Ekonomik sorunların en çok hissedildiği illerden biri olan Van’da birçok sektörde yaşanan sıkıntılı durum kentin cadde ve sokaklarında da kendini hissettiriyor. Son birkaç yılda birçok kapalı semt pazarı yapılmasına rağmen hala sürecin başlamadığı kentte farklı mahallelerde Pazar kuran pazarcılar, artan maliyetler, ulaşım giderleri ve düşen alım gücü nedeniyle zor günlerden geçiyor. Kış mevsiminin başlaması öncesinde tezgâhlarını ayakta tutmaya çalışan Vanlı pazarcıların endişesi büyürken nakliye ücretlerinden elektrik ve kira giderlerine kadar her kalemde yaşanan artış pazarcıların kazancını da iyice düşürüyor. Vatandaşların alım gücünün düşmesi ve zincir marketlerin yaygınlaşması da Vanlı pazarcıların işini olumsuz etkilerken büyük bir durgun dönemden geçilirken Şehrivan’a konuşan Van Semt Pazarlar Derneği Başkanı Mehmet Emin Ari, “Kışın hem ürün bulmak zorlaşıyor hem müşteri azalıyor. Pazarcı artık kazancını değil, ayakta kalmayı düşünüyor” dedi.
BAŞKAN ARİ: VAN’DA PAZARCI ESNAFI HER ZAMDA BİR KEZ DAHA EZİLİYOR
Ari, Van’daki pazarcıların pandemi sonrası toparlanamadığını da vurgulayarak, ekonomik dalgalanmaların küçük esnafı her geçen gün biraz daha yıprattığını belirterek, “Pandemiden bu yana hiçbir şey eskisi gibi olmadı. O dönemde birçok pazarcı borçla ayakta kaldı, kimisi kredi çekti, kimisi tezgâhını sattı. Şimdi ise yüksek enflasyon ve azalan satışlar yüzünden borçlar daha da büyüdü. Van’da pazarcı esnafı artık kazancını değil, zararını düşünüyor. Biz devletten destek paketi değil, sadece adil şartlarda çalışma imkânı istiyoruz” dedi.
ZAMLAR DOĞRUDAN TEZGAHA YANSIYOR: VANLI PAZARCILAR ZOR GÜNLER YAŞIYOR
Ari, Van’ın coğrafi olarak uzak bir kent olmasının pazarcıların maliyetlerini arttırdığını dile getirerek, “Ürünlerin büyük çoğunluğu Adana, Antalya ve Mersin gibi şehirlerden geliyor. Nakliye ücretleri çok yüksek. Mazota gelen her artış bizim için yeni bir yük demek. Antalya’dan çıkan bir domates, buraya gelene kadar iki kat fiyatla tezgâha konuluyor. Vatandaş ürünü pahalı buluyor ama biz de zararına satamayız. Bu döngü hem pazarcıyı hem halkı zorluyor” ifadelerini kullandı.
“ÜÇ HARFLİ MARKETLER PAZARCININ BELİNİ BÜKTÜ”
Ari, vatandaşların son yıllarda zincir marketlere yönelmesinin de pazarcı esnafını olumsuz etkilediğini belirterek şunları söyledi: “Van’da artık neredeyse her mahallede üç harfli market var. İnsanlar kolay ulaştığı için bu marketleri tercih ediyor ama bu durum küçük esnafın sonunu hazırlıyor. Pazarda hem taze ürün satıyoruz hem de fiyatlarımız çoğu zaman daha uygun, fakat vatandaş alışkanlık haline getirdiği marketlerden vazgeçmiyor. Bu zincirler büyük alım yaptıkları için fiyat kırabiliyor, biz ise aynı imkâna sahip değiliz. Sonuçta rekabet edemiyoruz ve birçok pazarcı tezgâhını kapatmak zorunda kalıyor."
“ARTAN MALİYETLERLE REKABET GÜCÜMÜZÜ KAYBEDİYORUZ”
Pazarcıların artan maliyetlerle birlikte rekabet gücünü de kaybettiğine dikkat çeken Ari, özellikle son aylarda pazar yerlerine gelen vatandaş sayısında ciddi bir azalma yaşandığını aktararak, “İnsanlar artık sadece en temel ihtiyaçlarını alıyor. Önceden haftalık alışveriş yapan vatandaş, şimdi yarım kilo domates, bir kilo patates alıp çıkıyor. Bizim satışlarımız da yarı yarıya düştü. Pazar tezgâhını kurmak, kaldırmak, ürün almak, nakliye ödemek… Tüm bunların altında eziliyoruz” şeklinde konuştu.
KIŞ AYLARI VANLI PAZARCILAR İÇİN EN ZOR DÖNEM!
Kış mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte pazarcıların yeni zorluklarla karşılaşacağını da dile getiren Ari, soğuk hava ve azalan müşteri sayısının kış aylarında işleri daha da zorlaştırdığının altını çizerek, “Van’da havalar soğumaya başladı. Bizim kışımız aylarca sürer ve bunun etkilerini yaşıyoruz. Kışın hem ürün bulmak zorlaşıyor hem de maliyetler artıyor. Kar ve soğuk yüzünden ürün taşımak bile riskli hale geliyor. Üstüne bir de Van’daki pazar yerlerinin fiziki koşulları çok kötü. Çoğu yerde üstü kapalı alan yok. Esnaf da vatandaş da soğukta perişan oluyor” diye konuştu.
“YAĞMUR ÇAMUR DEMEDEN TEZGAH AÇIYORUZ”
Pazarcıların yalnızca ekonomik değil, başka sorunlarla da mücadele ettiğini vurgulayan Ari, “Yağmurda çamurda tezgâh açıyoruz. Elektrik, su, tuvalet gibi temel ihtiyaçlar birçok pazarda hâlâ yok. Belediyelerden bu konuda destek bekliyoruz. Pazarcılar yıllardır aynı sorunlarla uğraşıyor ama kalıcı bir çözüm göremedik. Biz sadece ekmeğimizin peşindeyiz, başka bir isteğimiz yok” dedi.
BAŞKAN ARİ’DEN ÇAĞRI: DESTEK OLMAZSA PAZARCI ESNAFI TEZGAHINI KAPATACAK
Van’daki pazarcıların dayanışma içinde ayakta kalmaya çalıştığını söyleyen Ari, yetkililere çağrıda bulunarak, “Pazarcı esnafı bu şehrin en çalışkan kesimlerinden biridir. Soğukta, sıcakta, sabahın erken saatlerinde tezgâh açıyoruz. Ancak artık dayanacak gücümüz kalmadı. Destek olunmazsa birçok pazarcı tezgâhını kapatmak zorunda kalacak. Biz şehrin nabzını tutan, halka en yakın esnafız. Van’ın ekonomik yapısı düzelmeden bizim düzelmemiz mümkün değil” diye aktardı.
