ŞEHRİVAN ÖZEL-ÖMER FARUK TOKTAŞ/ERDAL ERBAŞ- Van’da geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen pist çalışması kentte hem ulaşım hem de turizm piyasasında önemli sıkıntılar yaşattı. Bir yıla kakın bir zaman diliminde yapılan çalışmalardan dolayı azalan uçuşlar, artan fiyatlar ve kayıplar kentteki turizmcilerin tepkisine neden oldu. Doğu ve Güneydoğu illerinde yerli turist bereketi yaşandığı bir dönemde koca bır yılı kayıpla geçiren Van’da çalışmalar tamamlasına rağmen uçuşlar düzene girmedi. Bölgenin önemli kenti olmasıyla birlikte Türkiye’nin de önemli kentlerinden birisi olan Van’da, yıllardır devam eden uçuş sorunu devam ediyor. Uçuş ve yolcu sayısında çok iyi bir yerde olmasına rağmen uçuşlar konusunda sorunları bitmeyen Van’da bir yıl gibi bir süredir de seferlerin düşüklüğü can sıkıyor. Bir yıl gibi bir süre boyunca pistte çalışma yapıldığı için sefer sayısı düşen Van’da 20 civarındaki seferler hala günde 12 sefer şeklinde devam ederken ilgili kuruluşlar ve acenteler seferlerin artması gerektiğini söylüyor. Az seferden kaynaklı olarak fiyatların da zirvede seyrettiğini ve bu durumun vatandaşı mağdur ettiğini söyleyen isimler, en önemli noktalardan birisinin de ulaşım olduğunu söylüyor. Yıllardır dile getirilmesine rağmen hala HAVAŞ’ın olmadığını ve insanların havalimanına ulaşımda ciddi sorunlar yaşadığına değinen sektör temsilcileri bu konuda da Van’ın sahipsiz olduğuna vurgu yapıyor. Tüm mücadelelere rağmen bir türlü sorunların çözülmediğinden yakınan isimler Şehrivan’a yaptığı değerlendirmede Van gibi bir kentin bu durumu hak etmediğine dikkat çekti. Van Ferit Melen Havalimanı’nda 2018 senesinin Nisan ayında başlayan Pist Apron Taksi (PAT) yolları çalışması 9.483.000 TL bir bedelle ihale edilirken çalışmalar; 21 bin metrekare apron onarımı, 53 bin metre asfalt çatlak onarımı ve regülatör binası yapımını kapsayan bir şekilde gerçekleşti. Söz konusu çalışmalar bir yıl gibi bir süre devam edip tamamlandı fakat bu çalışma tamamlanmasına rağmen uçuşlardaki olumsuzluklar bitmedi. Daha önceleri 20’nin altına düşmeyen sefer sayıları son günlerde 12’lere kadar indi. Uçak bileti fiyatlarını ve yerli-yabancı turist sayısını da büyük ölçüde etkileyen sefer sayılarındaki yetersizlik yapılan çağrılara rağmen düzene girmedi. Konuyla ilgili Şehrivan’a açıklamalarda bulunan Van’da ki acente yetkilileri ve ilgili kuruluşlar yetkili isimlerle defalarca görüşülmesine ve seferlerin arttırılmasına ilişkin taleplerde bulunulmasına rağmen bir geri dönüş alamadıklarını belirttiler. YEŞİLAĞAÇ: “SAHİPSİZLİĞİMİZ BURADA DA ÖN PLANDA” Van’daki uçuş sayısının düşüklüğü ve diğer konularla ilgili Şehrivan’a konuşan sektör temsilcileri duruma tepki gösterdi. Çok yakın bir süreçte bir yolcunun fahiş bir fiyata uçak bileti almak zorunda kaldığını da belirten Van Otelciler Derneği Başkanı Reşat