ŞEHRİVAN HABER: Türkiye’de Şubat ayından bu yana etkili olan pandemi etkisi ekonomide her geçen gün daha büyük tahribat yaratıyor. Sağlıkla birlikte en çok ekonomiyi etkileyen pandemi ve son dönemlerdeki yasaklar esnafın işlerini çıkmaza koyarken esnaf artık zararına satış bile yapamıyor. İş yerlerinin kapalı olması ile açık olması arasında bir fark kalmazken esnaf yasak olmayan günlerde bile iş yapamaz noktaya geldiğini dile getiriyor.
Son birkaç ayda artışa geçen vakalar, yeniden başlayan yasaklamalar ve kısıtlamalar piyasalarda yıkıcı etki yarattı. Türkiye’nin dört bir tarafındaki esnaflar kısıtlamalardan kötü etkilenirken Vanlı esnaflar da gerek pandemi salgını nedeniyle açılmayan Kapıköy Sınır Kapısı gerekse kısıtlamaların verdiği zararlardan nasibini aldı. Hafta sonu ve hafta içi kısıtlamaları, sınır kapısının belirsizliği ve bir türlü esnafa, can suyu olmayan destekler Van esnafı kara kara düşündürürken korona virüs salgını devam ettikçe de esnafların geçim sıkıntısı artıyor. Hafta sonu yasaklarına rağmen yürüme mesafesindeki iş yerlerinin açık olması, çalışanların çıkması gibi kolaylıklara rağmen esnaf işlerde hiçbir şekilde kıpırdama olmadığını söylüyor. Geçtiğimiz hafta sonu yasağında Vanlı esnafın nabzını yoklamak için esnafın kapısını çalan Şehrivan Gazetesi, adeta bir dokunup bin ah işitti. Pandemi süreci boyunca hiçbir iş yapamadıklarını belirten esnaf, eskisi gibi iş yapamadığını ve çalışanlarının maaşını ödeyemediği için işçi çıkardıklarını dile getirdi. Her hafta sonu uygulanacak olan sokağa çıkma kısıtlamasında dükkânlarını açmak zorunda olduklarını söyleyen esnaf, oldukça dertli.
KİRA VE VERGİLER YÜKSEK, DESTEK YETERSİZ
Hafta sonu kısıtlamasına rağmen dükkânı açıp müşteri bekleyen esnaflardan Umut Karlı, “Yasak herkes için geçerli olsa da biz esnaflar için belli saatler arasında geçerli. Ancak hafta sonu dükkânlarını hiç açmayan esnaflar da var. Biz açıyor ama akşama kadar bir müşteri bile gelmiyor. Her hafta kendi kendime bu hafta sonu dükkânımı açmayacağım diyorum ama aklıma kira ve borçlar gelince açmak zorunda kalıyorum. Boşuna dememişler; ‘umut fakirin ekmeğidir’ kendi etrafımdaki açık olan esnafları bilemem fakat benim durumum tamda bu söze uyuyor. Çünkü her hafta sonunun daha güzel geçeceğini düşünerek kendimi avutuyorum.”
KAPALI OLMASI İLE AÇIK OLMASI ARASINDA BİR FARK KALMADI!
“Bizim için müşteri her daim çok değerlidir fakat bu zor süreçte, gün boyu dükkâna gelen bir müşteri bile bizim için çok değerlidir. Artık sadece kirayı düşünüyoruz her gelen müşteri, bizi kira parasına biraz daha yaşlaştırsın derdineyiz. Bu yıl, çay ve çerez üzerine dükkân açtık. Geçmişte de yaptığımız bir iş olduğundan dolayı daha çok çay üzerine satışlarımız oluyor. Fakat son aylarda çayın vergileri de çok yüksek olduğu için satışlarımız olmuyor. Açıkçası bu iş yerini açtığımız için pişmanız, neredeyse hiçbir ay kendi kirasını çıkaramadı. Çünkü kiralarda yüksek, vergilerde yüksek ve bugüne kadar hiçbir destekten de yararlanamadık.” İfadelerini kullandı.
YASAKDA AÇIK OLMASININ GETİRİSİ OLMADI!
Devlet tarafından esnaflara verilen desteği eleştiren esnaflardan Yakup Arslan, cüzi miktarda verilen yardımların yetmediğine değinerek şunları söyledi: “Cadde üzerindeki iş yerimin kira ücreti 18 bin TL ve bize sunulan destek ise 750 TL. Peki, bu destek neye göre hesaplandı ya da neye göre veriliyor. Ne kirayı ne faturaları ne de elektriği karşılayabiliyor. Devlet başta olmak üzere Vanlı yetkililerin hepsi de bu zor süreçte bütün esnafların yanında olmalıdır. Salgın sürecinde Kapıköy Sınır Kapısı kapatıldı, 2 ay kapalı kaldık ve cüzi miktarda destek olmasına rağmen ayakta kaldık. Şimdi ise işler berbat ilerliyor, esnafların yüzü gülmez oldu. Birçoğu borç altında birçoğu ise kepenk kapattı. Geriye kalanlarda kendi imkânlarıyla sürece dayanmaya çalışıyorlar.”
