Van, binlerce yıllık tarihinin en gizemli sırlarından birine daha ışık tutuyor. Urartuların başkenti Tuşpa’da (bugünkü Van Kalesi) yer alan ve Pers Hükümdarı Kserkses tarafından kayalara kazdırılan ünlü Serhas Anıtı, Türkçe’ye çevrisi ortaya çıktı.
Yaklaşık 2.500 yıllık anıt, İran dışında bulunan tek Ahameniş kraliyet yazıtı olma özelliği taşıyor. Eski Persçe, Babilce ve Elamca olmak üzere üç dilde yazılan ve toplam 27 satırdan oluşan metin, çivi yazısıyla üç sütun halinde işlenmiş. Yazıt, Van Kalesi’nin güney yamacında, insan eliyle ulaşılması neredeyse imkânsız bir kaya yüzeyinde yer alıyor.
Kserkses’in, MÖ 486–465 yılları arasında Ahameniş İmparatorluğu’nu yönettiği biliniyor. İsminin “kahramanlar kralı” anlamına geldiği aktarılan hükümdar, babası Darius’un başlattığı anıtın yazılmasını emretmiş.
Türkçe çeviriye göre anıtta şu ifadeler yer alıyor:
“Yüce Ahura Mazda, tanrıların en büyüğüdür. O, Yer’i yarattı, Göğü yarattı, İnsan’ı yarattı, insan için mutluluğu yarattı. O, geçerli tek bir kanun altında yönetilsinler diye Kserkses’i kral yaptı. Ben Kserkses, Ahameniş Kralı Darius’un oğlu, büyük ve geniş toprakların, , her türden toplumların kıralı, krallar kralı, büyük kralların kralıyım. Kral Kserkses (Assuérus) şöyle dedi: Kral Darius, babam, Ahura Mazda’nın lütfuyla çok sayıda iyi şeyler yaptı ve yazılsın diye bu panoyu hazırlama emri verdi, fakat buraya henüz bir kitabe yazılmamıştı, bu yazıtın yazılmasını ben emrettim. Mayıs Ahuramazda ve diğer tanrılar beni, krallığımı ve yaptıklarımı korusunlar.”
