Van’da görev yapan 600’ü aşkın muhtar arasında yer alan üç kadın muhtar mahalleleri için yaptıkları çalışmalarla dikkat çekiyor. Türkiye’deki diğer şehirlere örnek olan muhtarlar fark yaratırken Leyla Tanrıtanır, Nurten Sağlam ve Suna Kotan, yalnızca mahallelerinin sorunlarına çözüm üretmekle kalmayıp sosyal, kültürel ve toplumsal anlamda da güçlü bir etki yaratıyor. Kadınların yerel yönetimlerde ne kadar başarılı olabileceğini kanıtlayan bu üç kadın muhtar, aynı zamanda yeni adaylar için de ilham kaynağı oluyor.
Sık sık Türkiye’nin de gündemine gelen kadın muhtarlar başarılı çalışmalarını Şehrivan aracılığı ile anlatırken görevlerini sadece bir idari sorumluluk olarak değil, aynı zamanda sosyal dönüşümün aracı olarak gördüklerini belirtti. Kadınlara yönelik önyargıların azaldığını ancak hâlâ yol kat edilmesi gerektiğini ifade eden muhtarlar, “600 muhtarın içinde sadece üç kadın olmamız dikkat çekici ama biz bu sayıyı değil, etkiyi önemsiyoruz. Kadın isterse başarır, yeter ki cesaret etsin” mesajı verdi.
VAN’IN İLK KADIN MUHTARI: LEYLA TANRITANIR
Van’ın İpekyolu ilçesindeki Cumhuriyet Mahallesi’nde 2009 yılında muhtar seçilerek kentin ilk kadın muhtarı olan Leyla Tanrıtanır, aradan geçen 17 yıla rağmen görevini sürdürüyor. Dört dönemdir aralıksız muhtarlık yapan Tanrıtanır, mahalle halkıyla kurduğu bağ ve gerçekleştirdiği hizmetlerle hem “Leyla Abla” olarak anılıyor hem de örnek gösteriliyor.
TANRITANIR, 17 YILDIR MÜHRÜ KİMSEYE VERMİYOR!
Tanrıtanır, mührü eline aldığı ilk günden bu yana durmaksızın çalıştığını ifade ederek, “Ben bu mahallede 30 yıldır yaşıyorum. Muhtarlığa aday olmadan önce iş kadınıydım. Mahalledeki sorunları bizzat yaşıyor ve mevcut muhtara sürekli iletiyordum. Ama bir noktadan sonra çözüm üretmek için artık benim de taşın altına elimi koymam gerektiğini düşündüm. O dönem çevremden sıkça ‘Kadından muhtar olmaz’ sözünü duydum. İşte ben de tam bu algıyı yıkmak için aday oldum ve ilk seçimde kazandım” dedi.
“KADINDAN MUHTAR OLMAZ” ALGISINI YIKTI
Tanrıtanır, geçen 17 yılda mahalleye kazandırdığı hizmetleri anlatarak, “İlk işimiz okulları yenilemek oldu. ‘Sevgili Öğretmenim Anaokulu’ ve ‘Hüsrevpaşa İlkokulu’nu elden geçirip daha modern hâle getirdik. Ardından 19 No’lu Sağlık Ocağı’nı büyük uğraşlarla mahallemize kazandırdık. Çocuklarımız için oyun sokağı yaptık. Kadınlarımız için okuma-yazma kursları açtık ve tam 350 kadınımızı okuryazar yaptık. Taziye evlerine masa-sandalye desteği verdik. Doğalgazın ilk geçtiği mahallelerden biri biz olduk. Elektrik direklerini yer altına alıyoruz. Mahallemizin sokaklarını ışıl ışıl aydınlattık” ifadelerini kullandı.
DEPREMDE VE PANDEMİDE HALKININ YANINDAYDI
2011 Van Depremi’nde mahallesini bırakıp gitmediğini vurgulayan Tanrıtanır, “O günleri unutamam. Mahalledeki metruk evleri bizzat yıktık. 350 evin çadır, konteyner ve TOKİ konutlarına geçiş sürecini ben yürüttüm. İnsanlarımızı yalnız bırakmadım. Gece gündüz demeden çalıştım. Diğer muhtarların bir kısmı gitmişti ama ben gitmedim. Çünkü burası benim mahallem, burası benim sorumluluğum” diye konuştu.
