Van'ın İpekyolu ilçe sınırlarında yer alan 3 bin 204 rakımlı Erek Dağı'nda zehirli radde engereği görüntülendi. Van Gölü Havzası'nda bulunan Erek Dağı'nda doğa gezisi yapan doğa fotoğrafçısı Ferzende Coşar, nadir görülen radde engerek yılanına denk geldi. Coşar, o anları saniye saniye kayda aldı. Görüntülerde yılanın bir fare avladığı ve onu yutmaya çalıştığı anlar yer aldı. Daha önce yalnızca Hakkâri ve Ağrı'da görüldüğü bilinen bu zehirli tür, Van'da ilk kez kayıtlara geçmiş oldu.
"BU NADİR TÜRÜ KORUYALIM"
Konuya ilişkin açıklama yapan Ferzende Coşar, bu türün Türkiye'nin en zehirli yılanlarından biri olduğunu belirtti. Erek Dağı'nda doğa yürüyüşü sırasında radde engereğine rastladığını ifade eden Coşar, "Bugün Erek Dağı'na çıktım. Doğayla iç içe olduğumuz bu tür yürüyüşlerde farklı canlı türlerine rastlamak mümkün, özellikle de yılanlara. Birçoğu hâlâ tam olarak tespit edilememiş ya da halk tarafından görülse de türleri bilinmediği için kayıtlara geçmemiş durumda. Bugünkü yürüyüşümde, çok zehirli bir yılan türü olan radde engereği ile karşılaştım. Bu tür, özellikle bu bölgede sıkça görülüyor. Dağa çıkan herkese bir uyarıda bulunmak istiyorum, lütfen dikkatli ve tedbirli olun. Aynı zamanda sizlerden istirham ediyorum; yılanları öldürmeyin. Doğaya ve diğer canlılara zarar vermeyin. Çünkü onlar, ekosistemimizin ayrılmaz ve kıymetli parçalarıdır. Radde engerek yılanı yalnızca Ağrı, Hakkâri ve Van illerimizde yaşamaktadır. Bu nadir türü koruyalım, doğaya saygı gösterelim." dedi.
ENGEREK YILANI TÜRLERİ HER ZAMAN ZEHİRLİDİR
Engerekler, birden fazla kıtaya yayılmış yüzlerce türü içeren bilimsel aile Viperidae'ye ait zehirli yılanlardır. Güçlü engerek zehri, geri çekilebilir dişleri ve ölümcül saldırılarıyla bilinen engerek yılanı ailesi, çeşitli ortamlarda gelişmek üzere evrimleşmiştir. Ancak tüm engerek yılanları aynı değildir; engerek ailesindeki her yılan türünün kendine özgü özellikleri ve davranışları vardır.
RADDE ENGEREK YILANI GENEL ÖZELLİKLERİ
Engerektiler ya da Viperidae, Alethinophidia infratakımına bağlı bir hayvan familyasıdır. Uzun, kıvrık ve içi boş olan ikişer tane zehir dişleriyle bunların gerisinde daha küçük yakalama dişleri mevcuttur. Başları üçgen şeklinde ve kuyrukları küttür. Daha çok geceleri avlanırlar.
5 ENGEREK TÜRÜ İSE ŞÖYLE
Dünyanın en tanınmış engerek yılanlarından bazılarını daha yakından inceleyelim.
1. GÜNEY AMERİKA BUSHMASTER
Güney Amerika çalı ustası
Güney Amerika çalı ustası.
Vampflack / Shutterstock
Güney Amerika çalı ustası ( Lachesis muta ), Batı Yarımküre'deki en büyük zehirli yılandır ve 3,7 metreye (12 feet) kadar büyüyebilir. Lachesis muta, diğer bazı yılanların yaptığı gibi canlı yavrular doğurmak yerine yumurta bırakır. Güney Amerika'daki boyutuna ve korkutucu ününe rağmen, bushmaster inzivaya çekilmiştir ve nadiren insanlarla temas kurar. Zehri güçlüdür, hemotoksik hem de nörotoksik elementler içerir ve diğer yılanlarda ve küçük av hayvanlarında hızlı ölüme neden olabilir.
2. GABOON ENGEREĞİ
Gaboon engereği
Gabon engereği.
Daniel Hernanz Ramos / Getty Images
Gaboon engereği ( Bitis gabonica ), en iyi bilinen engereklerden biridir. Afrika'nın yağmur ormanlarına özgü olan bu devasa zehirli yılan, 45 pound (20 kg) kadar ağırlığa sahip olabilir ve 6 feet'ten (1,8 metre) daha uzun olabilir. Herhangi bir zehirli yılan türünün en uzun dişlerine sahip olmasıyla ünlüdür ve uzunluğu 2 inçe (5 cm) kadar ulaşır. Gabon engerekleri , avlarını pusuya düşürmek için beklerken orman tabanındaki yaprak yığınlarının arasında gizlenerek kamuflaj konusunda ustadırlar.
Zehirleri hemotoksik ve nörotoksik zehirlerin bir karışımıdır ve bu da ısırıklarını son derece tehlikeli hale getirir. Bir gaboon engereği ısırdığında, enjekte edilen büyük miktardaki zehir ciddi doku hasarına ve kanamaya yol açabilir. Gabon engerekleri ölümcül olmalarına rağmen nispeten sakin canlılardır ve siz onları kışkırtmadığınız sürece nadiren saldırırlar.
3. RUSSELL'IN ENGEREĞİ
Russell'ın engereği
Russell'ın engereği.
