Geçmişte büyük depremlerin yaşandığı Van’da sarsıntılar meydana gelmeye devam ediyor. 2011 yılında iki büyük deprem yaşayan kentte artçı depremler sürerken, pazar günü meydana gelen sarsıntı korku ve paniğe neden oldu. Van’ın Tuşba ilçesinde pazar akşamı kaydedilen 4.6 büyüklüğündeki deprem, kentte deprem gerçeğini yeniden gündeme taşırken uzmanlardan art arda uyarılar geldi.
AFAD, saat 22.17’de yaşanan depremin 6,11 kilometre derinlikte kaydedildiğini ve ilk belirlemelere göre olumsuz bir durumun yaşanmadığını duyurdu. Konuyla ilgili Şehrivan’a değerlendirmede bulunan Van YYÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hamdi Alkan, “Van çevresindeki diri fayların her an enerji biriktirdiğini unutmamak gerekiyor, küçük depremler bize bölgenin uyanık olduğunu gösteriyor ve bu nedenle yapı güvenliği ile hazırlık kültürünü güçlendirmek zorundayız” uyarısında bulundu. Alkan özellikle eski yapıların denetimine dikkat çekti.
VAN’DA MEYDANA GELEN 4.6 BÜYÜKLÜĞÜNDEKİ DEPREM PANİĞE NEDEN OLDU
Van’ın Tuşba ilçesinde dün gece meydana gelen 4.6 büyüklüğündeki deprem kentte kısa süreli panik yarattı. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), saat 22.17’de gerçekleşen depremin 6,11 kilometre derinliğinde meydana geldiğini duyurdu. Depremin ardından ekiplerin bölgedeki saha tarama çalışmalarını sürdürdüğü ve herhangi bir olumsuzluğun tespit edilmediği bildirildi. AFAD’dan yapılan açıklamada, “Etkilenen vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi sunarız” ifadeleri kullanıldı.
ALKAN: BU DEPREM BENİM İÇİN ŞAŞIRTICI OLMADI
Van’ın Tuşba ilçesinde 7 Aralık 2025 günü saat 22.17’de meydana gelen 4.6 büyüklüğündeki depremi değerlendiren Alkan, hem Van’da yaşaması hem de üniversitede görev yapması nedeniyle bölgeyi sürekli takip ettiğini belirterek, “Bu bölge benim için hem bilimsel hem de duygusal olarak özel bir yer. Bu yüzden Van’daki sismik hareketliliği yakından izliyorum. Bu deprem benim için şaşırtıcı olmadı” dedi.
“DEPREM, ÇOLPAN (SAĞLAMTAŞ) FAYI İLE İLİŞKİLİ”
Farklı enstitülerin yaptığı odak mekanizması çözümlerini değerlendiren Alkan, depremin derinliğinin ve mekanizmasının önemli olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: “AFAD, Kandilli, EMSC ve USGS farklı çözümler üretti ancak ortak nokta şu: Depremin mekanizması doğrultu atımlı. Derinliği ise 10–17 kilometre aralığında. Bu şu anlama geliyor: Deprem, yüzeye çok yakın değil ve yalnızca yüzeyde görülen faylarla değil, daha derindeki yapılarla ilişkili. İsmail Akkaya hocamızın 2015’te tanımladığı Sağlamtaş (Çolpan) Fayı bu depremle birebir örtüşüyor. Bu nedenle depremin bu fayla ilişkili olduğu çok açık.”
“GELECEK 10 YILDA BU BÖLGEDE DEPREM OLACAĞINI İKİ YIL ÖNCE İŞARETLEMİŞTİK”
Türkiye Diri Fay Haritası’nda depremin olduğu noktada aktif bir fay görünmediğini hatırlatan Alkan, bunu şu şekilde açıkladı: “Bölgedeki yerel çalışmalar, özellikle Çolpan fayı gibi küçük ölçekli yapıları ortaya koyuyor. Diri fay haritasında görünmeyen faylar da deprem üretebilir. İşte bu deprem bize bunu tekrar hatırlattı.” Alkan, 2023 yılında yayımladıkları bilimsel bir makalede Van Gölü’nün doğusunda stres birikimini gösterdiklerini ve “gelecek 10 yılda bu bölgede hissedilir bir deprem olacağını” belirttiklerini söyleyerek, “Çalışmamızdaki B-değeri haritasında bölgenin deprem üretme potansiyelinin yüksek olduğu görülüyordu. Yine stres haritalarında Van şehir merkezi ve Erciş hattının yukarısı kırmızıydı, yani gerilmenin arttığı bir bölgeydi. Dünkü deprem tam bu alanda gerçekleşti. Bilimsel kestirimlerimiz birebir tutmuş oldu” ifadelerini kullandı.
“DEPREMİN FAZLA HİSSEDİLMESİNİN NEDENİ ZEMİNDİR, BÜYÜKLÜK DEĞİL”
Depremin şehir merkezinde neden bu kadar fazla hissedildiğini de açıklayan Alkan, Van Gölü çevresindeki zemin yapısına dikkat çekerek, “Van şehir merkezi göl çökeltilerinin üzerine kurulu. Bu zemin zayıf olduğu için deprem dalgalarını büyüterek iletir. Bu nedenle 30–35 km uzaktaki 4.6’lık bir deprem, merkezde 5–6 saniyelik güçlü bir sarsıntı gibi hissedildi” diye aktardı. Erciş, Çaldıran, Van Fayı, Başkale ve Saray fay zonlarının oluşturduğu yoğun bir tektonik alan içinde olduklarını hatırlatan Alkan, “Kuzey-güney yönlü sıkıştırma, doğu ve güneyden gelen bindirme etkileri ve küçük doğrultu atımlı faylar Van çevresini oldukça aktif bir bölge haline getiriyor. Bu nedenle küçük ve orta büyüklükteki depremlerin olması tamamen normaldir” dedi.
ALKAN’DAN UYARI: ESKİ BİNALAR İÇİN MUTLAKA DENETİM ŞART
Deprem sonrası en çok sorulan sorulardan birinin “Ne yapmalıyız?” olduğunu belirten Alkan şu uyarılarda bulundu: “Yeni yapılarda yönetmeliğe uygun inşa şart. Eski binalarda ise mutlaka denetim yapılmalı. Özellikle Tuşba ve İpekyolu ilçelerinde zemin zayıf. Eski yapılarda oturan vatandaşların yapılarını uzman mühendisler aracılığıyla kontrol ettirmesi çok önemli. Devlet ve belediyeler bu konuda destek veriyor.”