KÜLTÜREL VE SOSYAL ETKİNLİKLERDE DE AKTİF
17 yıl boyunca birçok zorlu süreçten geçtiklerini belirten Tanrıtanır, “Pandemi döneminde herkes evindeyken ben mahalledeydim. İhtiyaçları mahalleliyle birlikte organize ettik. Doğu ve Güneydoğu’daki çatışmalardan kaçarak mahalleye gelen ailelere destek olduk. Her yıl gezi, kültürel ve sosyal etkinlikler düzenliyoruz. Mahallemize prestij caddesi kazandırmak için şu an Eski Cezaevi Caddesi’ni yeniliyoruz” diye aktardı.
ESNAFLIKTAN MUHTARLIĞA UZANAN BİR YOL: NURTEN SAĞLAM
İpekyolu ilçesine bağlı Bahçıvan Mahallesi Muhtarı Nurten Sağlam, esnaflık yaptığı dönemde yaşanan 2011 Van Depremi sonrası iş yerini kapatmak zorunda kaldığını söylüyor. Sağlam, bu zorlu sürecin ardından mahalledeki kadınların ve komşularının desteğiyle 2019 yılında muhtarlık görevine aday oluyor. İki dönemdir muhtar olan Sağlam, seçilmenin kendisi için sadece bir unvan değil aynı zamanda bir direniş ve gurur kaynağı olduğunu vurguluyor.
“ÇOK OLUMLU VE TEŞVİK EDİCİ TEPKİLER ALDIM”
Sağlam, 2019 yılından bu yana muhtar olduğunu dile getirerek, “Van depremine kadar iş yerim vardı, esnaflık yapıyordum. Deprem sonrası kapattım. Mahallemdeki kadınlar ve komşular bu görevin bana yakışacağını söyledi, çok olumlu ve teşvik edici tepkiler aldım. 2019 yılından bu yana muhtarım. Seçilmek çok güzel ve gurur verici bir duygu. Başarının, emek ve işini sevmekle alakalı olduğunu düşünüyorum” dedi.
“KADINSIN, YAPAMAZSIN” DİYENLERE İNAT 2019 YILINDAN BU YANA MUHTAR!
Karşılaştığı zorluklara değinen Sağlam, “İlk başlarda çok zorlukla karşılaştım. ‘Elinin hamuruyla erkek işine karışma’, ‘Ayıptır, evinde otur’ diyenler oldu. Muhtar arama ve baskınlarda, gece gündüz fark etmeden görev alıyordum. ‘Kadınsın, yapamazsın, vazgeç’ dediler ama ben geri çekilmedim. Zorluklar karşısında daha da güçlendim diyebilirim. Bu görev hem gurur verici hem de özgüven artırıcı. Öncesinde esnaflık yapmamdan dolayı zaten sosyal bir kişiliğim vardı. Cinsiyet ayrımı yapmaksızın insan odaklı çalışıyorum” şeklinde konuştu.
‘KADIN MUHTAR’ DENKLEMİNE HÂLÂ ŞAŞIRANLAR OLUYOR
Erkek egemenliğinin hâlâ devam ettiğini dile getiren Sağlam, “Kadın içgüdüsüyle biraz daha mükemmeliyetçi olabiliyoruz. Sorunu çözmek için bazen fazla ısrarcı olabiliyoruz. Maalesef ‘kadınlar eşit’ söylemlerine pek katılmıyorum. Evet, belki eskiye göre daha iyiyiz ama erkek egemenliği hâlâ devam ediyor. Mahalle baskısı da aynı şekilde sürüyor. ‘Kadın=muhtar’ denklemine hâlâ şaşıranlar oluyor. Örneğin telefon açıp beni sekreter sanıp ‘Muhtarı verir misin?’ diyenler var” dedi.
KADININ DESTEKÇİSİ YİNE KADIN!
Sağlam, kadın muhtar olmak için önyargıların kırılması gerektiğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Kadın muhtar sayısının artması için kadınların daha cesur olması, önyargıları yıkması gerekiyor. Destek için arayan birçok kadın oluyor. Tüm kadınların maddi ve manevi ortak sorunları var. Elimden geldiğince yardımcı olmaya çalışırım, takip ederim. Sosyal destek gibi konuların yanı sıra çoğu zaman özel meselelerde bile destek vermem gerekebiliyor. Kadın olunca insanlar çekinmeden her türlü sorununu anlatabiliyor ve arada güçlü bir sevgi bağı kuruluyor.”
