ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ/MENDUH ÇALIŞKAN- Türkiye’de yaşanan ekonomik daralmanın etkisiyle son süreçte doğalgaz ve elektriğe yapılan zam oranları kentteki hem vatandaşı hem de esnafı zor durumda bırakıyor. Özellikle 2019 yılı içerisinde doğalgaz ve elektrik zam oranları ciddi manada kendini hissettirirken, vatandaş ve esnaf yüksek faturalalardan dolayı ısınamadıklarını ve faturaları ödeyemediklerinden dolayı dert yandı. “Doğalgaz geldi rahata kavuştuk” cümleleri, “Doğalgaz faturasını ödeyemez” olduk yorumlarına dönerken Vanlı en çok üşüdüğü kışlalardan birini yaşar oldu. Doğalgaza ve elektriğe peş peşe gelen zamlardan sonrası havaların aniden soğuması tüketicinin yüksek fatura ile karşılaşmasına neden oldu. Özellikle 2019 yılı içerisinde doğalgaz ve elektriğe yapılan zamlar sonrası kabarık faturalar kentteki hem vatandaşı hem de esnafı zor durumda bıraktı. Vatandaş hem elektrikte hem de doğalgazda bütçeyi iyice düşürürken son yılların en soğuk kışının yaşanması ise işi daha dramatik boyutlara ulaştırdı. 2019 yılı içerisinde elektrik ve doğalgaza peş peşe yapılan zamlar sonrası faturaların yüksek gelmesinden dolayı sıkıntı yaşadıklarını belirten vatandaş, kış aylarının çetin geçtiği bir dönemde yüksek faturalardan dolayı tam manasıyla ısınamadıklarını ve yüksek gelen faturaları ödemekte zorluk çektiklerinin altını çizdi. Esnaf ise, iş yapamadıklarından dolayı problem yaşadıklarını ve yüksek faturalardan dolayı ödeme noktasında sıkıntı yaşadıklarını kaydetti. Doğalgaza kavuşalı birkaç yıl olan Vanlılar da henüz rahata kavuşmuşken bu kez gönül rahatlığı ile ısınamadıklarını ve doğalgazlı evde üşüyerek geçirdiğini vurguladı. VATANDAŞ YÜKSEK FATURALARDAN DOLAYI DERTLİ 2019 yılı içerisinde elektrik ve doğalgaza peş peşe yapılan zamlar sonrası faturaların yüksek gelmesinden dolayı sıkıntı yaşadıklarını belirten vatandaş, kış aylarının çetin geçtiği bir dönemde yüksek faturalardan dolayı tam manasıyla ısınamadıklarını ve yüksek gelen faturaları ödemekte zorluk çektiklerinin altını çizdi. İşte kentteki vatandaşın son dönemde yapılan zamlar sonrası gelen faturalarla ilgili tepkileri… “FATURALARI ÖDEMEKTE ZORLUK ÇEKİYORUZ” 2018 yılı içerisinde daha makul doğalgaz ve elektrik faturası geldiğinin altını çizen Muhammet Polat adlı vatandaş, 2019 yılı içerisinde yüksek faturalardan dolayı maddi anlamda zorluk çektiklerini kaydederek şu ifadeleri kullandı: “2018 yılı içerisinde kombinin ısıtacak derece de olmasına rağmen en yüksek faturamız 300 TL geliyordu, 2019 yılında ise, kademeli olarak kombi ısısını düşürmemize rağmen 500 TL üzerinde bir fatura geliyor. Kombiyi hiç yakmamamıza rağmen hatta 35 derece de olmasına rağmen bu seviyede bir fatura geliyor. Tam manasıyla ısındığımızda söylenemez, maddi anlamda zorluk çektiğimizi rahatlıkla söyleyebilirim. İki yılı karşılaştırdığımızda ciddi manada bir artış var, faturalar iki katına çıktı. Elektrikte ise 70-80 TL civarında fatura gelirken, şimdilerde faturamız 140-155 TL bandında geliyor. Bizler bir şekilde ödeme yapıyoruz ama bizler dışında geçinemeyen insanların düşülmesi gerekiyor. İnanın yeri geldiği zaman bizler bile bazen faturaları ödemekte zorluk çekiyoruz” diye belirtti. “BU YIL İLK KEZ KOMBİYİ KISMAK ZORUNDA KALDIK” Soner Haşimoğlu adlı vatandaş, son dönemde yapılan zamlar sonrası kabaran faturalardan dolayı sıkıntı yaşadıklarının altını çizerken, ödeme noktasında zorlandıklarını ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü: “Doğalgaz ve elektriğe yapılan zamlar sonrası faturalarımız ikiye katlandı. İşsizliğin hat safhada olduğu bir bölgede yaşıyoruz, ödeme noktasında zorluk çekiyoruz, insanlarımız zorluk çekiyorlar. Faturalara baktığımız zaman kullanılan bedelin dışında sayaç okuma bedeli, TRT payları ve birçok kalemin faturaya yüklenmesini doğru bulmuyorum. Uzun yıllardır doğalgaz kullanıyorum, bu yıl havaların çok soğuk olmasına rağmen ilk kez evimizin bir kısım odalarını kullanmama kararı ve kombiyi kısık derece de yakma kararı aldık. Bu seviyede yakılan kombiyle ısınmak mümkün değil, yüksek faturaları ödemekte mümkün değil, yükseltmek istesek dahi ödememe korkusu var. Ödemediğimiz fatura sonrası kapama durumu akabinde açma bedeli derken daha fazla ödeme durumu söz konusu oluyor. Umarım kısa süre içerisinde bu konuda bir çözüm üretilir” dedi. “YÜKSEK FATURALAR BELİMİZİ BÜKÜYOR” Faturaların yüksek gelmesinden dolayı elektrik ve doğalgazı çekinerek kullandıklarını ifade eden Ebru Koç adlı vatandaş, kombiyi kısık derece de kullanmak zorunda kaldıklarını ifade ederek şunları belirtti: “Bu ay içerisinde 680 TL doğalgaz faturası ödemedim, bu resmen acımasızlık ve insafsızlıktır. Bu kadar da olmaz, biliyorlar ki memlekette vatandaşın başka çaresi yok mecburen bu faturaları ödemek zorunda kalıyoruz. Elektrik faturam ise 160 TL civarında geldi, elektrik hadi neyse de doğalgazdaki yüksek faturalar belimizi büküyor” diye ifade etti. “CİDDİ BİR İNDİRİM YAPILMASINI TALEP EDİYORUZ” Burhan Vatanseven adlı vatandaş, doğalgaz ve elektik zammının maddi anlamda zorluk yaşattığını ifade ederek şunları belirtti: “2018 yılı içerisinde 350 TL doğalgaz faturası öderken, bu yıl ise ödediğim faturam 910 TL’dir. Buna baktığımız zaman doğalgaza yapılan zammın yüzde 80 civarında olduğunu düşünüyorum. Bu şekilde kabarık gelen faturalar bizleri ekonomik açıdan çökertiyor. Dayanacak gücümüz kalmadı, doğalgaz ve elektrikte ciddi indirimler gerekiyor. Vatandaşın mağdur olmaması adına, yetkililerden beklentimiz bu yöndedir. Ciddi bir indirim yapılmasını talep ediyoruz. Elektrik konusunda değinmek istediğim bir nokta var; özellikle sayaçlarımız sökülerek yerine daha hızlı atan daha fazla yazan, kabloları ince sayaçlar takıldı. Dolasıyla geçtiğimiz yıl 90 TL ödediğimiz fatura bu yıl 280-290 TL civarında geliyor. Bu da aşağı yukarı yüzde 70 civarı bir zamma tekabül ediyor. Bunun da acilen görüşülüp, düşürülmesi gerekmektedir” ESNAF İŞ YAPADIĞINDAN VE YÜKSEK FATURALARDAN DOLAYI ŞİKAYETÇİ Kentteki esnaf ise, iş yapamadıklarından dolayı problem yaşadıklarını ve yüksek faturalardan dolayı ödeme noktasında sıkıntı yaşadıklarının altını çizdi. İşte esnafın yüksek faturalarla ilgili demeçleri… “ELEKTRİĞİ YAKAMIYORUM ÇÜNKÜ ÖDEYEMİYORUM” İşletmesini elektrikle ısıttığını ve yapılan zamlar sonrası yakamadığının ifade eden Ferhunde İmrer adlı esnaf, havaların soğuk olmasına rağmen yüksek faturadan dolayı elektrikli soba yakamadığını dile getirerek şu ifadeleri kullandı: “İşletmemde