Yeşilağaç konuyla ilgili olarak: “İki yıl önce yanılmıyorsam uçak sayımız 20, 25’di Van’da. Şu anda 12,15 uçağa düşürülmüş. Ve buda ciddi anlamda fiyat artışına sebep oldu. Bir kişinin sadece Antalya gidişini dün kestik mesela, 500 lira. Bunun üzerine uğraşan, çalışan kimse yok maalesef. Bu konuyla kimse uğraşmıyor. Ciddi anlamda biz turizmcileri sıkıntıya sokuyor.” İNSANLAR VAN’A GELMEK İSTİYOR AMA GELEMİYOR! “İnsanlar Van’a gelmek istiyorlar. Sezon başladı ama uçaklarda yer yok. Uçaklarda yer olsa da ya aktarmalı oluyor yada, fiyat 2,3 katına çıkıyor. Bu konunun üzerinde durulması gerekiyor, sayıları arttırmaları gerekiyor. Yoksa sezonu kötü bir şekilde bitirmek zorunda kalacağız. Zaten biz hep diyoruz sahipsiz bir memleket ve bunu gerçek anlamda da görüyoruz. Kapasite olmasına rağmen uçak yok. Kapasiteyi 20 sefere, 30 sefere çıkarsak ne olacak?” ifadelerini kullandı. YEŞİLAĞAÇ: “HAVAALANINA ULAŞIM YOK” Havaalanına olan şehir içi ulaşımı da eleştiren Yeşilağaç “Van’ı şu şekilde görüyorlar; küçük olduğu için ulaşım kolaylığı var. Belediye saate bir değil, 15 dakikada bir, 20 dakikada bir araç sayısını arttırmalı, seferleri arttırmalıdır. Yolcular İpekyolu caddesine kadar çıkıp yürüyorlar. Bir misafirini almak için hava alanına gidiyorsun, bekleme yeri yok, otoparka çekiyorsun 10 lira, 15 lira civarına denk geliyor 10 dakikalık giriş. İstanbul’da bile bu kadar sıkıntı yaşanmıyor. Otopark parası hiçbir yerde bu kadar yüksek değil. Bunun için belediye biraz daha farklı araçlar bırakabilir ortaya. Sektör olarak, bu sektörün içindeki insanlar olarak, otelciler olarak bu iş böyle yürümez diyoruz. Van’da ki bütün odalar veya bütün kurumlarla bir olarak Van’ı yükseltebiliriz. Yani tek bir birime, valilik olsun, belediye olsun buna bağlı olarak bunun işidir deyip çekilmemeleri lazım. Bir olup Van’ı birlikte yüceltebiliriz.” Diyerek sözlerini noktaladı. TUNÇDEMİR: BİZ BU UÇUŞ SAYISINI HAKETMİYORUZ Van’da ki sefer sayılarının az olma sebebini uçuş mesafesinin uzaklığına bağlayan Ayanis Turizm Seyahat Acentesi Yöneticisi Abdullah Tunçdemir “Bizim bölgemiz Türkiye’nin en uzak illerinden biridir. Biz payımıza düşen, bize verilen kontenjanı hak etmiyoruz, uçak sayısını hak etmiyoruz. Çünkü bugüne kadar bütün hava yolları uzak nokta olduğu için herkes müfredat yolcuya göre uçak sayılarını koymuş. Bize tur operatörlerine, acentelere göre bir uçak programı yapmamışlar. Van’da da sayı az yani, çok az uçak sayısı var. Biz istiyoruz ki, uçak sayılarını çok ciddi bir şekilde çoğaltılsın. Geç saatlere kadar bizim de uçağımız olsun. Bu mevcut olan müşteri potansiyelini çoğalmasına ve fiyatın düşmesine sahip olacak. Daha çok tur operatörü bu bölgeye tur yapacak ve daha çok turizm gelişecektir.” Şeklinde konuştu. TUNÇDEMİR: “EL ELE VERİP BU İŞİ HALLETMELİYİZ” Konuyla ilgili çözüm odaklı çalışmalar