Son yıllarda imar ve yapılaşma sorunlarıyla gündeme gelen Van, şimdi de inşaat sektöründeki krizle karşı karşıya. Türkiye genelinde artan maliyetler Van’da çok daha yüksek oranlarda hissediliyor. Hem vatandaşlar hem de sektörde faaliyet gösteren firmalar bu durumdan ciddi şekilde etkileniyor. Çimento, demir ve diğer yapı malzemelerindeki fiyat artışı hem müteahhitleri hem de vatandaşları olumsuz etkiliyor. Son dönemde inşaat sektöründe yaşanan durgunlukla ilgili Şehrivan’a konuşan İnşaat Mühendisleri Odası Van Şube Başkanı Baran Bulut Balkan, Türkiye’de maliyetlerin yüzde 35-40 bandında artarken, Van’da bu oranın yüzde 70’e ulaştığını söyledi. Başkan Balkan, bunun en önemli nedeninin lojistik ve ulaşım maliyetleri olduğunu dile getirdi. Balkan, kentteki kaçak yapılaşma gibi konulara da değinerek Van’da yapıların mutlaka kayıt altına alınması gerektiğini söyledi.
BAŞKAN BALKAN: İNŞAAT SEKTÖRÜ VAN’DA ZOR GÜNLERDEN GEÇİYOR
Başkan Balkan, inşaat sektöründe yaşanan sorunları dile getirerek, “İnşaat sektörü son yıllarda zor günler yaşıyor. İnşaat sektörü Türkiye genelinde olduğu gibi Van’da da zor günlerden geçiyor. İnşaat malzemelerinin maliyeti her yerde artmış durumda ancak Van gibi bir ilde bu artış çok daha ağır hissediliyor. Çünkü lojistik, ulaşım maliyetleri ve hammaddeye uzaklık burada en büyük sorunlardan biridir” dedi.
“LOJİSTİK VE NAKLİYE VAN’DA EN BÜYÜK SORUN”
Balkan, Van’ın hammaddeye uzaklığının ciddi bir dezavantaj olduğunu belirterek, “Örneğin Van’da pomza rezervleri bulunduğu için Bims üretimi yaygın ve maliyet açısından daha uygun. Bu üründe nakliye sorunu yaşamıyoruz. Fakat bunun dışında kalan birçok yapı malzemesi dışarıdan geliyor. Malzeme tedariki söz konusu olduğunda İstanbul’daki bir üretici Antalya’ya çok daha hızlı, kolay ve düşük maliyetle ürün gönderebiliyor. Ama Van için aynı durum geçerli değil. Mesafe, nakliye sıkıntısı, yakıt fiyatlarındaki dalgalanmalar hem bizi hem de tedarikçiyi olumsuz etkiliyor” ifadelerini kullandı.
VAN’DA İNŞAAT MALİYETLERİ, TÜRKİYE ORTALAMASININ ÇOK ÜZERİNDE!
Balkan, Türkiye genelinde inşaat maliyetlerin Van’da yüzde 60–70’e ulaştığını aktararak, “Geçen yıl maliyetler Türkiye genelinde yüzde 35–40 arttıysa, Van’da bu oran yüzde 60–70’i buluyor. Çünkü enerji ve yakıta gelen zamlar, Van gibi uzak illerde daha ağır yansıyor. Bu durum, zaten zor durumda olan inşaat sektörünü daha da çıkmaza sürüklüyor” diye konuştu.
VAN’DA MALİYETLER YÜZDE 70’LERE ULAŞTI!
Van Organize Sanayi Bölgesi’nde inşaat sektörüne yönelik fabrikaların çok az olduğunu dile getiren Balkan, “Van’da bir Organize Sanayi Bölgemiz var ama inşaat üzerine yoğunlaşmış fabrika sayısı çok az. Diğer illerde bu alanda ciddi üretim yapılırken Van’da yetersiz kalıyor. Teşvikler olsa da şehrin büyüklüğü karşısında bunlar yeterli olmuyor. Aslında bizler bu kentte birlik olursak, sahiplenirsek ve OSB’nin etkin şekilde gelişmesini sağlarsak sorunların bir kısmını çözebiliriz” diye aktardı.
VAN’DA KAÇAK YAPI EN BÜYÜK RİSK: “YAPILAR KAYIT ALTINA ALINMALI”
Kentin en temel sorununun ruhsatlı yapıların azlığı ve kaçak yapıların fazlalığı olduğunu belirten Balkan, “Sektörün diğer büyük sorunu ruhsatlı yapıların azlığı ve kaçak yapıların fazlalığıdır. Bu, doğrudan deprem riskini büyütüyor. Bizim en temel talebimiz yapıların kayıt altına alınması, mevcut yapı kimliklerinin oluşturulması ve denetimlerin artırılmasıdır. Çünkü bu sorunların sonucu depremde yıkılan sağlıksız yapılardır. Van, 2011’deki depremde bunun acısını fazlasıyla yaşadı ve bir daha aynı mağduriyetin yaşanmasını istemiyoruz” dedi.
“İKLİM ŞARTLARI SEKTÖRÜ KISITLIYOR”
Yatırımcıların Van’a gelmediğini ve Van’da inşaat sezonunun kısa olduğunu ifade eden Balkan, “Bir başka sorun da yatırımcıların Van’a gelmek istememesi. Mesafe, maliyetler ve iklim şartları bunda önemli rol oynuyor. Van’da verimli çalışma dönemi neredeyse yalnızca 1 Nisan–15 Kasım arasıdır. Kış aylarında don riski nedeniyle imalat sağlıklı olmuyor ve çalışmalar durma noktasına geliyor. Bu da hem müteahhitler hem de tedarikçiler açısından ciddi bir dezavantaj” şeklinde konuştu.
BAŞKAN BALKAN’DAN ÇÖZÜM ÖNERİSİ: “LOJİSTİK DEPOLAMA VE UZUN VADELİ DESTEK ŞART”
Balkan, maliyet artışlarını sınırlamak için çözüm önerilerinde bulunarak, “Çözüm için lojistik depolama alanlarının kurulması, uzun vadeli tedarik sözleşmeleri yapılması ve bölgesel stok merkezlerinin oluşturulması gerektiğini düşünüyoruz. Büyük üreticilerle yapılacak işbirlikleri fiyat dalgalanmalarını sınırlayabilir. Ayrıca devlet destekli uzun vadeli kredilerle yerel üreticilerin güçlendirilmesi sektör için önemli bir çıkış yolu olabilir” diye aktardı.
“SAĞLIKLI YAPILAŞMAYA ODAKLANMAK, HEM BUGÜNÜN HEM DE GELECEĞİN EN TEMEL İHTİYACI”
İnşaat maliyetlerindeki artışın doğrudan yapı kalitesini etkilediğini vurgulayan Balkan sözlerini şöyle tamamladı: “Sonuç olarak alım gücü azaldıkça sağlıksız yapılar ortaya çıkıyor. Bu yapılar da büyük riskler barındırıyor. 6 Şubat depremlerinde ve 2011 Van depreminde gördüğümüz gibi bu durumun bedelini ağır ödüyoruz. Ne yazık ki hâlâ hem Maraş’ta hem de Van’da depremin yarattığı sorunların devam ettiğini görüyoruz. Sağlıklı yapılaşmaya odaklanmak, hem bugünün hem de geleceğin en temel ihtiyacıdır.”