ŞEHRİVAN ÖZEL: FATMA NUR POLATCAN-VEYSEL İZGİ
Van’da yıllardır dönüştürülmesi, harabe ve terkedilmiş halden kurtulması ve yenilenmesi için çağrılar yapılan Tarihi Mısır Çarşısı kurtarılmayı bekliyor. Geçtiğimiz günlerde yeni büyükşehir belediye başkanları ve ekibinin de ziyaret edip bir çözüm ortaya koymak istediklerini bildirdikleri alandaki esnaflar da şehrin ortasındaki devasa yapının kurtulması için çağrılar yapıyor. Bir kısmı da Sahafçılar Çarşısı olarak adlandırılan ve yıllar içinde tek tük kitapçının kaldığı çarşıda adeta in cin top oynarken hem esnaf hem de duyarlı vatandaş bu yapıların Van Mall AVM, çok katlı otopark ve kent meydanı ile aynı kaderi yaşamaması için bir an önce bölgenin şehre canlılık katacak bir hale büründürülmesini istiyor.
KENTİN MERKEZİNDE KOCA BİR HARABE…
Van’da çeyrek asırdan fazla bir süreden önce dönemin belediyesi tarafından sac kaplama olarak inşa edilen ve içerisinde toplam 207 dükkânın yer aldığı Tarihi Mısır Çarşısı yıllardır değişim ve dönüşüm bekliyor. İpekyolu ilçesi Şerefiye Mahallesi’nde Sahaflar Çarşısı olarak da bilinen Mısır Çarşısı’nın kent meydanı projesi kapsamında yenilenmesi için çalışma başlatılmış, ancak kent meydanı projesinin iptal edilmesiyle özel proje alanı ilan edilmiş ve herhangi bir çalışma yapılmasına izin verilmemişti. Metruk bir yapısı olan çarşıda hem kışın hem de yazın büyük sorunlar yaşanırken, içerisinde bulunan dükkânlar da birçok kez ateşe verildi. Yıllardır sahipsiz bırakılan ve Mısır Çarşısının hemen yanında bulunan çok katlı otopark da çarşı ile aynı kaderi yaşarken, kentin en işlek caddesinde bulunan yapıların sahipsiz bırakılması pes dedirtiyor. Uzun yıllardır değişim ve dönüşüm bekleyen Mısır Çarşısı ile ilgili Şehrivan’a konuşan isimler kente verilen değerin bu olmaması gerektiğinin altını çizdi.
MISIR ÇARŞISI’NIN DERME ÇATMA HALİ KÖTÜ BİR GÖRÜNTÜ OLUŞTURUYOR
Binlerce yıllık geçmişe sahip Van kentinin kent hafızası, özünden uzaklaşması ve sahip olduğu kültürel zenginliği yansıtmaması eleştirilmeye devam ediyor. Yıllardır tartışılmasına rağmen hâlâ kent şehir merkezi ve kentin genelinin sahip olmadığı tarihi ve kültürel mimari konusu son yaşanan afetlerden sonra bir kez daha gündem oldu. Halk Pazarı, Rus Pazarı ve Mısır Çarşısı gibi alanlarda yaşanan yangınlar ve benzeri felaketler sonrası kullanılamaz hale gelen bu yapılar yıllardır değişim ve dönüşüm bekliyor. Özellikle de sahaf kültürünün bitmeye yüz tuttuğu, tek tük sahafın ayakta tutunmak için büyük mücadele verdiği alanın dönüşümü ile sahaf çarşısının ve diğer alanların kente yakışır bir restorasyon ile kente kazandırılması isteniyor.
BÖLGEDEKİ DİĞER YAPILARLA AYNI KADERİ YAŞIYOR
Mısır Çarşısı’nın hemen yanında bulunan çok katlı otopark projesi geçen zaman içerisinde çok katlı bir zarara dönüştü. 10 yıldan fazla bir zamandır önce çok katlı otopark olarak tasarlanan fakat yıllarca açılamayan, daha sonra iş merkezine dönüştürülen fakat bu projesi de nihayete ermeyen bina, Van’ın kalbindeki koca bir utanca dönüştü. Hem maddi hem de manevi anlamda ciddi bir zarara dönüşen bina yıllardır hizmete açılmayı bekliyor.
ÇARŞI ESNAFI DA DERTLİ
Mısır Çarşısı’nın sahipsizliği ile ilgili Şehrivan’a konuşan Kültür Sahaf’ın işletmecisi Murat Turgut, daha iyi şartlarda çalışmak istediklerini belirterek, “20 senedir sahaflık yapıyorum. Yaklaşık 5 bin TL’ye yakın kira ödüyoruz. Bulunduğumuz yerde sıkıntılar yaşıyoruz. Kışın soğuk olduğu için, yazın da sıcaklardan dolayı sorunlar yaşıyoruz. Van’da Peynirciler Çarşısı var. Farklı farklı yerler açıldı. Ama bizim için bir şey yapılmadı. Okumak önemli. Bireylerin toplumsal olarak daha iyi noktalara gelmeleri açısından okumak çok önemli. Meyve veren bir ağaçla vermeyen ağaç arasında ne kadar fark varsa okuyan insanla okumayan insan arasında o kadar fark var. Bu yüzden daha iyi şartlarda çalışabilirdik. Kitaba daha iyi bir önem verilebilirdi. İnsanların daha iyi şartlarda gelip alışveriş yapabileceği, daha güzel, daha modern, çok daha insana ulaşabilecek bir ortam olabilirdi. Dar bir alandan değil de geniş bir alandan insanlara hitap edebilirdik” dedi.