KADIN İSTERSE HER ŞEYİ BAŞARIR
Sağlam, kadınların isteyince her şeyi başarabileceklerinin altını çizerek, “Bence muhtarlık, zorlukları olsa da çok güzel bir görev. Mahallenin bazen ablası, bazen annesi, bazen de çocuğu gibi oluyorsun. İnsanlarla aranda bir bağ kuruluyor. Herkese ulaşamasan da çoğuyla bir aile gibi oluyorsun. Hangi yaşlı mahalle sakinimin ne hastalığı var, kimin çocuğu işsiz, kimin maddi durumu kötü… Bunları bilirim. Kadın isterse her şeyi başarır. Kadın muhtar sayısının artmasını diliyorum. Eşitliği bırakın, şu an üçte biri bile değiliz” diye konuştu.
SUNA KOTAN 12 SANDIKTAN BİRİNCİ ÇIKTI!
Edremit ilçesindeki Erdemkent Mahalle Muhtarı Suna Kotan da muhtarlık görevine mahalle halkının talebiyle aday olmuş ve seçimde 12 sandığın tamamında birinci çıkmış. Kadın muhtar olmanın sadece bir görev değil, aynı zamanda bir duruş olduğunu belirten Kotan, Doğu’da hâlâ süren önyargılarla cesaretle mücadele ettiğini belirtiyor.
“KADIN MUHTAR OLMAK CESARET İŞİDİR”
Kotan, 600 erkek içinden 3 kadın muhtar olmanın nasıl hissettirdiğini dile getirerek, “Kadın muhtar olmak sadece bir görev değil, aynı zamanda bir duruş ve cesaret işidir. Van’da 600’den fazla muhtar arasında sadece üç kadınız ve bu tablo hem gurur verici hem de düşündürücü. Doğu’da hâlâ ‘Kadın ne yapabilir?’ gibi önyargılar var ama ben seçilerek ve çalışmalarımla bu algıları yıktım. Aday olduğumda birçok kişi başaracağıma inanmamıştı. Şimdi ise aynı kişiler başarımdan dolayı gelip teşekkür ediyor. Kadının elinin değdiği her yerin güzelleştiğini yaşayarak gösteriyorum” ifadelerini kullandı.
ÖNYARGILARI ÇALIŞARAK YIKTI
Kadınlara her zaman destek olduğunu aktaran Kotan, “Yardımlaşma, dayanışma ve samimiyetle sorunlara yaklaşıyorum. Mahallede kadın-erkek demeden herkesin sorununu dinleyip çözüm üretmeye çalışıyorum. Özellikle eşinden ayrılmış, yalnız kadınlara hep destek oldum. Mahallemde su sorunu, altyapı eksikliği gibi teknik meselelerde bile bizzat sahaya inip çözüm buldum. Çünkü kadın olmak, aynı zamanda takip etmek, sabırla dinlemek ve çözüm için mücadele etmektir” diye belirtti.
KADINLAR İÇİN GÜÇLÜ BİR ROL MODEL
Kotan, inanmanın önemini dişle getirerek şunları söyledi: “Kadınların muhtar olması için önce kendilerine inanmaları gerekir. Ben bu göreve halkın talebiyle geldim ama karar verirken en büyük gücüm ‘Ben yapabilirim’ demem oldu. Daha önce okul aile birliği başkanlığı yapmış, ihtiyaç sahiplerine sürekli destek olmuş biri olarak bu göreve hazırdım. Mahallemi, yöneticiler ve site görevlileriyle kurduğum iletişim ağıyla birlikte yönettim. Çünkü kadınlar ortak aklı ve empatiyi güçlü şekilde kullanır.”
“KADIN İSTERSE YAPAR, BAŞARIR, GÜZELLEŞTİRİR”
Kadınların isteyince başarabileceğini belirten Kotan, “Kurumlarla olan ilişkilerimde kadın muhtar olmam nedeniyle çoğu zaman öncelik tanındı ama asıl farkı istemeyi bilmem ve çözüm için ısrarcı olmam yarattı. Kadınlar isterse, çok daha fazlasını başarabilir. Kadın muhtar sayısının artması için daha fazla cesarete, destekleyici bir çevreye ve rol modellere ihtiyaç var. Ben de bu anlamda ilham olmak istiyorum: Kadın isterse yapar, başarır, güzelleştirir” şeklinde konuştu.
