ŞEHRİVAN ÖZEL/HAMİT KARAKUŞ- Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK, ‘Sayılarla Türkiye’ TRB2 Bölgesi (Van, Muş Bitlis, Hakkâri) Mayıs 2019 istatistiklerinin sektörel bazda raporunu yayımladı. Yıl boyunca farklı çalışmalar ile Van’ın, bölgenin ve ülkenin durumunu rakamlarla ortaya koyan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs 2019 verilerini açıkladı. Bölgenin lider ili konumunda olan Van’ın bir çok istatiksel verisi can sıkarken, Van sahip olduğu potansiyele rağmen bir çok alanda yine Türkiye’deki illerin gerisinde kaldı. Sınır kenti olmasına rağmen ihracat rakamları artış yerine düşüş gösteren, ithalatı zirve yapan, işsiz gençlerin sayısı artan kentte gayri safı yurt içi hasıla rakamları ve kent sıralaması da can sıktı. Hala ekonomisi Türkiye’nin en kötü illeri arasında olan Van, eğitim, sağlık gibi bir çok sektörde de yine Türkiye’nin batısındaki illerin oldukça gerisinde kaldı. Geçtiğimiz günlerde açıklanan Türkiye’nin en yaşanılabilir kentleri arasında da son 10’da yer alan Van göç vermeye de devam etti. Geçtiğimiz yıl yüzde 34,7 oranında göç alan Van, yüzde 45 oranında ise göç verdi. Bölgede nüfus değişiminin en belirgin hissedildiği kentlerin başında gelen Van’da bu değişim işsizlik, işgücüne katılma, istihdama ve diğer bir çok alanda da bariz bir şekilde hissettirdi. Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK, ‘Sayılarla Türkiye’ TRB2 Bölgesi (Van, Muş Bitlis, Hakkâri) Mayıs 2019 istatistikleri verilerini açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Van Bölge Müdürlüğü tarafından açıklanan ‘Sayılarla Türkiye’ raporunda 21 başlık ele alındı. Raporda Van’da son dönemde göç verdiği ve işsizlik oranın girdikçe arttığı istatistiklere yansırken, birçok başlıkta kente dair olumsuz veriler bir kez daha gözler önüne serdi. 'Sayılarla Türkiye' TRB2 Bölgesi (Van, Muş Bitlis, Hakkâri) Mayıs 2019 raporunda; başta nüfus ve göç olmak üzere eğitim, sağlık, doğum, evlenme ve boşanma, işgücü, tüketim, fiyat endeksleri, finansal yatırım araçları, sanayi, milli gelir, dış ticaret, yapı izin, konut satış, ulaştırma, enerji, tarım, hayvancılık, çevre ve turizm istatistikleri ele alınarak raporlandırıldı. İşte Van’ın diğer konu başlıklara göre yıllara göre istatistikleri… VAN’DA NUFÜS ARTMAYA DEVAM EDİYOR TRB2 Bölgesi 2016-2018 yılları arası nüfus ve göç istatistik verilerine göre; Van'ın nüfusu 2016 yılında 1 milyon 100 bin, 2017 yılında 1 milyon 107 bin ve 2018 yılında 1 milyon 124 bin artış yaşandı. Diğer bölge illerinde ise, Muş'ta 2016 yılında 407 bin, 2017 yılında 405 bin, 2018 yılında 408 bin. Bitlis'te 2016 yılında 341 bin, 2017 yılında 341 bin, 2018 yılında 349 bin. Hakkâri’de ise, 2016 yılında 268 bin, 2017 yılında 276 bin ve 2018 yılında 286 bin olarak gerçekleşti. VAN VE BÖLGE’DE SON YILLARDA ARTIŞ VAR 2015-2018 yılları arasında yıllık nüfus artış hızı istatistik verileri göre; 2015-2016 yılları arasında Van'da 3,5 oranında artış, Muş'ta -5,5 oranında azalış, Bitlis'te 2,3 artış, Hakkâri’de ise, -40,1 oranında azalış gerçekleşti. 2016-2017 yılları arasında Van'da 6,1 oranında artış, Muş'ta -4,8 oranında azalış, Bitlis'te 0,7 oranında azalış, Hakkâri’de ise, 29,3 oranında artışla gerçekleşti. 