Kürt edebiyatı ve İslami düşünce tarihinde önemli bir yere sahip olan Abdurrahim Rahmi Zapsu’nun hayatı ve kültürel mirasının çok boyutlu bir biçimde ele alınacağı “6. Kurdiyat Sempozyumu” başladı.
Prof. Dr. Cengiz Andiç Kültür Merkezi'nde düzenlenen sempozyuma; Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Gülşen Orhan, Abdurrahim Rahmi Zapsu'nun torunu Hasan Cuneyd Zapsu, Van YYÜ Yaşayan Diller Enstitüsü Müdürü Abdulhadi Timurtaş, HÜDA PAR Van İl Başkanı Rasim Sayğın, AK Parti İl Başkanı Abdulahat Arvas, akademisyenler, alimler, iş adamları, STK başkanları ve öğrenciler katıldı.
Türkiye, İngiltere, İsviçre, İran ve Irak’taki 16 üniversiteden 54 akademisyenin katılımıyla yaklaşık 40 bildiri sunulacak olan sempozyum, iki gün sürecek.
Sempozyumda konuşan Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Gülşen Orhan, “Kıymetli misafirlerimize arz etmek isterim ki mevzu Abdürrahim Rahmi Zapsu olduğunda meseleyi sadece edebiyat ve şiir ekseni de konuşmak ve konunun kapsamını belirtme bağlamında yetersiz kalacaktır.
Zapsu, hemen her gününde acı tatlı yaşanmışlıkları geniş bir fikir ekseninde eleyerek kağıda dökmüş ve sayısız eser vermiş olması büyük bir iradenin göstergesidir. Necip Fazıl Fazıl Kısakürek, Said-i Nursi gibi büyük fikir adamlarını tanımış, Necip Fazıl'ın kimse “Allah diyemezken biz Allah dedik” sözündeki gibi daima hakkı söyleyen bir şahsiyet olmuştur.
Görece Zapsu’yu bugün entelektüel diye adlandırılan düşünürlerden ayıran ve dünya vicdanının erdem çizgisinde bir üst kimliğiyle tanımlayan şey onun temel dayanağı noktasının ahlak oluşudur. İnsanı var eden Hak Teâlâ belirlediği dosdoğru yoldaki yolculuğudur.
Dağarcığındaki ana dili Kürtçeye eklenmiş, Arapça ve Farsça'dan sonra bir de esir düştüğü Rus topraklarında vurgulamadan geçemeyeyim, esaret şartları altında Almanca ve Rusça'yı öğrenme macerası son derece çarpıcıdır.” dedi
“KÜRT EDEBİYATINA, TARİHİNE AİT KÜLLİYATLAR BASMAYA BAŞLADI VE DEVAM EDECEKTİR”
Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde Kürdiyat Sempozyumu'nun 6'ncısını icra edildiğini belirten Orhan, şu sözlerle devam etti: “Daha önceki sempozyumlarda birçok şey Şair ve mutasavvıfı bilimsel olarak değerlendirildi.
Bütün bu süreçleri yıllardır sorunsuz bir şekilde bizlere hazırlayan, himaye eden, sessizce uzaktan takip eden Sayın Cumhurbaşkanımıza huzurunuzda şükranlarımı arz ediyorum ve teşekkür ediyorum.
Öte taraftan 2000 2010 yılından itibaren yine kendileri Kültür Bakanlığımızı talimatlandırarak Kürtçe edebiyat klasiklerinin basılmasını himaye ettiler, talimatlandırdılar. Şu ana kadar 17 klasik eserimiz basılmış oldu. Biraz önce Sayın Zapsu ekrana bir kitap yansıttılar.
