NASA'nın geliştirdiği Perseverance (Azim) aracı, 30 Temmuz 2020 tarihinde fırlatılmış ve 18 Şubat 2021 gecesi kızıl gezegendeki Jezero Krateri'ne inmişti. Mars'taki jeolojik süreçleri, yaşanabilirliği, Mars'ta daha önce hayat olup olmadığını ve biyolojik izleri araştıracak olan Perseverance, yaptığı keşiflerle zaman zaman şaşırtıyor. MARS'TA OKSİJEN ÜRETTİ Yaşam izlerini aramakla görevli Perseverance keşif aracı ile Mars'a gönderilen MOXIE cihazı, kızıl gezegendeki atmosferden karbondioksiti çekip saf, içe çekilebilir oksijen üretmeyi başardı. Adının açılımı 'Mars Oksijen Yerinde Kaynak Kullanımı Deneyi' anlamına gelen MOXIE yaklaşık 5 gram oksijen üretti. Bu da bir astronotun uzayda yaklaşık 10 dakika ihtiyacı olan oksijen miktarına eş değer. Bu ilk denemede bilim insanları, cihazı maksimum kapasiteyle çalıştırmadı. Bu nedenle, cihazın gelecekte saatte yaklaşık 10 gram oksijen üretebileceği düşünülüyor. Ekip, bir Mars yılı boyunca (Dünya'da yaklaşık 687 gün) yaklaşık 9 deneme daha yapmayı planlıyor. Denemelerin sonunda cihazın maksimum performansını göstereceği tahmin ediliyor. Miktar küçük olsa da bu başarı, diğer bir gezegen ortamında, doğrudan insan kullanımı için doğal kaynak elde edildiği ilk deneysel girişim olma özelliği taşıyor. NASA Uzay Teknolojisi Misyonu İdaresi'nden Trudy Kortes, "MOXIE yalnızca farklı bir gezegende oksijen üreten ilk cihaz değil, aynı zamanda gelecekteki misyonların başka bir gezegenin kaynaklarından yararlanarak yaşamasına yardımcı olacak teknolojinin ilk örneği." ifadelerini kullandı. MARS ATMOSFERİNDE OKSİJEN YOK DENECEK KADAR AZ Mars atmosferinin yaklaşık yüzde 95'i karbondioksitten, geri kalan kısmı ise moleküler nitrojen ve argondan oluşuyor. Atmosferdeki oksijen seviyesi ise yüzde 0,2'den daha az. MOXIE, karbondioksit moleküllerinden oksijen atomlarını ayırmak için yüksek ısıdan faydalanılan elektroliz yönetimini kullandı. İNSANLAR İÇİN MARS'TA OKSİJENİN ÖNEMİ Mars atmosferinden oksijen çıkarılması; astronotların kullanabileceği hava elde edilmesi ve roket yakıtında kullanılabilmesi açısından kritik öneme sahip. Oksijen, çok fazla yer kapladığı için uzay görevlerinde Dünya'dan Mars'a taşınması çok zor. Gelecekte Mars'a gidecek astronotların yakıt olarak kullanacağı oksijen bir yana, yalnızca soluyacağı oksijenin taşınması bile mümkün görünmüyor. Bu nedenle gelecekteki görevler, Mars'ta üretilecek oksijene ciddi şekilde ihtiyaç duyacak.