Dado Daniela / Getty Images
Russell engereği ( Daboia russelii ) özellikle güney Hindistan ve Güneydoğu Asya'da kötü şöhretli bir diğer ölümcül türdür. Saldırgan yapısı ve güçlü toksik zehri nedeniyle çok sayıda insan ölümünden sorumludur. Diğer birçok engereğin aksine, Russell engereği genellikle insan yerleşimlerinin yakınlarında yaşar ve bu da insanlarla sık sık karşılaşmasına neden olur. Bu yılan, öncelikle kardiyovasküler sistemi hedef alan, kan basıncında önemli düşüşlere neden olan ve tedavi edilmezse potansiyel olarak ölüme yol açan zehir enjekte eder. Russell'ın engereği ısırıkları, etkilenen ekstremitede anında ağrı ve şişmeye neden olmasıyla bilinir.
4. GECE ENGEREK
Gece engereği
Gece engereği.
Cormac Fiyatı / Shutterstock
Gece engereği ( Causus rhombeatus ), eşkenar dörtgen gece engereği olarak da bilinir, Afrika'ya özgü daha küçük, nispeten daha az bilinen bir engerektir. Genellikle kısa, küçük bir kuyruğa sahiptirler ve sürüngenler, kara kurbağaları ve kurbağalarla beslenen gece avcılarıdırlar.
Zehirleri daha büyük engereklerinkinden daha az etkilidir, ancak ısırıkları yine de insanlar için acı verici olabilir ve lokal şişmeye neden olabilir. Gece engereği, çevreleriyle uyum sağlayarak kayaların veya yeşilliklerin altında saklanmayı tercih eder.
5. BURUN BOYNUZLU ENGEREK
Burun boynuzlu engerek
Burun boynuzlu engerek.
Adrian Eugen Ciobaniuc / Shutterstock
Burun boynuzlu engerek ( Vipera ammodytes ) Güney Avrupa, Balkanlar ve Orta Doğu'nun bazı bölgelerinde yaşar. Burnunda belirgin bir "boynuz" vardır ve bu ona farklı bir görünüm kazandırır.
Bu yılan, küçük memelileri ve kuşları avladığı kayalık yamaçlarda yaşar. Zehri tehlikeli olsa da, uzak yaşam alanı nedeniyle ısırıkları nispeten nadirdir. Diğer engerekler gibi, geri çekilebilir dişleri aracılığıyla bir doz nörotoksik zehir vererek hızla saldırır.
ÇUKUR ENGEREKLERİ
Çukur engereği
Çukur engereği. Michael J. Cohen, Fotoğrafçı / Getty Images
Çıngıraklı yılanlar ve bakır kafalılar gibi çukur engerek yılanlarının ( Crotalinae alt familyası), gözleri ve burun delikleri arasında ısıyı algılayan özel çukurlar bulunur. Bu çukurlar, onların özellikle geceleri sıcakkanlı hayvanların vücut ısısını algılamalarını sağlar. Başlıca Amerika ve Asya'da yaşayan çukur engerekleri, ormanlardan çöllere kadar çeşitli ortamlarda yaşarlar. Tehlikeli olsalar da insanlardan kaçınma eğilimindedirler ancak yine de birçok yılan ısırığı olayına neden olurlar.
Çukur engerekleri, geri çekilebilir dişler ve avlarına zehir enjekte etmek için kullandıkları zehir bezleri gibi diğer engereklerle ortak özelliklere sahiptir. Yılan zehirleri genellikle hemotoksiktir, doku tahribatına ve kan basıncının bozulmasına neden olur, ancak bazı türler nörotoksik zehir de üretir.
ENGEREK ZEHRİ
Engerekler üçgen başları, dikey göz bebekleri ve kullanılmadığında geri çekilebilen uzun dişleriyle karakterize edilir. Bu dişler üst çenede bulunan zehir bezlerine bağlıdır. Bir engerek saldırdığında, sol ve sağ dişler aracılığıyla avına zehir enjekte eder. Zehir birçok amaca hizmet eder:
Küçük memeliler ve kertenkeleler gibi sıcakkanlı avları hareketsiz hale getirir
Tehditlere karşı savunma sağlar
Sindirime yardımcı olur
Engerek zehrinin iki ana türü vardır: dokuyu tahrip eden ve kan basıncını etkileyen hemotoksik zehir ve sinir sistemini bozarak etkilenen uzuvda hızlı ölüme yol açabilen nörotoksik zehir. Engerek yılanlarının farklı türleri, avlarına ve yaşadıkları ortama bağlı olarak farklı türde zehir üretirler.
ENGEREKLERİN YAŞAM ALANLARI
Engerekler, yağmur ormanlarının tabanından kurak çöllere kadar çok çeşitli yaşam alanlarında yaşarlar. Örneğin, gaboon engereği gibi türler, yaprak çöplerine karışmak için kamuflajlarını kullanarak yağmur ormanı ortamına iyi adapte olmuşlardır ve şüphesiz avlarının geçmesini beklerler. Buna karşılık, güney Hindistan'da insan yerleşimlerinin yakınında yaygın olarak gelişen Russell engereği, açık alanları ve kırsal alanları tercih eder. Engerekler gibi zehirli yılanlar genellikle yanlış anlaşılır. İnsanlar ısırıkları nedeniyle onlardan korkarken, çoğu engerek aslında ekosistemlerinin ayrılmaz bir parçasıdır, küçük memelilerin, sürüngenlerin ve diğer hayvanların popülasyonlarını kontrol eder, aksi takdirde aşırı popülasyona ulaşabilecek türleri avlayarak doğal haşere kontrolörleri gibi davranır. Engerekler bu av türlerini kontrol altında tutarak dolaylı yoldan ekosistemlerinin sağlığını destekler, hem yırtıcılara hem de bitkilere fayda sağlarlar. Bu makaleyi yapay zekâ teknolojisiyle birlikte oluşturduk, ardından HowStuffWorks editörü tarafından düzenlenip doğruluk kontrolünden geçirildi.