İŞ YERİNİN KAPALI OLMASI DA FARKETMİYOR AÇIK OLASI DA!
“Yasaklara rağmen çalışıyoruz hatta çalışmak zorundayız. Her hafta sonu dükkânımı açıyorum fakat etkileşim pek olmuyor. Hafta içi ise içerde oturmak yasaklandığı için esnaflar perişan durumda. Bizde kapatıp evimize gidelim, çünkü dayanacak gücümüz kalmadı. Çalışanları ücretsiz izne çıkarmak zorunda kaldık ama onlarında durumunu göz önünde bulundurmak gerekiyor. Sonuçta onlarda bizim gibi geçimlerini sağlayıp, aile bakıyorlar. Esnaf zor durumda biliyoruz fakat esnafların yanında çalışan personellerde aynı sorunu yaşıyorlar.”
“ZARARINA İŞLERİMİZİ YÜRÜTÜYORUZ”
Borcu borçla kapattığını dile getiren esnaflardan İlyas Sarıcı, “Günlük cirolarımız yeterli olmadığından dolayı işçi çıkartma yoluna gittik. Salgın süreci öncesinde 8 kişi çalışıyorduk şimdi 3 kişi kaldık. Şimdi bu adamlara maaş nasıl vereyim ben. Devlet vermeyince esnaf nasıl versin. Günlük ben burayı 100 lira 200 lira parayla kapatıyorum. Elektrik, su, BAĞ-KUR, stopaj, vergi, kira bunları ben nasıl ödeyeceğim? En sonunda kapatacağız gibi duruyor, yapacak bir şey yok. Ben mal sahibine 2 ay, 3 ay kira verebilirim, ondan sonra kredi ödemeleri başlayınca kirayı nereden vereceğim? Bizi devletin desteklemesi gerek. Hibe vermesi gerek.”
YASAKLAR BELİMİZİ İYİCE BÜKTÜ!
“Geçen senenin vergilerini ödedim, şimdi taksitlendirme çıkıyor. Olmayan paralarla vergi ödüyoruz. Üstüne üstlük her şeye zam geliyor. Sattığım ürünün maliyetini çıkaramıyoruz. Müşterilere her şey zamlandı sattığımız ürüne de zam getirdik diyemediğimiz için ürüne zam getirmiyoruz. Zararına işlerimizi yürütüyoruz. Eskiden kendi yağımızda kavruluyorduk şimdi ise tabiri caizse sinek avlıyoruz. Yani ne zamana kadar böyle gider bilmiyorum. Pandemi zaten bizi zor bir sürece sürüklemişti, yasaklarda iyice belimiz büktü.” Şeklinde konuştu.
“İŞ YOK Kİ PARA OLSUN”
Son olarak esnaflardan Mehdi Taner, yasakların esnafı öldürdüğüne dikkat çekerek şunları anlattı: “Daha tünelin en başındayız. Çünkü pandemi salgınında ikinci dalgayı da daha yeni yaşıyoruz ve önümüzde çok uzun bir kış mevsimi var. Önlemler, kapatmalar da daha yeni başladı, ekonomi daha da kötüleşecek. Şuanki süreç ise sadece esnafın para kazanmasını engelliyor. Salgın devam ederse ki devam edecek gibi duruyor, esnaf ve vatandaş fark etmek sizin her kesimi çok kötü etkiliyor.”
DESTEK PAKETLERİ DE ÇARE OLMADI…
“Benim yanımda çalışan, usta ve personel eskiden kafelerde çalışıyorlardı, kafeler kapatılınca buraya gelmek zorunda kaldılar. Kafeden aldıkları paradan daha az paraya çalışmak zorunda kalıyorlar. Şu an sadece birbirimizi idare etmek zorundayız. Açıklanan destek paketlerinden yararlanamadık. Hiçbir kredi desteği de almadık, iyi ki kredi desteği almadık. Çünkü kredilerin vadesi yaklaşınca esnaflar ne yapacak, iş yok ki para olsun. Bunlar yetmiyormuş gibi her gün farklı bir faizle uyanıyoruz. Hafta sonları evde duracağıma gidip ekmek kapımda bekleyeyim diyorum. Çünkü geçen hafta sonu işler biraz daha iyiydi, hafta içine oranla daha iyi satış yaptık. İnsanlar evde otura otura mayışıyorlar, hareketlilik olmayınca kimse bir şeylerde hazırlamıyor. Hep dışardan sipariş verdikleri için bizimde işimize geliyor.”