NEDEN BİR MODERN SAHAF ÇARŞISI OLMASIN?
Modern bir Sahaflar Çarşısı talep eden Turgut, “Bize vadeliden projeler vardı. Çok katlı otoparkta bize dükkân yapılıp teslim edilecekti. Maalesef o da kaderine terk edildi. Şu an dükkânlarımız için bir ambargo var. Onarım yapamıyoruz. Tamir edemiyoruz. Satacağımız yeri satamıyoruz. Biz de yerimizi onarmayı istiyoruz. Bu şekilde de mağduruz. Bu projenin üzerindeki ambargonun kalkmasını istiyoruz. Yapılacaksa yapalım, satılacaksa satalım. Kendi yerimizde mağduruz. Bize bir çarşı yapılmasını istiyoruz. Van’da neden modern bir sahaflar çarşısı olmasın? Van’a yakışır, modern bir çarşının olmasını talep ediyoruz. Bize bu konuda yetkililerin yardımcı olmalarını istiyoruz” ifadelerini kullandı.
ÇARESİZ MISIR ÇARŞISI ESNAFI YILLARDIR ÇÖZÜM BEKLİYOR
23 yıldır Mısır Çarşısı’nda esnaflık yapan Levent Tekin adlı vatandaş, çaresiz olduklarının altını çizerek, “Yıllardır burada mağduruz. Bize başka bir yer verileceği söylenildi ama maalesef yapılmadı. Çok katlı otopark var hemen yanı başımızda. Yıllardır bu çok katlı otopark kapalı durumda. Şu an çoğu dükkân kapalı. İnsanlar iş yapamayınca bırakıp gitti. Kent Meydanı projesi hayata geçirilecekti, çoğu o zaman dükkânını kapattı. Burada elektrik yok, doğalgaz yok. Kışın çok soğuk, yazın da çok sıcak. Biz çaresiziz. Buranın yapılması için ne gerekiyorsa yaparız. Yeter ki bize bir destek versinler” diye aktardı.
“BAŞIMIZI SOKABİLECEĞİMİZ, DAHA GÜVENLİ VE MODERN BİR YER TALEP EDİYORUZ”
Erdal Genez adlı esnaf da çarşının emniyetli olmadığının altını çizerek şunları söyledi: “Sıkıntılarımız çok fazla. Van’ın soğuğu meşhurdur. Burası kışın çok soğuk oluyor. Yazın da çok sıcak oluyor. Kışın kardan dolayı damlama oluyor. Yağmur yağdığında yine damlıyor. Korkuyoruz. 2 yıl önce dükkânım yakıldı. Emniyetli bir yer değil. Arka tarafı bazen korkutucu oluyor. Sürekli dile getirmemize rağmen bize bir yer tahsil edilmedi. Çocuklar bizim yarınlarımızdır. Çocuklarımızın geleceği için daha iyi şekilde alışveriş yapabilecekleri bir yer istiyoruz. Van’ın öğrenci potansiyeli çok fazla. Burada da kitapları daha uyguna tedarik ettikleri için genelde bu sahaflardan alışveriş yapıyorlar. Turistlerin sürekli yanından geçtiği bir yer. Güzel bir çarşı yapılabilir. Başımızı sokabileceğimiz, daha güvenli ve modern bir yer talep ediyoruz.”
BÜYÜKŞEHİR ESNAFI DİNLEMİŞTİ
Öte yandan geçtiğimiz haftalarda ise Van Büyükşehir Belediye başkanı Abdullah Zeydan, Mısır Çarşısı’nın esnafı ile bir araya gelmiş ve bu bölgenin özel proje alanı ilan edilmesi nedeniyle yaşanan sorunların çözümü için çarşı esnafıyla görüşmüştü. Esnafın taleplerini de dinleyen belediye yetkilileri toplantı makul bir çözüm için ellerinden geleni yapacaklarını iletmişti. Bilindiği gibi ilçesi Şerefiye Mahallesi’nde bulunan ve 207 dükkânın yer aldığı Mısır Çarşısı’nın kent meydanı projesi kapsamında yenilenmesi için çalışma başlatılmış, ancak kent meydanı projesinin iptal edilmesiyle özel proje alanı ilan edilmiş ve herhangi bir çalışma yapılmasına izin verilmemişti.