2017-2018 yılları arasında ise, Van'da 15,1 oranında artış, Muş'ta 8,5 oranında artış, Bitlis'te 22,9 oranında artış, Hakkâri’de ise, 38,1 oranında artışla gerçekleşti. BÖLGE’DE EN ÇOK NUFÜS YOĞUNLUĞU VAN’DA 2016-2017 yılları arasında kilometre düşen insan sayısında aynı seviyede gerçekleşirken, 2018 yılında artış yaşandı. Van'da 2016-2017 yılları arasında kilometreye düşen sayısı 57 iken, 2018 yılında 58 kişi oldu. Muş'ta 2016-2017 yıllarında arasında 50 kişi, 2018 yılında 51 kişi oldu. Bitlis'te 2016-2017 yılları arasında 49 kişi, 2018 yılında 50 kişi oldu. Hakkâri’de ise, 2016 yılında 37 kişi, 2017 yılında 38 kişi, 2018 yılında 40 kişi olarak gerçekleşti. ORTALAMA HANEHALKI BÜYÜKLÜĞÜNDE HAKKÂRİ’Yİ VAN İZLEDİ 2018 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğü istatistik verilerine göre; Bölge'de ortalama hanehalkı büyüklüğünde ilk sırayı Hakkâri yer alırken, ardından Van ve Muş izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğü Van'da 5,1, Muş'ta 5,1, Bitlis'te 4,7 iken Hakkâri’de 5,5 olarak gerçekleşti. VAN’DA 2017-2018 YILLARI ARASINDA 45 BİN KİŞİ GÖÇ ETTİ 2017-2018 yılları arasında illerin aldığı ve verdiği göç istatistik verilerine göre; 2017-2018 yılları arasında Van'a 34 bin 700 kişi göç ederken, 45 bin kişi göç etti. Diğer bölge illerinde ise, Muş'a 15 bin 700 kişi göç ederken, 20 bin 800 kişi göç etti. Bitlis'e 17 bin 600 kişi ederken, 17 bin 400 kişi göç etti. Hakkâri’ye ise, 12 bin 800 kişi göç ederken, 10 bin 200 kişi göç etti. OKURYAZAR NÜFUS ORANI ARTIYOR 2016-2018 yılları arasında okuryazar nüfus oranı (6+ yaş) istatistik verilerine göre; Van’da 2016 yılında okuryazar nüfus oranı yüzde 92,4, 2017 yılında yüzde 92,9 ve 2018 yılında yüzde 93,5 olarak gerçekleşti. Diğer illerde ise, 2018 yılında Muş'ta yüzde 91,9, Bitlis'te yüzde 93,9, Hakkâri’de yüzde 93,2 olarak gerçekleşti. 2017-2018 yılları arasında net okullaşma oranı istatistik verilerinde göre; Van'da yüzde 94,1 ilkokul, yüzde 92,5 ortaokul ve yüzde 91,5 oranıyla ortaöğretim (lise) izledi. 2017-2018 yılları arasında net okullaşma oranı istatistik verilerinde göre; Van'da yüzde 94,1 ilkokul, yüzde 92,5 ortaokul ve yüzde 91,5 oranıyla ortaöğretim (lise) izledi. Muş'ta yüzde 93,2 ilkokul, yüzde 90,3 ortaöğretim, yüzde 51 ortaöğretim (lise) takip etti. Bitlis'te yüzde 92,4 ilkokul, yüzde 94,3 ortaöğretim, yüzde 61,5 ortaöğretim (lise) oldu. Hakkâri’de ise, yüzde 91,7 ilkokul, yüzde 87,5 ortaöğretim, yüzde 65,8 ortaöğretim (lise) gerçekleşti. TÜRKİYE’DE 12 İKEN VAN’DA BU SAYI 48 OLDU 2017-2018 yılları arasında öğretmen başına düşen öğrenci sayısı istatistiklerine göre; Türkiye'de öğretmen başına ilkokul 17, ortaokul 16, ortaöğretim 12 öğrenci düşmektedir. Van'da bu sayısı ise, ilkokul da 19, ortaokulda 19 iken ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 48 olarak gerçekleşti. Bölge'de diğer illerde ise, Muş'ta İlkokul 19, Ortaokul 18, Ortaöğretim 47 iken, Hakkâri’de İlkokul 19, Ortaokul 20, Ortaöğretim 55 olarak gerçekleşti. VAN DERSLİK BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI İSTATİSTİĞİ 2017-2018 yılları arasında derslik başına düşen öğrenci sayısı istatistiklerine göre; Türkiye’de ilkokul ile ortaokul da derslik başına düşen öğrenci sayısı 24 iken, ortaöğretim de derslik başına düşen öğrenci sayısı 21 oldu. Van'da ise, ilkokul ile ortaokul da 28, ortaöğretim de 25 olarak gerçekleşti. Bölge'de en dikkat çeken il ise Hakkâri oldu. Hakkâri’de derslik başına düşen öğrenci sayısı ilkokul ile ortaokul da 31, ortaöğretim de 29 oldu. VAN’DA SAĞLIK PERSONELİ İHTİYACI VAR 2017 yılı sağlık personeli başına düşen kişi sayısı istatistik verilerine göre; Türkiye'de hekim başına 539 kişi, hemşire başına 486 kişi düşerken bölgede bu oran daha yüksek seviyelerden seyrediyor. Van'da hekim başına 717 kişi, hemşire başına 580 kişi düşüyor. Muş'ta hekim başına 996, hemşire başına 609 kişi, Bitlis'te hekim başına 796, hemşire başına 525 kişi, Hakkâri’de hekim başına 1126 kişi, hemşire başına ise 637 kişi düşüyor. 