Vanlılık bilincinin iyice zayıfladığı dünyanın en eski kentlerinden birisi olan Van son dönemlerde büyük bir ‘kimlik’ bunalımı yaşıyor. Değerlerinden, potansiyelinden ve olması gerektiği yerden iyice uzak bir kent görüntüsünden uzaklaşan Van binlerce yıllık tarihine rağmen hala kabuğunu kırmayı bekliyor.
Van’ın son zamanlarda yaşadığı sıkıntılar devam ederken, ekonomik alanda da daralmalar yaşanıyor. Ancak yaşanan olaylara rağmen Van, Cazibe Merkezleri kapsamında en gözde illerden bir tanesi oldu. Gazetemize konuşan DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, Van’ın ileriki tarihlerde Türkiye’nin en gözde illerinden bir tanesi olacağına vurgu yaptı. Demirci ayrıca Van’ın bir kimliğe sahip olmadığını da söyleyerek, “Van’ı fotoğraflaştırdığınız vakit bir iki yer dışında örneğin kalesi, gölü ya da Erek Dağı yoksa Van’ın herhangi bir sokağını fotoğraflaştırdığınız vakit burası Van’dır diyebileceğimiz bir kimliği yok. Bu sadece Van’ın sorunu değil. Türkiye’nin bütün şehirlerinde bu durum var.” Dedi.
“VAN KABUĞUNU KIRMAYI BEKLİYOR”
Van’da 2015 yılında başlayan savaşla birlikte sürecin bozulmasıyla yaşanan ekonomik sıkıntı yaşanmaya devam ederken, özellikle geçtiğimiz yıl artan terör olaylarıyla birlikte Van’ın ekonomisinin canlanmasında önemli bir etken olan İranlılarında Van’a gelişi aza indi. 1984’ten bu yana bir türlü belini doğrultamayan Van, Eylül ayında Başbakan Binali Yıldırım tarafından açıklanan cazibe merkezleri arasına alınmasıyla birlikte iyi bir ivme kazandı. Yatırımcılarında gözde kentlerinden birisi haline gelen Van, kabuğunu kıracağı günü bekliyor denilebilir. 2013 yılında başlayan çözüm sürecinin ardından Van her alanda müthiş bir yükseliş elde ederken, geçtiğimiz yıl yeniden savaş başlayınca ekonomik, turistik, sanayi ve daha birçok alanda büyük sıkıntılar yaşadı. Ve halende Van büyük sıkıntılarla savaşıyor. Yaşanan onca sıkıntıya rağmen Van yine de yatırımcıların gözde kentlerinden bir tanesi olmayı başardı. Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci Şehrivan’a yaptığı açıklamada, Van’ın ekonomik alanda yaşadığı sıkıntıların kaynağının ne olduğu konusuna dikkat çekti.
“VAN EKSİ 15’LERDE GÖÇ VEREN BİR İL KONUMUNDADIR”
Demirci, kentte yaşanan bu ekonomik sıkıntı sadece Van’a ait bir sıkıntı olmadığını ifade ederek, tüm ülkenin hatta tüm dünyanın yaşadığı bir sıkıntı olduğunu belirtti. Demirci, “Kentte yaşanan sıkıntılarda bunların bir parçası olarak görünüyor. Fakat bu kentin geçmişten devraldığı başka sorunlarla birleştiği vakit buradaki ağırlık artıyor. Örneğin dünyanın başka bir yerindeki düzelmeyi burada biraz daha gecikmeli olarak hissedersiniz. Sebebini de açıklayayım. Kısa bir süre önce TUİK nüfus rakamlarını açıkladı. Van’ın nüfusu 1 milyon yüz bin küsur kadardı. Daha önce de bir milyon doksan bin kadardı. Önceye göre 10 bin bir artış göstermiş. Van hala eksi 15’lerde göç veren bir il konumundadır. Bu kümülatif bir etki.” Dedi.
DEMİRCİ: KENDİNE GÜVENEN NÜFUS GİDİYOR
Van’ın Türkiye’nin en doğurgan 4’üncü ili, Türkiye’nin en genç 4’üncü ili olduğuna vurgu yapan Demirci, Van’ın bölge içinde en yüksek göç alan illerden bir tanesi olduğunu söyledi. demirci, “Ve her sene 30-35 bin kişi geliyor. Ama bu doğurganlığa rağmen, bu genç nüfusa rağmen Van hala net göç veren bir il. Ve yılda sadece 10 bin kadar bir nüfusu artan bir il. Bu izah edilecek bir şey değil. Van’dan göç eden bir nüfus var. Nispeten buda nitelik kazanmış. Nispeten beceri elde etmiş ve Van’ın dışında bir yerlerde kendilerine yaşama şansı bulabileceğini düşünen ve kendine güvenen bir nüfus gidiyor dikkat ederseniz. O kümülatif etkinin buraya gecikmeli olarak hissedilmesi buraya iyileşmenin daha gecikmeli gelmesine denen oluyor.” Şeklinde konuştu.
