Son yıllarda ekonomik göstergelerde istenen tabloyu yakalayamayan Van, bu kez de hanehalkı tüketim harcamalarında Türkiye’nin son sıralarında yer aldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılı Hanehalkı Tüketim Harcaması verilerine göre, Van’ın da içinde bulunduğu TRB2 Bölgesi (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) toplam harcamalardan yalnızca yüzde 1,1 pay aldı. Kentte uzun süredir devam eden işsizlik, düşük gelir düzeyi ve ekonomik durgunluk, hane bütçelerine de yansıdı. Verilere göre Van’da halk gelirinin büyük bölümünü gıda ve temel ihtiyaçlara ayırırken, konut, ulaşım ve diğer harcamalar için oldukça sınırlı bir pay ayırabiliyor. Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan mali müşavir İbrahim Şahin, durumun vahametine dikkat çekerek, “Van’da vatandaşın temel gıda harcamalarına yönelmesi tesadüf değil çünkü gelir seviyesi o kadar düşük ki, insanlar artık sadece zorunlu ihtiyaçlarını karşılamayı hedefliyor” dedi.
ŞAHİN: VAN’DA İNSANLAR SADECE ZORUNLU İHTİYAÇLARINI KARŞILIYOR
Şahin, bölgede kişi başına düşen gelirin Türkiye ortalamasının oldukça altında olduğunu belirterek, bu durumun hem tüketim kalıplarını hem de yaşam standartlarını olumsuz etkilediğini dile getirerek, “Van’da vatandaşın temel gıda harcamalarına yönelmesi tesadüf değil çünkü gelir seviyesi o kadar düşük ki, insanlar artık sadece zorunlu ihtiyaçlarını karşılamayı hedefliyor. Van’da eğitime, ulaşıma, kültüre ya da konuta ayrılan pay her geçen yıl daha da azalıyor. Bu da kentin sosyal ve ekonomik gelişimini yavaşlatıyor” ifadelerini kullandı.
VAN’DA PARA DOLAŞIMI DÜŞÜK, TİCARET HACMİ SINIRLI KALIYOR!
Ekonomik göstergelerin bölgedeki yatırımların yetersizliğine de işaret ettiğini aktaran Şahin, “Van’da özel sektör yatırımları sınırlı, kamu yatırımları da beklenen düzeyde değil. Bu nedenle Van’da para dolaşımı düşük, ticaret hacmi sınırlı kalıyor. İnsanların gelir elde etme olanakları azaldıkça, tüketim de daralıyor. Bu kısır döngü, kent ekonomisinin büyümesinin önündeki en büyük engel haline geldi” şeklinde konuştu.
VAN’DA ALIM GÜCÜ DÜŞTÜKÇE TOPLUMSAL REFAH DA GERİLİYOR
Şahin, Van’da uzun yıllardır süregelen ekonomik dengesizliğin, kentteki yaşam kalitesini doğrudan etkilediğini belirterek, “Alım gücü düşünce sadece bireysel refah değil, toplumsal refah da geriliyor. Esnafın satışları azalıyor, piyasadaki nakit akışı zayıflıyor ve ticari hareketlilik giderek durma noktasına geliyor. Bu tablo aynı zamanda genç nüfusun başka şehirlere göç etmesine de zemin hazırlıyor. Bundan dolayıdır ki son yıllarda Van ciddi anlamda göç vermeye başladı” diye aktardı.
“VAN’IN DOĞRU PLANLAMALARA İHTİYACI VAR”
Kentin ekonomik potansiyeline dikkat çeken Şahin, Van’ın stratejik konumuna ve güçlü ticaret geçmişine rağmen hak ettiği ekonomik seviyeye ulaşamadığının altını çizerek şunları söyledi: “Van, hem sınır ticareti, hem tarım ve hayvancılık, hem de turizm açısından önemli bir şehir. Ancak bu potansiyel yeterince değerlendirilemiyor. Bu potansiyel son yıllarda hiç kullanılmıyor. Eğer doğru planlamalar yapılır, kentteki dinamikler harekete geçirilirse, Van kısa sürede bölgesinde ekonomik olarak dikkat çeker”
ŞAHİN’DEN ÇAĞRI: ÖNLEM ALINMAZSA BU TABLO DAHA DA AĞIRLAŞACAK
Şahin, çözümün ancak üretim odaklı bir ekonomik modelle mümkün olabileceğini vurgulayarak, “Van’da üretimi ve istihdamı destekleyen politikalar hayata geçirilmezse bu tablo daha da ağırlaşacak. Tarım, hayvancılık ve küçük sanayi yeniden canlandırılmalı. Van’ın genç nüfusu çok güçlü bir potansiyel taşıyor ancak bu potansiyel doğru politikalarla desteklenmezse, ekonomik göstergelerdeki gerileme sürecek” diye aktardı.
VAN TÜKETİM HARCAMALARINDA TÜRKİYE’NİN SON SIRALARINDA!
Van’ın da içerisinde yer aldığı TRB2 Bölgesi’nde toplam hanehalkı tüketim harcaması yüzde 1,1 olarak gerçekleşti. Van’da toplam hanehalkı tüketim harcamasının yüzde 1,1 seviyesinde gerçekleşmesi, kent ekonomisindeki düşük gelir düzeyi ve sınırlı ekonomik hareketliliği ortaya koydu. Türkiye genelinde tüketim harcamalarında artış yaşanmasına karşın Van’ın bu oranla son sıralarda yer alması, kentte alım gücünün zayıf olduğunu ve ekonomik canlılığın istenilen düzeyde olmadığını gösteriyor.
VANLI TÜKETEMİYOR: ÖNEMLİ HARCAMALARA SINIRLI PAY AYRILIYOR!
Van ekonomisinin son yıllarda zayıf bir tablo çizdiği bir kez daha rakamlara yansıdı. TÜİK verilerine göre, TRB2 bölgesinde yer alan Van’da hanehalkı tüketim harcamalarındaki artış oranı yalnızca yüzde 1,1 oldu. Gıda ve alkolsüz içecek harcamaları yüzde 1,7, giyim ve ayakkabı yüzde 1,6, konut ve kira yüzde 0,7, ulaştırma yüzde 0,9, eğitim hizmetleri ise yalnızca yüzde 0,4 oranında artış gösterdi.
VAN EKONOMİK PERFORMANI KÖTÜ
TÜİK’in açıkladığı veriler, kentte yaşam maliyetlerinin artmasına karşın gelir düzeyinin düşük seyretmesi ve işsizliğin yaygın olmasıyla birlikte halkın harcama gücünün zayıfladığını ortaya koydu. Ekonomik canlılığın düşük olduğu Van’da, temel ihtiyaçlara yapılan harcamalardaki sınırlı artış, bölge halkının alım gücünün giderek azaldığını gözler önüne seriyor.
