İlhan Güneri yazdı: Maliyenin şirket ortaklarından izah talepleri ve olası sonuçları...

Son günlerde Maliye, çoğunluğu büyük şirketlerin ortağı olan kişilerden, risk analiz kümesi içinde oldukları gerekçesiyle 2023-2024 dönemindeki bazı işlemleri nedeniyle izahat talep etmektedir. Banka hesaplarında görülen önemli miktarda para yatırım ve çekme işlemleri, ilgili yıllarda yapılan ev, araba vb. gayrimenkul ve menkul alımları gibi işlemler Maliye Bakanlığı tarafından takip edilmekte, ilgili kurumlarda Maliye Bakanlığına bilgi vermektedirler. Burada görülen uyumsuzluklar neden ile Maliye (Gelir İdaresi Başkanlığı veya Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı) izah talebinde bulunmaktadır.

İzahı yeterli görülmeyen kişiler ya gönüllü uyum çerçevesinde beyanname verecek ya da kendileri ve/veya şirketleri vergi incelemesine sevk edilebilecektir. Ayrıca, zarar beyan eden bazı şirketlerinde izaha davet edildiğini de belirtelim.

Sürecin muhtemel sonuçları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

1-Ortağın izahatı yeterli görülürse herhangi bir işlem yapılmaz.

2-Ortağın izahatı yeterli görülmez ise gönüllü uyum çerçevesinde gelir vergisi beyannamesi vermesi veya vermiş olduğu beyannamede düzeltme yapması istenebilir.

3-Ortak tarafından gönüllü uyumun kabul edilmemesi halinde ortak, incelemeye sevk edilerek inceleme sonucuna göre hakkında gelir vergisi ve/veya KDV tarhiyatı yapılabilir.

4-Diğer yandan şirketin vergisel durumuna tekabül eden bir konu varsa şirketten de gönüllü uyum çerçevesinde beyannamelerine düzeltme vermesi istenebilir.

5- Şirket gönüllü uyumu istemez ise incelemeye sevk edilerek inceleme sonucuna göre tarhiyata muhatap olabilir.

6- Bugüne kadar rastladığımız örneklerde Ortaklar ile ilgili eleştirilerin, genellikle kayıt dışı ticari kazanç, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı, değer artış kazançları şeklinde olduğu görülmektedir. Bundan böyle de izah talebinin bu yönde olacağını tahmin etmekteyiz.

7-Şirketler ile ilgili eleştirilerin ise çoğunlukla,

- Çekilen paralar için adat uygulanmaması,

- Çekilen tutarların kar payı sayılması halinde kar dağıtımına bağlı stopaj yapılmaması

- Ortaklara veya ilişkili kişilere karşılıksız borç verilmesi

- ve bazı gelirlerin beyan edilmemesi gibi hususlar olacağını düşünüyoruz.

Yine 30 Mayıs 2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “TAŞINMAZ TİCARETİ HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK’de yapılan değişiklik de çok anlamlı ve önemli. Söz konusu değişiklik şöyle;

“MADDE 1- 5/6/2018 tarihli ve 30442 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmeliğin 2 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “ilke, kural ve yükümlülükleri,” ibaresi “ilke ve kuralları, internet ortamındaki taşınmaz ilanlarına ilişkin yükümlülükleri,” şeklinde değiştirilmiştir.

MADDE 2- Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(3) İnternet ortamında verilen taşınmaz ilanlarında genel ekonomik verilerle uyumlu olmayan ve haklı bir sebebe dayanmayan fiyat artışı yapılamaz ve işletmelerce bu ilanlara aracılık edilemez.”

MADDE 3- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4- Bu Yönetmelik hükümlerini Ticaret Bakanı yürütür.”

Görüleceği üzere Maliye, gerek taşınmazların gerekse diğer mal alım ve satımlarının alım satım sürecini yakında izlemektedir. Bunun anormal bir yanı olmayıp, olması gereken bir yaklaşımdır. Ancak vatandaşların bunu bilerek yaptıkları iş ve işlemlerin vergisel yönünü ihmal etmemeleri menfaatleri icabıdır.

Değerli Vatandaşlar, değerli vergi mükellefleri; mali sonuç doğuracak iş ve işlemlerinizde vergi sorunları yaşamak için mutlaka işlem öncesinde bir Mali Müşavir’den bilgi ve destek alınız.

İlhan GÜNERİ-Yeminli Mali Müşavir