“VAN İYİLEŞME GÜCÜNÜ GÖSTEREN İLK İL OLACAKTIR”
Demirci konuşmasını şöyle sürdürdü: “Buraya gelen firmaların ilk baktığı şey teşvik ve destek değildir. Nitelikli iş gücüdür. Nitelikli iş gücü de olmayınca bu firmalar biraz daha gecikmeli geliyor. Bakın Van’da 38 bin işsiz var diyoruz. İstendiği an şurada bin 100 kişilik kapasiteyi 2500’e çıkarmak mümkün. Şuanda çıkarmak mümkün. İnsanlar neden her şeye rağmen İstanbul’a gidiyorlar. Çünkü bir işletmede işini bırakan başka işletmede rahatlıkla iş bulabiliyor. Ama burada korkarım bir süre sonra alıp eğitilecek ve eğitim aldıktan sonra gidecek. Burada nitelik kazandırılan başka bir yerde kendine hayat şansı bulmaya çalışacak. Bakın tekstil kentteki çalışanlar adım adım eğitilen işçilerdir. Tabi ki belli başlı desteklerde alınıyor. Orada eğitim alanların bir kısmı bir süre sonra vazgeçtiler. Gidin sorun onlara size en az 3 bin kişinin eğitildiğini söyleyecekler. Bu yüzden de zordur. Burası iş gücü kaybettikçe iyileşme de gecikmeli olarak hissediliyor. Zaman geçtikçe fark edeceksiniz Van iyileşme gücünü gösteren ilk il olacaktır.”
DEMİRCİ: KÖTÜ KENTLEŞTİK
Van’ın kötü kentleştiğine dikkat çeken Demirci, Van’ın bir kent kimliğinin olmadığını dile getirdi. Demirci, “Van’ı fotoğraflaştırdığınız vakit bir iki yer dışında örneğin kalesi, gölü ya da Erek Dağı yoksa Van’ın herhangi bir sokağını fotoğraflaştırdığınız vakit burası Van’dır diyebileceğimiz bir kimliği yok. Bu sadece Van’ın sorunu değil. Türkiye’nin bütün şehirlerinde bu durum var. Ama bazı yerler vardır ki isimi kullanmada fotoğrafına bakıldığında oranın nere olduğu hemen anlaşılır. Bu da o şehrin kimliği demektir. Biz belki Van’a bu kimliği yeniden kazandıracak bazı sembolik yatırımlara ihtiyacımız var. Bunlardan bir tanesi Eski Van Şehrinin yeniden ayağa kaldırılması. Bir defada olacak iş değil tabi ki. Belli bir zaman diliminde o mimari ile hayata kazandırıldığında yeni yapılacak olan binalara da tasarım etkisi kazandıracaktır. Böyle bir yaklaşıma ihtiyacımız var. Kötü kentleştik.” Diye konuştu.
“VAN ŞEHRİ YENİDEN AYAĞA KALDIRILACAK”
Van Şehrinin yeniden ayağa kaldırılması ile ilgili bir çalışmalarının olduğunu ifade eden Demirci, Van Şehrinin yeniden ayağa kaldırılmasının detaylı çalışmasının DAP idaresi tarafından gerçekleştireceğine dikkat çekti. Demirci, “Takip eden dönemde de biz gerekli olan mali desteği bulabilirsek en azından bir kısmından başlamayı düşünüyoruz. Özellikle Tebriz Kapı denilen kısımda başlamak daha iyi olacaktır. Orayı projelendirip oradan başlamak daha sonra bütün Van Şehrinin bir turizm ve bir ticari alan olarak kazandırma planı var. Orası yerleşim yeri olmayacak. Ama orası canlı bir yer olacak. Bu çalışma Van Şehrinin tamamı için düşünüldüğü vakit en az 15-20 yıllık bir süre zarfında gerçekleşecek olan bir projedir. Bir defada o kadar para harcanmaz. Bu kadar parayı bir defada bulup harcasanız da orayı anlamlı hale getirmek çok zor olacaktır. O yüzden peyderpey orayı yapıp turizme kazandırmak daha iyi olacaktır. Buda Van’ı dünya ölçeğinde bir destinasyon hale getirecektir.” Dedi.
ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ / ÖNDER ALTINAL
