Van’da soğukların kendini hissettirmesiyle birlikte yakacak telaşı erken başladı ancak bu yıl odun ve kömür fiyatlarında yaşanan sert artış vatandaşın belini daha kış gelmeden büktü. Kömürün tonunun kaliteye göre 12 ila 15 bin TL, odunun ise 3 ila 6 bin TL arasında değiştiği kentte, dar gelirli aileler ısınma maliyetlerini karşılamakta güçlük çekiyor. Döviz kuru ve nakliye giderlerine bağlı olarak fiyatların neredeyse her hafta değişirken, vatandaş ise çaresizlik içinde alternatif yollar arıyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van Oduncular ve Kömürcüler Kooperatif Başkanı Fehim Yakut, artan maliyetlerin sadece tüketiciyi değil satıcıları da çıkmaza sürüklediğini belirterek, “Vatandaşın durumu çok zor, bu kışı geçirmek gerçekten herkesi zorlayacak” dedi.
BAŞKAN YAKUT: VAN’DA HEM ODUN HEM DE KÖMÜRÜN FİYATI ARTTI!
Yakut, bu yılın fiyatlarını açıklarken özellikle kömür tarafındaki artışa dikkat çekerek şunları söyledi: “Fiyatlar geçen yılla kıyaslanamayacak kadar arttı. Şu anda meşe odununun tonu 3 bin lira. Geçmiş yıllarda bu fiyatı kimse hayal bile etmezdi. Muhtelif dediğimiz karışık odun ise 6 bin liraya yükseldi. Kömür ise kalite ve içeriğine göre 12 bin liradan başlayıp 15 bin liraya kadar çıkıyor. Bunu söylediğimde insanlar şaşırıyor ama maalesef gerçek bu. Her kalitenin fiyatı farklı çünkü maliyetler de sürekli değişiyor. Bir gün gelen fiyatla ertesi gün gelen fiyat aynı olmuyor artık.”
“HER ŞEY DÖVİZE BAĞLI, KUR ARTTIKÇA BİZ DE ZORUNLU OLARAK FİYAT YÜKSELTİYORUZ”
Yakut, fiyat artışlarının en büyük sebebinin döviz kuru olduğunu belirterek, “Kömürün büyük bir kısmı ithal geliyor. Yani dövize bağlı. Dolar arttıkça kömürün bize maliyeti de otomatik olarak yükseliyor. Eskiden fiyatlar daha dengeliydi ama şimdi kurdaki en ufak bir oynama bile doğrudan fiyatlara yansıyor. Bizim de yapabileceğimiz bir şey kalmıyor. Vatandaş bizi suçluyor ama biz de zor durumdayız. Çünkü ürünün bize maliyeti artıyor. Ürün pahalı gelince satarken de artırmak zorunda kalıyoruz.”
VAN’DA YAKACAK FİYATLARI UÇTU: VANLI KARA KIŞI NASIL GEÇİRECEK!
Yakut, yalnızca dövizin değil, mazot fiyatlarının da fiyatları artıran büyük bir etken olduğunu söyleyerek, “Bir de nakliye masrafı var. Mazot fiyatları yükseldikçe zaten direkt etkileniyoruz. Van gibi Türkiye’nin en doğusunda olan bir şehirden bahsediyoruz. Buraya ürün getirmek başlı başına maliyet. Mazot 1 lira artıyor, nakliye binlerce lira artıyor. Bu da oduna, kömüre yansıyor. Bütün yük en sonda vatandaşın sırtına biniyor” diye aktardı.
VAN’DA ISINMAK LÜKS OLDU: ISINMANIN BEDELİ DE AĞIR ARTIK!
