZALMAYA BAŞLADI” Depremlerde insanların korkması çok normal diyen Alkan, devamında şunları söyledi: “En önemli noktalardan biri güvenli zemine güvenli yapıların yapılmasıdır. Yapı sağlam zemin kötü olursa problem yaşarsınız. Tam tersi olsa yine problem yaşarsınız. Bunları sağlam yaptığımız zaman her zaman kurtarımız olur. Meydana gelen depremde bazı evlerde çatlamalar da olmuş ve bu tamamen evin yapılışı, sağlamlığıyla ilgili bir durumdur. Bu sağlam yapı ve zemini yapmadığımız takdir de risk altındayız. Yine deprem bölgesi olduğundan dolayı yine de çok büyük bir risk altındayız. Risk her zaman ve ama kendimizi daha güveni hale getirmek için bunlara dikkat etmemiz lazım. Bu depremde insanların çokta korkmasına gerek yok, çünkü 5,0’dan sonra artçı şoklar azalmaya başladı.” “VAN GÖLÜ’NÜN DOĞUSU DAHA YÜKSEK RİSKLİ” İlerleyen yıllarda da bu depremlerin devam edeceğini belirten Alkan, basım aşamasında olan çalışmalarından söz etti. Alkan, “Gümüşhane Üniversitesi’nden Prof. Dr. Serkan Öztürk ile birlikte yaptığımız Van Gölü ve civarı için depremsellik, deprem olabilirliğiyle ilişkili çalışmamız var. Yaptığımız çalışmada depremin olduğu yerde riskin fazla olduğunu çalışmada göstermiştik. Gölün doğusu daha yüksek riskli ve batısı daha düşük riskli. Gelecek 5 yıl içerisinde en yüksek riskin bulunduğu bölge gölün doğu kısmıdır. Bu makaleyi yaklaşık 3 ay önce gönderdik ve geçtiğimiz günlerde çalıştığımız alanda 5.0 şiddetinde deprem meydana geldi.” Görüşlerine yer verdi. UZMANLAR YAPI STOĞUNA ÖZELLİKLE UYARI YAPIYOR! Öte yandan konuyla ilgili değerlendirmeler paylaşan bir diğer isim ise Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Afet Yönetimi ve Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Azad Sağlam Selçuk da depreme dair görüşlerini paylaşırken, Erciş civarında kuzey-batı doğrultusunda doğuya doğru, İran'a doğru devam eden bir hat olduğuna vurgu yaptı. Sürekli uyarıların yapıldığı Erciş fayının doğuya doğru kırılarak devam ettiğini hatırlatan Selçuk, hasarların yüksekliğine de değinerek özellikle yapı stoğunun hassas olduğu yerlere dikkat çekti. Zemini sağlam olan yerlerde problem olmayan yerleşim yerlerde hasarların yüksek olduğuna dikkat çeken Selçuk, 2011 Van depremini hatırlatarak yapılaşma konusunda özellikle uyarılarda bulundu. Olası deprem ihtimallerini de değerlendiren Selçuk, “Erciş fayı doğuya doğru kırılarak devam edecek. Muhtemelen 5 ve üzeri depremler üretecek. Daha büyük bir deprem olasılığı var mı bölgede? Evet her an olabilir. Ama genel olarak bu fayların üzerinde 5.5'in üzerinde bir deprem beklentimiz yok.” Dedi. KILIÇER: BÜYÜK BİR DEPREM BEKLENTİM YOK! Öte yandan deprem çalışmaları ile öne çıkan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi öğretim üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Ali Kılıçer ise deprem sonrası yaptığı paylaşımda; “İlk değil sonda olmayacak! bu sebeple her zaman, her yerde, sesimiz yettikçe “Afet Bilinci” diyoruz ve hiç durmadan söylemeye devam edeceğiz.” Dedi. Kılıçer, depremin yaşandığı bölge ile ilgili olarak geçtiğimiz dönemlerde yaptığı uyarılara dikkat çekerek: “Van’da son günlerde depremlerin olduğu bölgeler, bizim de çok daha önceden dikkat çektiğimiz alan. O zamanda orta ölçekli depremlerin olabileceği ihtimali üzerinde durmuştuk. Tekrar söyleyelim bu ölçekte depremler devam edebilir fakat büyük ölçekli bir deprem beklentim yok.”