2017 sağlık kurumlarında yatak başına düşen kişi sayısı istatistik verileri göre; Türkiye ortalaması 358 olurken, bölgede bu oran yüksek seviyede izliyor. Van'da yatak başına düşen kişi sayısı 383 kişi, Muş'ta 549, Bitlis'te 370, Hakkâri’de ise, 702 kişi oldu. 2018 YILINDA VAN’DAKİ ÖLÜM NEDENLERİ 2018 yılı ölüm nedenleri istatistik verilerine göre; Van’da yüzde 29,5 ile dolaşım sistemi hastalıkları insanlar hayatını kaybederken, sırasıyla yüzde 23,2 solunum yolu hastalıkları, yüzde 19,1 İyi huylu ve kötü huylu tümörler, yüzde 13,2 endokrin (iç salgı bezi), beslenme ve metabolizmayla ilgili hastalıklar, yüzde 6,5 Sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları, yüzde 4,3 dışsal yaralanma ve zehirlenmeler takip etti. BEBEK ÖLÜMLERİNDE DÜŞÜŞ VAR! 2016-2018 kaba doğum hızı (binde) verilerine göre; Türkiye'de 2016'da yüzde 16,5, 2017'da yılında yüzde 16,1, 2018 yılında ise yüzde 15,3 seviyesinde gerçekleşti. Van'da 2016 yılında yüzde 26,1 2017 yılında yüzde 25,9, 2017 yılında ise yüzde 24,4 seviyesinde gerçekleşti. Bebek ölüm hızında (binde) ise, Türkiye'de 2016 yılında yüzde 9,8, 2017 yılında yüzde 9,4, 2018 yılında ise, yüzde 9,3 seviyesinde gerçekleşti. Van'da 2016 yılında yüzde 13,9, 2017 yılında yüzde 12,0, 2018 yılında yüzde 11,4 seviyesinde gerçekleşti. VAN'DA EVLİLİK DÜŞTÜ, BOŞANMA ARTTI 2016-2018 kaba evlenme hızı (binde) istatistikleri göre; Türkiye'de 2016'da yüzde 7,5, 2017'da yılında yüzde 7,1, 2018 yılında ise yüzde 6,8 seviyesinde gerçekleşti. Van'da 2016 yılında yüzde 8,6, 2017 yılında yüzde 8,0, 2017 yılında ise yüzde 7,5 seviyesinde gerçekleşti. 2016-2018 kaba boşanma hızı (binde) istatistiklerine göre ise, Türkiye'de kaba boşanma hızı yıllara artış gösterirken istatistikleri şöyle yansıdı; 2016'da yüzde 1,59, 2017'da yılında yüzde 1,60 2018 yılında ise yüzde 1,75 seviyesinde gerçekleşti. Bölge'de Van'da kaba boşanma hızı 2016i ile 2017 yıllarında aynı seviyede iken 2018 yılında artış göstermiştir. İşte Van'ın kaba boşanma hız istatistik verilerine göre; 2016 yılında yüzde 0,30, 2017 yılında yüzde 0,30, 2017 yılında ise yüzde 0,36 seviyesinde gerçekleşti. VAN VE BÖLDE’DE İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 21,5’E DAYANDI 2014-2018 Türkiye işgücü göstergeleri istatistik verilerine göre; Türkiye'de 2014 yılında işsizlik oranı yüzde 9,9 istihdam oranı yüzde 45,5, işgücüne katılım oranı yüzde 50,5 seviyesindeyken, 2018 yılında işsizlik oranı yüzde 11,0, istihdam oranı yüzde 47,4, işgücüne katılım oranı 53,2 seviyesinde yer aldı. Türkiye'de 2015-2019 yılları arasında yıllara göre işsizlik oranı istatistik verilerine göre; 2015 yılında işsizlik oranı yüzde 10,3 oranında iken, 2019 (Şubat) yılında ise yüzde 14,7 seviyesinde yer aldı. 2015-2018 TRB2 Bölgesi (Van, Muş Bitlis, Hakkâri) bölgesinde ise, 2015 yılında işsizlik oranı yüzde 9,5 iken 2018 yılında bu sayı 21,5 seviyesinde gerçekleşti. EN ÇOK NEYE HARCIYORUZ? 