Geçen yıla kıyasla fiyat artışının neredeyse kontrol edilemez boyutta olduğunu dile getiren Yakut, vatandaşın yaşadığı sorunları şöyle anlattı: “Geçen yıl kömür 10 bin lira civarındaydı. İnsanlar zorlanıyordu ama en azından bir şekilde alıyordu. Bu yıl 15 bin lira dediğimizde bazıları gerçekten geri dönüyor. ‘Biz bu parayı nasıl verelim?’ diyorlar. Haklılar. Bir ton kömür bugün bir asgari ücretlinin maaşının büyük kısmını götürüyor. Bir aile ortalama 2 ton kömür yakıyor. Yani bir evin sadece yakacak gideri 25-30 bin lirayı buluyor. Böyle bir maliyeti vatandaş nasıl karşılasın?”
“ALIM GÜCÜ TAMAMEN DÜŞTÜ, İNSANLAR ARTIK YAKACAK ALMAYA BİLE CESARET EDEMİYOR”
Yakut, satışlardaki düşüşün çok ciddi boyutlara ulaştığını vurgulayarak, “İnanın talep var ama alım yok. İnsanlar gelip fiyat soruyor, bakıyor ama alamıyor. Eskiden vatandaş geliyor, ‘İki ton kömür ver’, ‘Bir ton odun ver’ diyordu. Şimdi insanlar hesap yapıyor. Bir ay düşünüyor, tekrar gelip soruyor. Bazıları taksit istiyor ama taksitli alsa bile ödeyemeyeceğini biliyor. Alım gücü düşmüş durumda. Bazı aileler maalesef sağlıksız şeyler yakıyor. Plastik yakan, çöp yakan bile var. Bu hem insan sağlığı için tehlikeli hem de çevre için büyük bir sorun” şeklinde konuştu.
“VAN’IN KIŞINDA ISINMAK ZATEN ZOR, ŞİMDİ BU FİYATLARLA İMKÂNSIZ HÂLE GELDİ”
Van’ın iklim şartlarını hatırlatan Yakut, fiyat artışlarının şehri çok daha fazla etkilediğini söyleyerek, “Van’ın kışı bir ay, iki ay sürmez ki… En az 5–6 ay don var, soğuk var. Biz burada yaşıyoruz, biliyoruz. Bu şehirde yakacak olmadan hayat durur. Ama şimdi bırakın iki ton bile almayı, insanlar bir ton bile almaya zorlanıyor. Özellikle dar gelirli kesim tamamen çıkmazda. Asgari ücret alan biri, sosyal yardımlarla geçinen biri bu masrafın altından nasıl kalksın? Vatandaş gerçekten büyük bir sıkıntı yaşıyor” diye konuştu.
KÖMÜRCÜ ESNAFI, VATANDAŞ İÇİN ELİNDEN GELENİ YAPIYOR AMA…
Yakut, kooperatif olarak kolaylık sağlamaya çalıştıklarını ancak sorunun çok daha büyük olduğunu belirterek şu çağrıda bulundu: “Biz mümkün olduğunca destek olmaya çalışıyoruz. Taksit imkânı sunuyoruz, bazı ailelere daha uygun fiyatlı ürün bakıyoruz. Ama bunlar çözüm değil. Fiyatlar bu seviyedeyken bizim vereceğimiz küçük kolaylıklar hiçbir şey ifade etmiyor. Bu şehirde ciddi bir yakacak yardımı yapılmalı. Dar gelirli ailelerin korunması gerekiyor. Yetkililerin mutlaka devreye girmesi lazım.”
“BU KIŞ VAN İÇİN KOLAY GEÇMEYECEK”
Yakut, bu kışın Van için kolay geçmeyeceğinin altını çizerek sözlerini şöyle tamamladı: “Şimdiden söyleyeyim, bu kış Van için kolay geçmeyecek. Yakacak fiyatları insanları çok zorlayacak. Biz vatandaşın yaşadığı sıkıntıyı görüyoruz. Her gün onlarca insan ‘Ne yapacağız?’ diye soruyor. Herkes endişeli. Bu yüzden hem dayanışma önemli hem de devlet desteği şart.”