için milletvekillerine ve odalara çağrı yapan Tunçdemir “Bunu yaratmamız lazım, biz bunları istiyoruz ama iş milletvekillerimize, valiliğimize, sivil toplum örgütlerimize, ticaret odamıza kalıyor biz bunu talep edeceğiz, biz bunu takip edeceğiz, biz bunu yaptıracağız. Söylemek ile konuşmak ile olmuyor. Gidip birebir Vekillerimiz ise, odalarımız ise, valimiz ise gidip oturacağız diyeceğiz ki, biz bu uçakları istiyoruz. Bugüne kadar böyle bir şey olmadı biz hep yazışmalarda kaldık. Biz bu hava alanını uluslararası bir konuma getirmezsek ve şuanda ulusal bir şekilde bunun içini doldurmazsak, hava alanının tamirini yapmışız, hava alanının bakımını yapmışız, hava alanını genişletmişiz bunun bir anlamı yok ki. Örneğin Kapıköy sınır kapımız çok güzel bir şekilde yapıldı. 5 Saat çalışıp kapatılmasının bir anlamı yoktur ki. Bunun için hepimize iş düşüyor, görev düşüyor. Hepimiz bu işin arkasında duralım, uçak sayımızı çoğaltalım, akşam geç saatlere kadar da uçak olsun ve sayımız, yolcuların sayısı da artsın, uçak fiyatları da düşsün. Gerekenin yapılmasını istiyoruz.” Diye ekledi. TUNÇDEMİR: “TAŞIMA ŞİRKETİNE İHTİYACIMIZ VAR” Havaalanına olan ulaşımın daha prestijli bir hal alması için HAVAŞ’a ihtiyaç olduğunu da belirten Tunçdemir “HAVAŞ üzerine yıllarca konuştuk ama bunun üzerinde de kimse durmadı. Kısa mesafe diyerek işin içinden çıkıldı. HAVAŞ’ın gelmesi gereken bir olay olduğunu düşünüyorum. Hem prestij olarak, hem yolcu olarak, hem hizmet olarak olması gereken bir şeydir ve kısa mesafe dahi olsa, kar etmese de olması gerekiyor. Taşıma şirketi buraya kesinlikle gelmeli. Buraya gelen insanlara daha güzel hizmet yapabilmemiz için olması gereken bir şeydir HAVAŞ. Bunun içinde kimse ilgilenmedi yine iş bize düşüyor bizim takip etmemiz gerekiyor. Bize görevdir, borçtur bu konu. Ne olursa olsun ikna edip HAVAŞ’ın buraya gelmesini sağlamalıyız.” Diye konuştu. TUNÇDEMİR: “YENİ SEZON HAYIRLI OLSUN” Yeni sezon gelirken bu yeni sezonun alt yapısının tamamlanması gerektiğini ifade eden Tunçdemir “Yeni sezon bölgemize, ülkemize hayırlı olsun. Ben kendi adıma turizm sektöründe çalışan birisi olarak turizmin birinci dönemi şuana kadar çok iyi gidiyor ve beklentilerimizin üstünde gidiyor. Huzur geldikçe, insanları buraya geldikçe, turizm buraya geldikçe buradaki potansiyelimizde artacaktır. Ama benim kaygım şöyle; Turizm yoğunluğu olan bir bölgede biz alt yapı olarak eksiklerimiz tamamlayamazsak, biz bu alt yapının altından kalkamazsak sınıfta kalmış oluruz. Gelen insan o hizmeti bizden alamazsa bir daha da gelmez. Alt yapımız güçlü olacak ki herkes gelsin, gelen bir daha gelsin diye. Oteli ile acentesi ile şirketi ile rehberi ile kahvaltısı ile restorandı ile bunların hepsi alt yapı sorunlarımız. Biz hepimiz görevimizi ayrı ayrı yaparsak, bu hizmeti hakkıyla verirsek bu sayı daha da çoğalır, daha da