2017 Türlerine göre hanehalkı tüketim harcamaları istatistik verilerine göre; Türkiye'de yüzde 24,7 ile en çok kira ve konut harcaması yaparken, yüzde 2,2 ile en az sağlık harcaması yapıldı. Van ve Bölge illerinde ise, yüzde 32,6 ile en çok harcama gıda ve alkolsüz içeceklere yapılırken, yüzde 0,7 ile en az harcama eğitime yapıldı. VAN YİNE BİLİNDİĞİ GİBİ SON SIRALARDA YER ALIYOR 2017 yıllında bölgesel gayrisafi yurt içi hâsıla, (Cari fiyatlarla) istatistik verilerine göre; 2017 yılında bölgesel gayrisafi yurt içi hâsıla ilk sırada 970,2 Milyar TL ile İstanbul yer alırken, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri 32,2 Milyar TL seviyesinde yer aldı. Son sırada ise, 19,3 Milyar TL ile Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan oldu. 2015-2017 yılları arası illere göre kişi başına gayrisafi yurt içi hâsıla (Cari fiyatlarla) istatistiklerinde Van'da 2015'te binde 3,9 dolar, 2016'da binde 4,1 dolar, 2017 yılında ise binde 3,9 dolar olarak gerçekleşti. VAN DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Dış ticaret istatistiklerine göre; 2017-2019 (Nisan) ihracat istatistiklerine göre; Van, 2017 yılında 41,8 milyon dolar, 2018 yılında 37,5 milyon dolar, 2019 Nisan ayı itibaren 20,7 milyon dolar ihracat yaptı. 2023 yılı hedefi 1 milyar dolar olan Van’ın ihracatı yenilenen sınır kapısı ve artan imkanlara rağmen düşüş gösterdi. 2017-2019 (Nisan) ithalat verilerinde ise, 2017 yılında 69,1 milyon dolar, 2017 48,3 milyon dolar, 2019 Nisan ayı itibariyle 60,4 ithalat gerçekleştirdi. Van’da ihracat son 3 yılda ciddi bir düşüş yaşarken ithal rakamları ise artış gösterdi. VAN VE BÖLGE’DE KONUT SATIŞINDA DÜŞÜŞ VAR 2017-2019 yılları arasında illere göre konut satış sayıları istatistik verilerine göre; Van bölge illeri içerisinde en çok konut satışı sıralamasında ilk sırada yer alırken, bunu Muş takip etti. Van, 2017 yılında 7 bin 934 konut, 2018 yılında 7 bin 496 konut, 2019 yılında 1 bin 331 konut satışı gerçekleştirdi. Van’ın diğer illere nazaran ilk sırada bulunsa da son dönemlerde bir düşüş yaşandı. Diğer bölge iller arasında ise, en yüksek konut satışı ile 2017 yılında bin 627 konut, 2018 yılında 2 063 konut, 2019 yılında 600 konut satışı ile Muş takip ediyor. VAN’DA ARAÇ SAYISI ARTIYOR Ulaştırma istatistiklerine göre; Türkiye'de 2014-2019 yılları arasında motorlu kara taşıtı sayısı verilerine göre; 2014 yılında motorlu kara taşıtı sayısı 18,8 milyon (adet) iken, 2019 (Nisan) yılında ise bu sayısı 23,0 milyon (adet) oldu. Van 2015-2019 motorlu kara taşıtı sayısında 2015 yılında motorlu kara taşıtı sayısı 76 bin (adet) iken 2019 Nisan ayı itibariyle bu sayısı 79 bin (adet) oldu. VAN KÜÇÜKBAŞ HAYVAN SAYISI BAKIMDA İLK SIRADA YER ALIYOR 2018 yılında illere göre büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayıları istatistik verilerine göre; bölgede küçükbaş ve büyükbaş hayvan sayısı bakımında ilk sırada Van yer alıyor. Van’da 2018 yılında büyükbaş hayvan sayısı 177 iken, küçükbaş hayvan sayısı 3 bin 95 oldu. Bölge'de 307 büyükbaş, bin 552 küçükbaş hayvan sayısıyla Muş takip etti. İŞTE VAN’DAKİ TOPLAM TARIM ALANI VE EKİLEN ALAN 2018 yılında İllere göre büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayıları istatistik verilerine göre; 2018 yılında Van'ın toplam tarım olanı 2 bin 900 dekar iken, ekilen alanı ise, bin 802 dekar oldu. Van'dan sonra toplam tarım alanı ve ekilen alan bakımından Muş takip etti. En düşük seviyede ise, toplam tarım alanı 408 dekar, ekilen alanı 377 dekar alan ile Hakkâri oldu.