Yeni asgari ücretin açıklanmasının ardından gözler emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesine çevrildi. Bu kapsamda emekli olmaya hazırlanıp prim günü eksik olanların ucuz borçlanma yapabilmesi için son bir haftaya girildi. Yeni yıldan itibaren askerlik borçlanmasında maliyet yaklaşık 20 bin 375 lira, doğum borçlanması da 26 bin 620 lira artacak. İşte ayrıntılar.
Asgari ücrete yüzde 54.66'lık zam Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılan askerlik, doğum gibi hizmet borçlanmasının maliyetleri 1 Ocak 2023 itibariyle artacak. E-devlet ya da Sosyal Güvenlik Kurumu uygulamaları üzerinden giriş yaparak EYT durumunun kontrol edilmesinde fayda bulunuyor. Borçlanma için ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32'si, en yüksek tutar da yüzde 32'sinin 7.5 katı kadar olup çalışanların belirdikleri tutar üzerinden hesaplanıyor. Yurt dışı borçlanmasında ise asgari ücretin yüzde 45'i oranında hesaplanıyor. Bu yılın temmuz-aralık döneminde 1 günlük askerlik, doğum borçlanma primi en düşük 69 lira, en yüksek 517 lira olarak uygulanıyor. Yeni yılda en düşük günlük prim 107 liraya, en yüksek günlük prim de 800 liraya çıkacak.
20 BİN LİRA AZ ÖDEYİN
Askerliğini 18 ay yapanlar bu sürenin tamamını (540 gün) bu yılın sonuna kadar en düşük primden borçlanırken 37 bin 270 lira ödeme yapacak. Yeni yıldan itibaren bu tutar 57 bin 645 liraya çıkacak. Yeni yılda 18 aylık sürenin tamamını borçlanan 20 bin 375 lira fazla ödemek zorunda kalacak.
BİR ÇOCUKTA 27 BİN LİRA ARTACAK
Doğum sonrası boşta geçen sürelerin 2 yıla kadar kısmı için borçlanma yapılabiliyor. Bu yıl için 1 çocuk için 720 günü borçlanmak için yaklaşık 49 bin 700 lira ödenirken gelecek yıl bu tutar 76 bin 320 liraya, ikinci çocukta 152.260 liraya çıkacak. Yeni yılda bir çocuk için doğum borçlanmasında tutar 26 bin 620 lira artmış olacak. Yurtdışı borçlanmada da günlük prim tutarı 96 liradan 150 liraya yükselecek. Bağ-Kur'lu olup prim günü açığı olanlar şimdiden borçlanmalı.
HİZMET BORÇLANMASI İÇİN BAŞVURU ŞART
Hizmet borçlanması için başvuru zorunluluğu bulunuyor. Bizzat yapılan başvuruların yanında e-devlet kapısından online başvuru hizmeti de yapılabilir. Bağ- Kur sigortaları ocak ayından itibaren aylık en az 3.450 lira, en yüksek de 25.875 lira ödeyecek. Tarım Bağ-Kur'lularının ödeyecekleri en düşük prim tutarı 3.335 TL, en yüksek 25 bin lira olacak.
EYT'DE SON DURUM NE?
Biz görüşlerimizi paylaşıyoruz. EYT deyince 8 Eylül 1999'dan önce işe başlamış olanları kastediyoruz. Bir de bazı istisnaları var. Doğum yapmış, askerlik yapmış olanların askerlik borçlanması var. Onların dışında en çok sorulan soru; prim gün sayım eksik, borçlanabilir miyim? 1999'dan sonra işe girdilerse EYT'yi kapsamayacaktır. Mevcut yasamızda olan haklar devam edecek. Yurt dışında çalışanlar var. Olağanüstü bizim kurumlarımıza müracaat edenler var. Orada da benzer kafa karışıklıkları var. Onlar da 'prim gün sayılarımızı tamamlayalım, emekli olalım' diye kuyruklar oluşturuyor. Onlarda da aynı şey geçerli. EYT, 8 Eylül 1999 öncesi işe başlamayı zorunlu kılıyor. Dünyanın neresinde olursanız olun. Aksi takdirde borçlanarak olmaz.
EYT'DE YAŞ SINIRI KAÇ OLACAK?
Aralık ayına kadar yaklaşık 1 milyon 900 bin kişi. Ocak ayında 2 milyonu biraz geçen kişi dediğimiz şartlara uygun, prim gün sayısı ve hizmet süresi tamamlanmış olanların sayısı. Eğer hiçbir yaş sınırı olmasa bunlar giriyor. 2 milyon giriyor. Bazıları 5-6 milyon var diyor. Geçen uzman kılığında bir adam 'Bu iş 13 milyona çıkar' diyor. Şu anda onları belirlemeye çalışıyoruz. Müracaat ediyor. Adam daha önce Bağkur, SSK'da, yurt dışında çalışmış. Onların dosyalarını müracaat edilmeden biz birleştiremiyoruz. O hummalı bir çalışma. Bütün çalışmalar ortaya çıktıktan, toplam tabloyu gördükten sonra yaş sınırına karar verilecek. Ben burada devleti düşünüyorum, yurttaşlarımıza en fazla katkı yapabilecek çözüm üzerinde durmam gerekir. Yaş sınırına henüz karar verilemedi. Neticede tabloya bakarak siyasi karar verilecektir. Hükümet karar verecektir. Cumhurbaşkanımız değerlendirecektir. Tabloyu tam olarak tespit etmeye çalışıyoruz. Hangi yaşta kaç kişi bulunuyor? Yaş aralığı nereden nereye geliyor. EYT'de ortalama yaş yüzde 49.9. Bu çalışmayı bitirmeye çalışıyoruz.
EYT NE ZAMAN ÇIKACAK?
Tahmin ediyorum EYT'yi bu ay sonuna kadar Meclis'e götürürüz. Bitirebilirsek bu ay içinde, bitiremezsek ocak ayında götürürüz. Ben son durumu 26 Aralık'ta sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğim. Meclis'in iradesiyle çıkınca Resmi Gazete'de yayınlanır ve yürürlüğe girer.
