Nüfusu 1 milyonu aşan Van’da barınma krizi her geçen gün derinleşiyor. Ev sahibi olmanın hayal, uygun kiralık ev bulmanın ise neredeyse imkânsız hale geldiği kentte, kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte kiracılar kara kara düşünmeye başladı. Yıllardır çözülemeyen imar planı sorunları, artan nüfus, göç, ekonomik sıkıntılar ve daralan konut arzı Van’da kiraları zirveye taşıdı. Kira fiyatlarının metropol şehirlerle yarıştığı kentte, özellikle dar gelirli aileler için barınma ciddi bir sorun haline geldi. Geçtiğimiz kış çok sayıda Vanlı, yüksek kiralar nedeniyle evlerinden çıkarılırken, bu yıl da benzer hatta daha ağır bir yaşanmasından endişe ediliyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van Emlakçılar Derneği Başkanı Orhan Özdek, kentteki barınma krizinin her geçen yıl daha da büyüdüğünü belirterek uyarıda bulundu.
BAŞKAN ÖZDEK: VAN KİRA FİYATLARINDA METROPOL İLLERLE YARIŞIYOR
Van’da konut kiralarının son iki yılda hızla yükseldiğini belirten Başkan Özdek, artışın birçok vatandaş için barınmayı imkânsız hale getirdiğini söyleyerek, “Van’da kira fiyatları son birkaç yılda ciddi şekilde arttı. Van kira fiyatlarında İstanbul, Ankara, İzmir gibi metropol illerle yarışıyor. Bugün şehir merkezinde 2+1 bir dairenin kirası ortalama 15 bin liradan başlıyor. Yeni binalarda bu rakam 20 bin lirayı, bazı bölgelerde ise 25 bin lirayı buluyor. Ne yazık ki Van’da dar gelirli vatandaşlarımız için uygun fiyatlı kiralık ev bulmak neredeyse imkânsız hale geldi” dedi.
VAN’DA EV ALMAK DA EV KİRALAMAK DA HAYAL OLDU!
Özdek, vatandaşın kirasını ödeyemediğinin altını çizerek, “Özellikle memurlar, öğrenciler, emekliler ve asgari ücretle geçinen aileler için bu rakamlar ödenebilir değil. Vatandaşlar, yüksek kira bedelleriyle başa çıkmakta zorlanıyor. Ekonomik kriz, artan enerji ve gıda fiyatlarıyla birleşince bu durum ciddi mağduriyetler yaratıyor. Geçinmenin zor olduğu, iş bulmanın zor olduğu Van’da artık barınmak bir lüks haline gelmiş durumda” ifadelerini kullandı.
VAN’DA İMAR SORUNU ÇÖZÜLMEDEN KİRA KRİZİ BİTMEZ!
Kentte uzun süredir devam eden imar planı sorunlarının, kira artışlarının temel nedenlerinden biri olduğunu vurgulayan Özdek, kentin belli bölgelere sıkışmasının konut üretimini kısıtladığını dile getirerek, “Van’da kira fiyatlarının hızla artmasının en önemli nedeni imar sorunudur. Şehir yıllardır aynı bölgelerde sıkışmış durumda. Yeni yerleşim alanları oluşturulamadığı için konut üretimi yetersiz kalıyor. Şehir merkezinde yoğunluk inanılmaz derecede arttı. Talep artarken arz sınırlı kalınca kiralar doğal olarak yükseliyor. İmar planlarının güncellenmemesi, yeni yapılaşmanın önünü kapatıyor. Oysa Van genişlemeye müsait bir kent. Yeni yerleşim bölgeleri açılır, alt yapı yatırımları hızlanırsa bu kira baskısı azalabilir. Ama mevcut durumda ne yazık ki kiralar daha da artacak gibi görünüyor” diye aktardı.
ÖĞRENCİ VE MEMUR KENTİ VAN’DA TALEP HER GEÇEN GÜN BÜYÜYOR
Van’ın eğitim ve istihdam merkezi olması nedeniyle yoğun göç aldığını ifade eden Özdek, özellikle üniversite öğrencileri ve yeni atanan memurların da konut krizinin bir parçası haline geldiğini aktararak, “Van, hem üniversitesiyle hem kamu kurumlarıyla bölgesinde cazibe merkezi konumunda. Her yıl binlerce öğrenci ve memur Van’a geliyor. Ancak şehirde yeterli sayıda kiralık ev yok. Bu da fiyatları ciddi biçimde yukarı çekiyor. Özellikle Eylül-Ekim döneminde öğrenci hareketliliğiyle birlikte kiralar bir anda yükseliyor. Ev sahipleri bu dönemi fırsata çeviriyor, kiralara zam yapıyor. Bu durum kiracılarla ev sahipleri arasında sık sık anlaşmazlıklara yol açıyor. Hatta geçtiğimiz yıl bu yüzden birçok aile kış ortasında evinden çıkarılmak zorunda kaldı” şeklinde konuştu.
VAN’DA KIŞ SERT, ISINMA PAHALI: KİRACILAR BÜYÜK BİR ÇIKMAZDA
Van’da yaklaşan kışla birlikte kiracıların ekonomik olarak daha da zorlanacağını söyleyen Özdek, kentte yaşanabilecek olası mağduriyetler konusunda uyararak şunları belirtti: “Van, Türkiye’nin en sert kış şartlarına sahip illerinden biri. Soğuk hava, ısınma masraflarını ciddi oranda artırıyor. Doğalgaz faturaları zaten yüksek, buna bir de kira eklendiğinde vatandaşlarımız büyük bir ekonomik yükün altına giriyor. Geçen yıl birçok aile kirasını ödeyemediği için evinden çıkarıldı. İnsanların kışın ortasında dışarıda kalması hem insani hem de toplumsal bir sorun. Bu yıl da benzer hatta daha kötü bir tabloyla karşılaşabiliriz. Çünkü kiralar yükseldi, gelirler aynı kaldı. Özellikle dar gelirli aileler için barınma krizi bu kış daha da ağırlaşacak gibi görünüyor.”
BAŞKAN ÖZDEK’TEN ÇAĞRI: VAN’DA EVDEN ATILMALAR ARTABİLİR, ÖNLEM ALINMALI
Van’da kış aylarında evden çıkarılmaların yeniden yaşanabileceğini belirten Özdek, devletin acil destek programları devreye alması gerektiğinin altını çizerek, “Geçen yıl Van’da çok sayıda aile, kira borcunu ödeyemediği için evinden çıkarıldı. Bu yıl ekonomik koşullar daha da zorlaştı. Kiralar yükseldi, gelir artışı aynı oranda olmadı. Dolayısıyla bu kış evden atılmaların artmasını bekliyoruz. Kimsenin kış ortasında evsiz kalmaması için önlem alınmalı. Kiracılara yönelik geçici destek paketleri uygulanabilir, sosyal konut projeleri hızlandırılabilir. Belediyeler, valilikler, sosyal yardımlaşma kurumları bu süreçte daha aktif rol üstlenmeli” dedi.
“SOSYAL KONUT VE KİRA DESTEĞİ ŞART”
Barınma krizinin kalıcı olarak çözülmesi için uzun vadeli planlamaya ihtiyaç olduğunu vurgulayan Özdek, kamu ve yerel yönetim iş birliğinin önemine değinerek, “İmar planlarının güncellenmesi, kentin genişlemesini sağlayacak projelerin hayata geçirilmesi gerekiyor. Ayrıca yeni sosyal konut projeleri mutlaka yapılmalı. TOKİ veya belediyeler aracılığıyla dar gelirli ailelere yönelik konut üretimi hızlandırılmalı. Bunun yanında kira destek programları devreye alınmalı. Özellikle asgari ücretle geçinen ailelere belli bir oranda kira desteği sağlanabilir. Kiracıların kış aylarında evden çıkarılmasını önlemek için de yasal düzenlemeler yapılmalı. Barınma sorunu artık sadece ekonomik değil, toplumsal bir mesele haline geldi” ifadelerini kullandı.
“EL BİRLİĞİYLE ÇÖZÜM ÜRETMELİYİZ”
Özdek, Van’daki tüm kurum ve vatandaşlara dayanışma çağrısında bulunarak sözlerini şöyle tamamladı: “Bu sorunu sadece emlakçılar, sadece kiracılar ya da sadece devlet çözemez. Hepimizin ortak bir çabası gerekiyor. Yetkililer planlama ve denetim ayağında aktif olmalı, vatandaşlar da bu süreçte duyarlı davranmalı. Van halkı zorlu bir kışa hazırlanıyor. Kimsenin kışın ortasında evsiz kalmaması için el birliğiyle çözüm üretmeliyiz. Barınma hakkı en temel insan hakkıdır, bu hakkın korunması hepimizin görevi.”