iyi olur.” Diyerek sözlerini noktaladı. BEYAZ: UÇUŞ SAYISININ AZLIĞI VAN’A KAYBETTİRİYOR Uçak firmalarına çağrıda bulunan ve Van’a olan seferlerini arttırdıkları takdirde hem kendilerinin hem de Van’ın kazanacağını ifade eden Haldi Turizm Yetkilisi Murat Beyaz ise şu ifadeleri kullandı: “Sefer sayılarının az olması hareketlenen iç turizm pastasından yeteri kadar faydalanmamamıza sebep oluyor. Çünkü uçaklarda yer bulunmuyor ya da bulunursa koltuk sayısı az olduğundan fiyatlar çok yüksek çıkıyor. Ve alım gücü zayıf olduğu için hem Van halkının hem de turist olarak gelecek turist olumsuz etkilenmektedir. Van havaalanı kapasite olarak daha çok uçağın kalkış ve iniş yapabileceği alt yapıya sahiptir. Şu an Van’a gelmeyen havayollarına da çağrıda bulunmak istiyorum. Van’a sefer yapın zarar etmezsiniz. Ve uçaklarınız dolu gelip dolu gider. Zarar etmez ve çok karlı bir Pazar’a kavuşursunuz.” ÖZGÖKÇE: “SEFER SAYILARI DÜŞÜRÜLDÜ” Konuyla ilgili tepki dile getiren isimlerden birisi de TÜRSAB Doğu Anadolu Bölgesel Yürütme Kurulu Başkanı Cevdet Özgökçe oldu. Çeşitli şehirlere olan sefer sayılarının düşürüldükten sonra tekrar arttırılmadığını belirten Özgökçe “Geçen yıl havaalanındaki tadilattan önce bizim 18 tane tarifeli seferimiz vardı. Zaman zaman yolcu sayısına göre 20’yi de bulabiliyordu sefer sayıları. İlk başta 6 ay kadar bir tadilat tarihi bıraktılar maalesef bu tadilat tarihini de 1 yıl kadar uzattılar. Bu 1 yıl içerisinde uçak sefer sayılarımız ciddi anlamda düşürüldü. Sun Express’in 2 Antalya ve 2 İzmir uçuşu varken bunların sayılarını 1’e düşürdü. İstanbul Sabiha Gökçen’e olan uçuşların sayısı 3’ten 2’ye. Ankara’ya olan uçuş sayısı 5’ten 3’e düşürüldü. Pegasus’un 1 Ankara uçuşu vardı onu kaldırdı ve tekrardan başlatmış değiller; defalarca görüşmemize rağmen. Türk Havayolları Van’daki uçuş sayılarını ciddi anlamda düşürmüş durumda. Uçuş sayılarının düşmesine de bağlı olarak bilet fiyatlarında büyük bir pahalılık var.” Şeklinde konuştu. ÖZGÖKÇE: “BU BİR ARZ-TALEP MESELESİDİR” Uçak bileti fiyatlarının bir arz-talep meselesi olduğunu belirten Özgökçe “Uçak bileti fiyatlarında bir arz-talep durumu var. Yapılan taleplere göre fiyatlarda bir dengesizlik oluşuyor. Zaman zaman artış gösterip zaman zaman düşüşlerde görülebiliyor. Biz uçak seferleri noktasında bir talepte bulunurken uçak firmalarını da düşünüyoruz. Yani biz Ankara’ya günde 10 tane sefer yapılsın 5 uçak boş gitsin demiyoruz. Ankara’nın Van’da 5 uçak potansiyeli var. 5 uçağın Ankara’ya dolu gidip geleceğini düşünüyoruz. Van’ın günde 20 sefere ihtiyacı var. Mesela bir Bursa seferi istedik ve tüm firmalarla görüştük. Söz veriyorlar ama gerekli takibi sağlamıyorlar. Hayata geçmiyor bu verdikleri sözler.” Diye ekledi. ÖZGÖKÇE: “HER ZAMAN DİLE GETİRECEĞİZ” Önümüzdeki günlerde TÜRSAB il başkanlarının bir araya geleceği bir toplantıda