ŞEHRİVAN HABER: ORHAN SAĞLAM-ŞABAN BEYAZSAÇ
Van geçtiğimiz Kurban Bayramı arifesinden bu yana su sorununu tartışıyor. Kent merkezi başta olmak üzere birçok yerde su kesintileri gündem olmaya devam ederken, bir çarpıcı açıklamada kentin su hatları ile ilgili oldu. Geçtiğimiz yıllarda kentin içme suyu hatları yenilenmesine ve önemli çalışmalar yapılmasına rağmen hala kentte eski tip asbestli borular olduğu konuşulurken konuyla ilgili Dirençli Kentler Topluluğu Derneği Başkanı Fırat Durmaz önemli açıklamalar geldi. Durmaz, kentte halihazırdaki çalışmalarda kullanılmasa da geçmiş yıllarda kullanılan ve yüzde 20 civarda olduğunu düşündükleri boruların kanserojen olduğu ve hatların ivedilikle değiştirilmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Van’da içme suyu şebekesinde yıllardan beri kullanılmış olan ve kanserojen madde içeren asbestli borular halk sağlığını etkilemeye devam ediyor. Belediyeler ya da ilgili kurumlar bu konuda harekete geçerek yeni borular döşemeye başlasa da kentin birçok bölgesinde asbestli su borularının yeni borularla değiştirilmemesi çevre ve sağlık sorunları açısından büyük tehlike yaratmaya devam ediyor. Yaşamımızın her alanında karşımıza çıkmaya başlayan asbest ülkemizde yasaklanırken, Van’da da 2008 yılından bu yana değiştirilmediği iddia edilen asbestli su boruları da gündeme geldi. Bu boruların değiştirilmesine yönelik çağrılar sürerken, bir çağrı da Dirençli Kentler Topluluğu Derneği Başkanı Fırat Durmaz’dan geldi. Konuyla ilgili Şehrivan’a önemli uyarılarda bulunan Durmaz, Van’da hala asbestli su boruları kullanıldığı ve vatandaşların sağlığını tehdit ettiğini belirtti.
DURMAZ, ASBESTLİ BORULARIN TEHLİKESİNE DİKKAT ÇEKTİ!
Van’da bir zamanlar sıklıkla kullanılan asbestli borular ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Dirençli Kentler Topluluğu Derneği Başkanı Fırat Durmaz, şöyle konuştu: “Aktif olarak kullanılan borular genelde plastik borular ve diğer ürünler oluşuyor. Daha önceki dönemlerde ise asbestli borular sıklıkla birçok yerde kullanılıyordu. Daha sonra Türkiye genelinde bu borular yasal olarak yasaklandı. Geçmişten kalan boru hatları var ve bunlar da sağlığa ciddi zararlar veriyor. Van’da da geçmişte kullanılan asbestli borular hala birçok yerde kullanılıyor. Tam oran bilinmemekle birlikte tahminen yüzde 20 civarında olduğunu düşünüyoruz”
BU BORULAR KANSER ETKİSİ YARATIYOR
Asbest boruları ile ilgili önemli uyarılarda bulunan Durmaz, “Asbest çeşitleri ışığı geçirdiği için su içinde de görünmezler. Bu borular, zamanla yıprandıklarında kırılmalara uğruyorlar ya da patlıyorlar. Bundan dolayı da o patlamalar ve kırmalar içerisinde cam gibi dağılıyorlar ve suyun içerisine dâhil oluyorlar, içme suyu içerisine dahil olan bu maddenin içerisine asbest dediğimiz malzeme kanser etkisi yaratıyor. Bu da bize bu boruların insan sağlığını olumsuz yönde etkilediğini gösteriyor. Birçok mahallede içme suyu hatlarında asbest borular kullanıldığı için o kanser etkisine maruz kalıyoruz. Sadece suyu kullanan vatandaşlar değil, orada çalışan o boruları tamir etmeye çalışan işçiler de bundan ciddi anlamda etkileniyorlar ve bunun zararlarını sağlık boyutuyla uzun vadede görüyorlar.
BELEDİYELERİN BU İŞE EL ATMASI LAZIM
Boruların kesinlikle değiştirilmesi gerektiğine vurgu yapan Durmaz, şunları anlattı: “Belediyeler ve ilgili yöneticiler bu boruların değiştirilmesini ön plana almaları gerektiği halde onun yerine daha farklı yerlerde daha yeni içme suları yapıyorlar. Yani bizim rakamsal olarak işte yatırım bütçelerinde yıllık şu kadar metre içme suyu yaptık. Bu kadar imalat yaptık. Bu kadar depo yaptıktan ziyade bizim sağlığımızı olumsuz yönde etkileyen bu boruların öncelikli olarak değiştirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunların olumsuz etkilerini uzun vadede görmemek için şimdiden faaliyete geçmemiz gerekiyor.”
DURMAZ’DAN ÖNEMLİ ÖNERİLER…
Asbestli boruların hayatımızdan nasıl çıkartılması gerektiğini de değinen Durmaz, “Yani bilimsel olarak kanser etkisi yarattığını biliyoruz ve bununla alakalı çalışmalar var. İnsanlarda vücuda sinerek kansere sebep oluyor. Burada aslında küçümsenmeyecek derecede bir sağlık boyutu var. Peki, biz bunu hayatımızdan nasıl çıkaracağız? Ya da bu borular için nasıl bir çalışma yürütmelidir? Bu asbest boruların nerelerde kullanıldığı ilgili kurumlar ciddi bir çalışma yürütmelidir. Mahallelerde çekilen boru hatlarını zaten haritalardan bulma şansları var ve asbestli boru hatlarını oradan görme şansları da var. Bu boruların değiştirilmesi çok zor değil ama ivedilik gerektiriyor. Yani bunu zamana yaymak ya da ertelemek, gündem yapıp gündemden sonra tekrar soğutmak çok ciddi risk barındırıyor. Dolayısıyla yetkililerin bu konuda kesinlikle bu olayı dikkate almaları lazım.” İfadelerini kullandı.
“BORULARIN DEĞİŞMESİ GEREKİYOR”
Geçmişten getirilen boruların değiştirilmesi gerektiğini vurgulayan Durmaz, “Van’da şu anda zaten hiçbir idari birim asbest boruları kullanmıyor. Zaten üretimi de yok. Yani üretimi olmaması bu hatların kullanılmaması, geçmişte kullanılmış olan hatların değiştirilmeyeceği anlamına gelmez. Kesinlikle bunların gündeme alınması ve ivedilikle değiştirilmesi lazım. Yani bizim yeni yeni yerlere içme suyu götürmek elbette ki önemli bir durumdur. Ama yeni yerlere götürülecek içme suyu borularının ya da imalatlarının yerine önceliğin buna verilmesi lazım ve bunun tamamıyla içerisinde kullanılmış olan geçmişteki bütün hasta borularının değiştirilmesi lazım.” Şeklinde konuştu.
