Kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte Van’da hava kirliliği yeniden gündemin en önemli başlıkları arasına girdi. Yeşil alanların yetersizliği, kentte ağırlıklı olarak kullanılan düşük kaliteli kömür ve yoğun trafik nedeniyle ortaya çıkan zararlı gazlar, özellikle soğuk havalarda Van’ın nefes almasını neredeyse imkânsız hale getiriyor. Daha kış mevsimi tam anlamıyla başlamadan Van’da ağır ve kirli hava etkisini göstermeye başlarken, yayımlanan son rapor da durumun sanılandan daha ciddi olduğunu ortaya koydu. Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki sonuçlarını inceleyen Temiz Hava Hakkı Platformu’nun (THHP) hazırladığı Kara Rapor 2025 çalışmasında Van’ın hava kalitesinin sınır değerlerin üzerinde olduğu, yıllık PM10 ortalamasının 40 µg/m3’ü aştığı belirlendi. Bu tabloyu değerlendiren Van Çevre Derneği Başkanı Ali Kalçık, Şehrivan’a yaptığı açıklamada kentte hava kirliliği sorununun her geçen yıl daha da derinleştiğini belirterek, acil önlem çağrısında bulundu.
HER KIŞ YENİDEN GÜNDEM OLUYOR AMA DEĞİŞİKLİK YOK!
Uzun yıllardır her kış ayında hava kalitesinin kötü olması ile gündeme gelen Van’da, gün geçtikçe büyüyen bir sorun haline gelen kirlilik endişe verici seviyelere geldi. Hala kömür ile ısınmanın kullanılıyor olması nedeniyle kış aylarında artan hava kirliliği ile ilgili mevcut durum yaz aylarında azalırken genelde ise her geçen gün biraz daha ciddi boyutlara varıyor. Yeşil alanı az, kirliliği ise fazla olan kentte Van Gölü, çevre gibi doğal yaşam alanlarının yanında hava kirliliği de her geçen gün artarken durum son açıklanan raporlara da yansıdı.
BAŞKAN KALÇIK: HAVA KİRLİLİĞİ VAN’DA HER YÖNÜYLE HİSSEDİLİYOR
Başkan Kalçık, hava kirliliğinin sadece insan sağlığını değil, tüm ekosistemi etkilediğini belirterek, “İnsanların sağlıklı bir çevrede yaşaması çok önemli. Ancak Van’da hava kirliliği, gürültü ve çevresel kirlilik bir arada yaşanıyor. Bu durum, canlı ve cansız tüm varlıkları olumsuz etkiliyor. Türkiye genelinde en çok hissedilen kirliliklerden biri hava kirliliği, maalesef Van’da bu durum çok daha ciddi. Kirli hava sadece soluduğumuz havayı değil, yaşam kalitemizi de etkiliyor.”
VAN’DA KIŞIN NEFES ALMAK ADETA İMKANSIZ: “DAHA KIŞ GELMEDEN HAVADAKİ KİRLİLİK HİSSEDİLİYOR”
Van’ın coğrafi yapısı ve iklimi nedeniyle hava kirliliğinin daha yoğun hissedildiğini ifade eden Kalçık, şunları söyledi: “1700 rakımlı Van’da bu kadar yoğun hava kirliliği normal bir durum değil. Bir tarafımız dağ, diğer tarafımız göl; buna rağmen özellikle kış aylarında nefes almak zorlaşıyor. Daha kış başlamadan havadaki kirliği hissedebiliyoruz. Kış Van’da uzun ve soğuk geçiyor. Bu durum, halkımız için adeta çekilmez bir hâle dönüşüyor. Astım, bronşit ve nefes darlığı yaşayanlar için bu süreç daha da zor.”
KALİTESİZ KÖMÜR BAŞLICA TEHDİT
Havanın kirlenmesinde kalitesiz kömür kullanımının önemli bir faktör olduğuna dikkat çeken Kalçık, “Van’da kullanılan kalitesiz kömür, hava kirliliğinin başlıca nedenlerinden biri. Yıllardır bunu dile getiriyoruz ama artan doğalgaz, elektrik ve kaliteli kömür fiyatları vatandaşları ucuz ve kalitesiz kömüre yönlendiriyor. Bu durum hem insan sağlığını hem de çevreyi ciddi şekilde tehdit ediyor. Yetkililere çağrım, kirli kömürün kentte kullanımının önüne geçilmesi ve temiz enerji kaynaklarının yaygınlaştırılmasıdır” diye aktardı.
VAN’DA YEŞİL ALAN EKSİKLİĞİ KİRLİLİĞİ ARTTIRIYOR!
Kalçık, yeşil alan eksikliğinin de hava kirliliğini tetiklediğine dikkat çekerek, “Van’da yeşil alanlar neredeyse yok. Oksijen üreten ağaç ve bitkiler yeterli değil. Türkiye’de kişi başına düşen yeşil alan en az 10 metrekare olmalı, ancak Van’da bu rakam bir metreyi bile geçmiyor. Ormanlık alanların artırılması ve sazlıkların korunması, havayı temizlemenin anahtarıdır. Van’ın belirli bölgeleri ormanlık alanlar için uygun, buralar acilen değerlendirilmelidir” diye konuştu.
VAN’DAKİ ÇARPIK KENTLEŞME HAVA KİRLİLİĞİNİ KÖRÜKLÜYOR
Van’daki çarpık kentleşmenin hava kirliliğine etkilerini de anlatan Kalçık, “Van’da son yıllarda yaşanan en büyük sorunlardan biri imar sorunudur. Van’ın imar sorunları, çarpık yapılaşma ve yoğun araç trafiği kirliliği arttırıyor. Özellikle akşam saatlerinde şehir merkezinde dışarıda durmak bile zorlaşıyor. Bu araçlardan çıkan egzoz gazları ve kentleşmenin getirdiği diğer sorunlar, özellikle astım ve bronşit hastaları için ciddi tehdit oluşturuyor” dedi.
BAŞKAN KALÇIK’TAN ACİL ÖNLEM ÇAĞRISI: YETKİLİLER BU KONUDA HIZLI ÖNLEM ALMALI
Başkan Kalçık, çözüm önerilerini dile getirerek sözlerini şöyle tamamladı: “Kalorisi yüksek, temiz kömür kullanılmalı, doğalgaz daha erişilebilir hâle gelmeli ve temiz kömür ucuzlamalı. Van’ı bir orman kenti hâline getirmeliyiz. Her birey her yıl ağaç dikmeli, yeşil alanların arttırılması için çaba göstermeli. Yetkililer bu konuda hızlı önlem almalı. Hava kirliliği artık sadece bir çevre sorunu değil, hepimizin sağlığını tehdit eden bir sorun. Vanlılar olarak bu sorunu ciddiye almalıyız.