Kültür Bakanlığımız nasıl şu anda külliyatlar Türk edebiyatına, tarihine, kültürüne dair külliyatlar basıyor. Aynı şekilde Kürt edebiyatına, tarihine, kültürüne, gastronomisine ait külliyatlar basmaya başladı ve devam edecektir.” Dedi
Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, “ Kurdiyat Sempozyumu Enstitümüzün himayesinde gerçekleştirdiğimiz altıncı buluşma olup, bu yılki teması “Abdurrahim Rahmi Zapsu ve Kültürel Mirası” olarak belirlenmiştir. Cumhuriyet öncesi ve sonrasındaki süreçte, Türkiye'nin İslami düşünce birikiminde müstesna bir konumda yer alan Abdurrahim Rahmi Zapsu’nun eserlerini ve fikir mirasını akademik bir platformda ele almak, tartışmak ve bu birikimi gelecek nesillere aktarmak, üniversitemiz adına büyük bir gurur vesilesidir.” Dedi
“MEDENİYETİMİZİN KÖKLÜ BİRİKİMİNİ YARINLARA TAŞIMAK TOPLUMSAL BİR SORUMLULUKTUR”
Sosyal, tarihî, siyasî, sanatsal, kültürel ve edebî değerlerimizi bilimsel bir çerçevede incelediğini vurgulayan Şevli, “ Bu değerleri yeniden anlamlandırmak ve medeniyetimizin köklü birikimini zenginleştirerek yarınlara taşımak bizler için hem akademik hem de toplumsal bir sorumluluktur. Bu anlamlı organizasyonun hayata geçirilmesinde büyük bir özveriyle görev alan, başta Yaşayan Diller Enstitüsü Müdürümüz ve Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Abdulhadi Timurtaş olmak üzere, emeği geçen tüm ekibe şükranlarımı sunuyorum. Ayrıca, sempozyumumuza bizzat katılarak, dedesi Abdurrahim Rahmi Zapsu’nun entelektüel ve kültürel mirasını bizlerle paylaşacak olan, memleketimizin saygın iş insanı Sayın Cuneyd Zapsu’ya özellikle teşekkür ediyorum.” İfadelerini kullandı.
“BİLİMSEL ÜRETİMLE MİLLETİMİZİN YERYÜZÜNDEKİ MÜMTAZ KONUMUNU PEKİŞTİRMEYİ AMAÇLAMAKTAYIZ”
Üniversiteler, ilmin ve irfanın özgür düşünce ikliminde yeşerdiği, bilgi üretiminin topluma ve insanlığa hizmet ettiği mekânlar olduğunu belirten Şevli, şu sözler ile devam etti: “Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi olarak, bu sorumluluğun bilinciyle hareket etmekte, içinde bulunduğumuz coğrafyanın kadim bilgi geleneğinden beslenerek, bilimsel üretimle milletimizin yeryüzündeki mümtaz konumunu pekiştirmeyi amaçlamaktayız. Bu sempozyum da bu gayretin bir yansıması olarak, kültürel zenginliklerimizi evrensel bir perspektifle ele alma iradesinin somut ve kıymetli bir tezahürüdür.
Program içeriğine baktığımızda, her biri alanında yetkin bilim insanlarının, sempozyumun ana temasına dair derinlikli ve çok yönlü sunumlarla katkı sağlayacak olmaları bizleri son derece memnun etmekte ve umutlandırmaktadır. Bu tür akademik buluşmaların, kültürel mirasımızın daha sağlıklı ve derinlikli bir biçimde anlaşılması ve gelecek kuşaklara aktarılması açısından son derece önemli olduğuna inanıyorum.” Dedi
“HER DİL BİLDİĞİNİZ GİBİ AYRI BİR KÜLTÜR DE ÖĞRETİYOR”
Sempozyuma katılan Abdurrahim Rahmi Zapsu'nun torunu Hasan Cuneyd Zapsu, “1950’lerin Türkiye’sini düşünün ve bu zamanlarda büyükşehirlerde yaşayan birçok Kürt ailesinin korkudan küçük çocuklarına Kürtçe öğretmediğini… Çok yazık, hakikaten bilhassa küçücük dimağlar bir dil, iki dil, üç dil istediğiniz kadar dili anında öğrenebiliyordu. Her dil bildiğiniz gibi ayrı bir kültür de öğretiyor. Çok üzülüyorum, hele hele burada bir sürü profesör isimlerini gördüm, sizlerin Abdurrahim dedemin eserlerinin bir kısmını aslından inceleyebiliyorken benim birçok yabancı dili anadilim gibi anlayabilirken Kürtçe’nin öğretilmemesi ya da öğretilememesi, memleketimizin bir döneminin sıkıntılarını çok açıkça öne getiriyor. Olağanüstü sosyolojik, kültürel ve ekonomik inşallah müspet değişimler sağlanması için dua ettiğim siyasi gelişmelerin arifesinde bu sempozyumun şuanda olması hakikaten hoş bir tesadüf. Dedem, tüm sınırlamalara karşı sadece düşüncesiyle değil fiilatıyla ve aksiyonlarıyla hareket edebilmiş bir insan. Ne yazık ki ben hep daha vakti değil, önce şu sonra bu diyerek 68 yaşına geldim. Bu yaşıma kadar ama neler yaşadım, neler gördüm, neler duydum ve nelere şahit oldum. Hep daha geniş ve daha sürekli çözüm için çok şeyi içime atmak zorunda kaldım.”