da bu hususa dikkat çekeceklerini ifade eden Özgökçe “Ayın 1’in de Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Genel Merkezi’nde bir il başkanları toplantımız var. Bu konuları bugüne kadar gittiğim tüm toplantılarda dile getiriyorum ve getirmeye de devam edeceğim.” Van’ın HAVAŞ’a olan ihtiyacı konusunda da görüşlerini belirten Özgökçe “Van Ferit Melen Havalimanı günlük 20 uçuşu kaldırabilecek bir potansiyele sahip. Van sadece kendi vatandaşlarına hitap eden değil çevre illere de hitap eden bir şehir. Biliyorsunuz ki Van; Bitlis’e, Muş’a, Ağrı’ya da hitap eden bir şehirdir. Bu yüzden havalimanı ile ilgili sefer düzenlemeleri olsun ve başka düzenlemeler yapıldığında bu hitap ettiği şehirler de es geçilmemelidir. HAVAŞ konusunda da 2 sene önce burada HAVAŞ bir ihaleye çıktı ve kabul görüldü. Otobüslerin giydirmeleri de yapıldı ve hazır hale getirildi. Daha sonradan buradaki Devlet Hava Meydanları İşletmeciliği ile yaşanılan bir sorundan ötürü iptal oldu ve bu hizmeti başlamadan durdurdular.” Diye konuştu. ÖZGÖKÇE: “BİZİM YAPMAMIZA DA MÜSADE EDİLMEDİ” Daha önce HAVAŞ’ın verdiği hizmeti Acenteler Birliği olarak kendilerinin yürütmek istediklerini fakat bu tekliflere yanaşılmadığını dile getiren Özgökçe “Bunun yanı sıra biz TÜRSAB olarak buradaki Havaalanı Müdürümüz ile görüşüp bu işin taşımasını bize vermelerini istedik. Van’daki acenteler olarak bu işi biz üstlenmek ve yürütmek istedik. Araçları biz alalım acenteler bir araya gelsin ve ortak bir havuz oluşsun dedik. Merkezi burada olmayan özel işletmelerdense Van’daki insanlar kalkınsın istedik. Hava Meydanları ihalelerin tümü tek elden Ankara Merkezli yürütüldüğü için bu konuda da bir izin alamadık. Türkiye’nin her yerinde bu işi ya Büyükşehir Belediyeleri ya da HAVAŞ yürütüyor. İsmi ne olursa olsun ben Van’da havaalanı ile şehrin belli noktaları arasında taşımacılık yapması gereken bir alternatif olmasından yanayım ve bunun gerekliliğine de havaalanı ile şehir merkezi arasında ulaşım güçlükleri yaşan insanlarımıza baktığımızda rahatlıkla görebiliriz.” Dedi. ÖZGÖKÇE: “HER YERDE VAR AMA VAN’DA YOK” Havaalanına gelen misafirlerin servis arayışı içinde olduklarını vurgulayan Özgökçe “Turizmci olarak birçok ülkeyi, birçok şehri geziyoruz buralara ulaşımı havaalanlarından sağlıyoruz. Ve bugüne kadar nereye gittiysek havaalanlarından şehrin birçok yerine ulaşım sağlayan servisleri gördük. Türkiye’deki havalimanlarının tamamına yakınında var ama ne yazık ki Van’da yok. Buraya gelen ya da gelecek olan misafirlerimiz bizlere havaalanından servis sorduğunda biz ne yazık ki utanarak olmadığını söylüyoruz. Bu konuyla ilgili ne kadar uğraş sarf edersek edelim bir sonuç alamadık işi kendimiz üstlenmek istediğimizde de ne İl Emniyet Müdürlüğü’nden ne de Hava Meydanları İşletmesi’nden olumlu yanıtlar alamadık.” Diyerek sözlerini noktaladı.