elektrikle ısıtıyorum, ama şu an yakamıyorum. Neden diye soracak olursanız 1500 TL civarında fatura geliyor. İşletmem de 3-4 aydır 1500 TL civarında fatura ödedim. İş yok, esnaf çok zor durumda, esnaf ölmüş ağlayanı yok. Bakın işletmemde 6 üst üste giyerek burada ekmek parası için burada bekliyorum. Bu şekilde gitmesi halinde kapatmak zorunda kalacağım. Çünkü iş yapamıyoruz, 3-5 günde iş yapabiliyorum. Bazı şeylerden kısarak, burada durabiliyorum. İnanır mısınız, akşam evime gittiğim zaman aynı pençer gibi düşüyorum, titriyorum. Doğalgaz yok işletmemde elektriği de yakamıyorum çünkü ödeyemiyorum. Ödeyemeyeceğim elektriği nasıl yakayım” dedi. “ALLAH KABUL ETMESİN” 2018 yılında kış aylarında iş yapmamasına rağmen 550-600 TL’yi geçmediğini ifade eden İmrer, son olarak şunları belirtti: “2018 yılında kış aylarında iş yapmama rağmen belli bir seviyede elektrik faturası geliyordu. Bu kadar olmaz insaf, biz öldük. Biz artık ne yapacağımızı bilmiyoruz. Bu konuda artık diyecek sözümüz de kalmadı. Şu an buradan bir şeyleri dahi dile getirsek ne faydası olacak, düşürecekler mi? Daha fazla zam yapacaklar, artık evimize ekmek parası götüremiyoruz. İşletmeme geldiğimi zaman sabah kahvaltısıyla akşama kadar bir şeyler yemeden evime gidiyorum. Dışardan yemek isteyemiyorum çünkü ben kazanmıyorum ki esnafı da kazandırayım. İnanır mısınız bazen 20 TL’yle günü kapatıyorum. Allah kabul etmesin” “YÜZDE YÜZE YAKIN BİR ARTIŞ VAR” Kevenli TOKİ’de oturan işletmesi ve eviyle ilgili son dönemde yapılan zamlara değinen Ferhat Bor adlı esnaf, şunları kaydetti: “Geçtiğimiz yıl bir yıl boyunca toplam ödediğim aidatlar dahi, her ayın aidatı 84 TL, 1640 TL gibi bir para ödedim. Ocak ayı hariç bu sezon ödediğim ücret 1040 TL, yani iki katına aynı yakın Kevenli TOKİ’de oturduğum aynı enerji, aynı kişiler, aynı lambalar olmasına rağmen yüzde 60’a yakın farkla ödüyoruz. Elektrikle ilgili işletmemde kullanıyorum, 240 TL gelen faturalarım şimdilerde 480-640 TL arasında gelmeye başladı. Burada yüzde yüz bir artış var. Evde kullandığımız elektriğin faturası 80 TL iken şimdilerde 150-170 TL arası ödüyoruz. Yani ortalama benim bildiğim ödediğim neredeyse yüzde yüze yakın bir artış var. Allah sonu hayır etsin” dedi. “GÜN GEÇTİKÇE HAYAT ŞARTLARI İNSANLARI ZORLUYOR” İsmini vermek istemeyen esnaf, son süreçte yapılan zamlar sonrası evine ekmek götürmekte zorluk çektiğinin ifade ederken şu ifadeleri kullandı: “Uzun yıllardır kentte esnaflık yapıyorum, aileme bu şekilde bakıyorum. Özellikle son dönemde yapılan zamlarla birlikte yüksek doğalgaz ve elektrik faturaları hem işletmemin zor durumda kalması hem de hane halkını zor durumda bırakıyor. İnanın artık zor geçinmek bir yana, geçinemiyoruz. Artık bir yerlerden kısmaktan, bir şeylerden ödün vermekten gerçekten çok yorulduk. İşletmemdeki doğalgaz faturası neredeyse iki katına çıktı. Keza elektrik konusunda aynı durum söz konusu, evimde ise 130-150 civarında ödediğim elektrik faturası 260-270 civarında gelmeye başladı. Hadi biz bir şekilde ödüyoruz ama asgari ücretle çalışan 4 nüfuslu bir aileyi düşündüğünüz zaman geçinmek çok zor. İşsizliğin hat safhada olduğunu bir ilde gün geçtikçe hayat şartları insanları zorluyor. Umarım bir şeyler değişir, indirime gidilir.”