ŞEHRİVAN ÖZEL: ÖNDER ALTINAL / Van’da 2011 yılında yaşanan depremin ardından bir başlayan göç harekatı 2012 ve 2013 yılında toparlansa da 2016 yılında verilen göç korkutuyor. Göç ile birlikte nitelikle göç verip niteliksiz bir göç alan Van’da sosyolojik, kültürel yapı ile birlikte kent yaşamı da bu göçten olumsuz etkileniyor. Van’ın göçü sürerken işin uzmanları Van’ın bu göçünün geniş kapsamlı bir çalışma ile ele alınması gerektiğini dile getiriyor.
Van’ın 2011 yılı depremi ile başlayan göç verme serüveni o tarihten bu yana aralıksız sürüyor. İlk önce deprem ardından da bölgede yaşanan olaylar nedeniyle başlayan nitelikli göç Van’a kan kaybettirmeye devam ediyor. Depremin üzerinden 1 yıl geçtikten sonra bir çok insanın geri geldiği fakat o 2013 sonrası bu kez terör olayları ve benzer nedenlerle göçün yeniden yükselişe geçtiği kentte hem beyin hem sermaye göçü yaşanıyor. Göç rakamlarında bölge ve ülkede bir çok ülkeyi geride bırakan Van, bölgenin soğuk ile Erzurum’un da ötesine geçerken verdiği göçe karşılık etrafındaki Hakkari, Ağrı, Şırnak gibi illerden de göç alıyor. Beyin ve sermaye göçü ile birlikte çalışan nüfusun da işsizlik nedeniyle batıya aktığı kentte en çok erkek nüfusunun göç vermesi göçün ekonomi ile olan ilişkisini de açıkça ortaya koyuyor. Doğu ve Güneydoğu’nun en çok göç veren ve niteliğini de yitirmeye başlayan Van’ın göç rakamları can sıkarken uzmanlar ise konu ile ilgili detaylı araştırmaların yapılması gerektiğini vurguluyor. TÜİK Van Bölge Müdürü Özer Coşğun gidişat için: “Van’ın aldığı ve verdiği göçün sebeplerinin özel olarak araştırılması gerektiğine inanıyorum. Göçün sebepleri ve etki düzeyleri bilinmeden, verilen göçü durduracak politikalar üretmekte yetersiz kalınabileceği kanısındayım.” Yorumunu yapıyor.
BU RAKAMLARDAN SONRA…
Van 2013 yılından sonra kaybettiği göç oranı ile korkutuyor. 2011 yılında yaşanan 2 büyük depremin ardından mecburi göç veren ve 2012 yılından sonra yeniden toparlandı. 2012 yılında net 3 bin 364 göç alan Van, 2013 yılında bu yana yüksek oranda göç veriyor. Van’da 2013 yılında net - (eksi) 6 bin 389 göç verilirken, 2016 yılında ise net göç – (eksi) 20 bin 133 oldu. Peki, her net göçün azaldığı Van’da verilen göç oranı neden artıyor? Henüz nedeni belirlenemeyen göç oranın düşmesiyle ilgili gazetemize konuşan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Van Bölge Müdürü Özer Coşğun, göç ile ilgili bölgeye ve Van’a özgü geniş kapsamlı bir çalışma yapılması gerektiğini söyledi.
COŞĞUN: ALINAN GÖÇ AZALIYOR
Şehrivan’a konuşan TÜİK Müdürü Özer Coşğun şu ifadelere yer verdi: “Van’ın 2015 yılında nüfusu 1 milyon 96 bin 397 iken, 2016 yılında yalnızca 3 bin 793 kişi artışla 1 milyon 100 bin 190 kişi oldu. Buda Van’da son yıllarda artan nüfus oranının ne kadar düşük olduğunu gösteriyor. 2013 yılında 18 bin 138 kişinin arttığı Van’da bu sayının 3 binlere düşmesi önemli bir konuyu ön plana çıkarıyor. Bu da Van’ın aldığı göçün gün geçtikçe azaldığını gösteriyor.”
“VAN HER YIL 25 BİN KİŞİ ARTMALI”
Van’ın her yıl yaklaşık 20-25 bin net göç alması gerektiğini ifade eden Coşğun, “Doğum oranları ölüm oranlarından oldukça yüksek olan ve bundan dolayı nüfusu yılda 25 bin kişi artması gereken Van’da, verilen net göç sayılarının 20 binlere ulaşmasıyla nüfus artışı durma noktasına gelmiş bulunuyor. Peki, Van neden göç veriyor? Van’ın verdiği net göç neden sürekli artıyor? Eldeki mevcut verilerle bu soruların cevabını vermek güç görünüyor.” Dedi.
COŞĞUN: ARTIK ZORUNLULUK OLMUŞTUR
Coşğun Van ve için bir araştırmanının yapılması gerektiğini ve bunun da mecburiyet olduğunu söyledi. Coşğun son olarak şunları kaydetti: “2011 yılında yapılan Nüfus ve Konut Araştırması sonuçlarına göre, göçün en önemli nedeni kabaca yüzde 50’lik oranla iş aramak/bulmak veya işyeri değiştirmek. Daha sonra, yaklaşık yüzde 25’lik bir oranla eğitim sebebi geliyor. Van’ın verdiği göç için işle ve eğitimle ilgili sebepler muhtemelen önemli bir yere sahiptir. Ancak, verilen net göçteki hızlı artışı sadece bu sebeplerle açıklamak doğru olmayabilir. Verilen göçün ana sebebi güvenlik sorunları olsaydı, 2016 yılında Van’ın verdiği net göçün Diyarbakır’ın verdiği net göçü aşmaması beklenirdi. Hal böyleyken, güvenlik sebeplerinin de bu göçü açıklamakta yeterli olmadığını düşünüyorum. Van’ın aldığı ve verdiği göçün sebeplerinin özel olarak araştırılması gerektiğine inanıyorum. Göçün sebepleri ve etki düzeyleri bilinmeden, verilen göçü durduracak politikalar üretmekte yetersiz kalınabileceği kanısındayım. Son söz olarak, Van’ın göç olgusunu araştırmanın bir keyfiyet olmaktan çıktığını, bir zorunluluk haline geldiğini söylemek istiyorum.”