Van YYÜ Yaşayan Diller Enstitüsü Müdürü Abdulhadi Timurtaş, “Yaşayan Diller Enstitüsü, geçmişe takılmak ve bir noktada donup kalmanın nasıl yanlış bir tutumsa, geçmişi tanımamanın ve göz ardı edilmesinin de yanlış olduğu bilinciyle Kürt diline, edebiyatına ve kültürüne dair mirası keşfetmeye devam ediyor. Bu vesileyle Uluslararası Kurdiyat sempozyumlarının 6’ıncısıyla karşınızda olmanın sevincini yaşıyoruz. 19. Yüzyıl nasıl birçok düşüncenin ve edebiyatın dönüm noktası ve yeni bir dönemin başlangıcı olmuşsa Kürt Dili ve edebiyatı için de öyle olmuştur. Osmanlının son dönemi ile Cumhuriyetin ilk dönemi edebi ve fikri ekoller arasında önemli bir yer almasına ve dönemin İslami düşünce ekolünün oluşumunda büyük katkısı olmasına rağmen her ne hikmet ise düşünce ve edebi ekollerden bahseden tarihçilerin ve eleştirmenlerin göz ardı ettiği merhum Abdurrahim Rahmi Zapsu’yu bu seneki sempozyumumuzun konusunu yaptık ve alanın bilim insanlarını böylesi önemli bir şahsiyetin kültürel, edebi ve ilmi mirasını tartışmaya davet ettik.” Dedi
“VATANINI SAVUNMAK İÇİN SAVAŞAN BİR KAHRAMAN”
Modern Kürt edebiyatının öncü mimarlarından olan Abdurrahim Rahmi Zapsu’dan bahsettiğini vurgulayan Timurtaş, “O dönemin işgalci Ruslara karşı Vatanını savunmak için savaşan bir kahraman, dönemin düşünce ve edebiyatına katkı sunan bir aydın, genç kuşaklara yönelerek onları eğiten bir eğitmen, duygularını dizelere döken bir şair, halkını İslam’ı doğru anlamaya ve doğru yaşamaya yönelik gayret eden bir alim ve davetçi aynı zamanda mensubu olduğu Kürt halkının edebiyatına, kültürüne ve diline hizmet eden milletperver bir şahsiyettir. Tüm bu meselelere yönelik mücadelesinden ötürü baskılanmış ve ötekileştirilmiş olmasından olacak ki derdini şöyle ifade etmiştir:
“Ez bilbil bum di baxê kurdan
Qijikan li min kir heyat zindan “
“Bülbül idim Kürt bağında
Kargalar hayatı zindan etti bana”
Kürtçe ve Türkçe şiirlerinde peygamber sevgisi başta olmak üzere öğüt, hikmet, din, ağıt, vatan sevgisi gibi birçok konuyu ele altığını ifade eden Timurtaş, şu sözlerle devam etti: “O dönemde her millet gibi Kürtlerin de eğitimlerini kendi dilleriyle görmek istediğine inanan Abdurrahim Rahmi Zapsu, bu amaçla Kürtçe ders kitaplarını hazırlamaya yönelik bir proje yapmış ve birkaç ders kitabını tamamlamıştır. İslam Tarihi ve Hz. Muhammed’in Hayatı isimli eserleri Türkçe yazılmış alanın önemli kaynaklarındandır. Çıkardığı Ehli Sünnet Dergisini İslam’a davet için bir minber olarak görmüştür.
Yaşayan Diller Enstitüsü olarak böyle bir şahsiyeti bilim dünyasının gündemine almaktan ve kültürel mirasını keşfetmeye çalışmaktan mutluluk duymaktayız. Değerli misafirler, Kurdiyat, hem dergisiyle hem de düzenlediği bilimsel kongreleriyle Kürt akademinin marka ismi olmuştur. Böylece Kürt biliminin nabzı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde atar olmuştur. Bunun da sorumluluğumuzu arttırdığının bilincindeyiz.” Dedi