RAKAMLARLA VAN’IN GÖÇ İSTATİSTİKLERİ
TÜİK verilerine göre; 2008 yılında 21 bin 187 göç alan Van buna karşılık 30 bin 275 göç verdi. Bu rakamlar ile Van’ın net göçü - (eksi) 9 bin 88 kişi oldu. 2009 yılında net göç oranı düşse de yine eksilerde kaldı. 2009’da 22 bin 866 göç alan Van, 27 bin 175 göç verdi. Bu rakamlara göre Van - (eksi) 4 bin 309 net göç verdi. 2010 yılında aldığı ve verdiği göç ile Van’ yine net göçte - (eksi) 8 bin 81 göç verdi. Ve kırılma yılı 2011. 2011 yılında yaşanan depremlerin ardından Van mecburi göç verdi. Deprem ayına kadar ve deprem döneminde 23 bin 415 göç alan Van, 72 bin 273 kişilik bir göç verdi. 2008 yılında 2011 yılına kadar net göçte eksilerde olan Van 2011 yılında ise net olarak - (eksi) 48 bin 858 göç verdi.
2012 YILINDA VAN ARTIYA GEÇTİ AMA...
Deprem yılının ardından Van toparlanma yılında ise Van ilk kez net öçte artıya çıktı. Ciddi geri dönüşler aldı. 50 bin 3 kişi Van’a göç ederken, 46 bin 639 ise göç etti. Net göç oranının arttı da olduğu tek yıl olarak kayıtlara geçen 2012 yılının ardından net göç oranı yeniden eksiye düştü. 2013 yılında net göçte - (eksi) 6 bin 389 göç veren Van, 2014 yılında ise - (eksi) 16 bin 848 göç verdi. 2015 yılında da net göçte eksilerde olan Van 30 bin 492 göç aldı, 48 bin 61 göç verdi. Bu sayılar ile net olarak - (eksi) 17 bin 569 göç verdi. Son olarak 2016 yılında ise 28 bin 902 göç alan Van 49 bin 35 verdi. Aldığı göç her yıl azalan verdiği göç ise her yıl artana Van 2016 yılında net olarak - (eksi) 20 bin 133 göç verdi.
BİRİNCİLER DEĞİŞTİ VAN DEĞİŞMEDİ
2014 yılında, Erzurum’dan (-17 bin 215 kişi) sonra en çok net göç veren il Van olurken, 2015 yılında verdiği net göç sayısı Erzurum’u geçmiş, ancak Diyarbakır’ın (-19 bin 901 kişi) verdiği net göç de arttığı için Diyarbakır’dan sonra en çok net göç veren il olmuştur. 2016 yılına gelindiğinde, Van’ın verdiği net göç (-20 bin 133 kişi) Erzurum’un (-9 bin 383 kişi) ve Diyarbakır’ın (-16 bin 427 kişi) verdiği net göçü de aşmıştır. Ancak, bu defa son 8 yıldır hiç net göç vermeyen İstanbul ili (-71 bin 307) kişi ile en çok net göç veren il olmuştur. Van ili İstanbul’dan sonra en çok göç veren il olmuştur. Dolayısıyla, son üç yıldır en çok net göç veren ikinci il Van olurken, birinciler hep değişmiştir. 2016 yılına gelindiğinde, Erzurum’un ve Diyarbakır’ın verdiği net göçü sollayan Van ili, Doğu ve Güneydoğu’nun en çok göç veren ili olmuştur.
EN ÇOK GÖÇ HAKKÂRİ’DEN
2016 yılında Van’ın net göç aldığı ve net göç verdiği illerde belirlendi. Buna göre, Van Hakkâri’den en çok göçü alırken en az göçü ise Ağrı’dan aldı. Hakkâri’den 4 bin 126, Şırnak’tan 649, Muş’tan 104, Diyarbakır’dan 88 ve Ağrı’dan ise 67 göç aldı. Van bu illerden göç alırken İstanbul, Ankara, Kocaeli, Tekirdağ ve Bursa gibi gelişmiş batı illerine ise göç verdi. İstanbul’a 8 bin 133, Ankara’ya bin 801, Kocaeli’ne bin 734, Tekirdağ’a bin 727 ve Bursa’ya ise bin 521 net göç verdi.
VAN’DAN ERKEKLER GÖÇ EDİYOR
Yaşa göre bakıldığı zaman Van’ın aldığı ve verdiği göçün yarısını 15-29 yaş aralığı oluşturuyor. Van verdiği bu göç ile çalışma çağındaki genç nüfusun göç yoluyla kaybedildiği açık bir şekilde görünüyor. Van’ın 2015 yılında aldığı göçün yüzde 50,5’ini, verdiği göçün ise yüzde 52,2’sini erkekler oluşturuyor. Alınan göçten verilen göç çıkarıldığında ise, toplam verilen net göçün yüzde 55,5’ini erkekler, yüzde 44,5’ini ise kadınlar oluşturuyor. Dolayısıyla, Van net göç verirken daha çok erkek nüfusunu kaybediyor.
