Belediyelerin mali sürdürülebilirliğini güçlendiren en önemli öz gelir kalemlerinden biri, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 34. maddesi kapsamında alınan Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisidir. Ancak uygulamada bu vergi, hak ettiği önemi görememekte; kayıp, kaçak ve beyan eksiklikleri nedeniyle ciddi gelir kayıpları yaşanmaktadır.
Sorunun temelinde iki önemli unsur vardır:
Birincisi, kayıp ve kaçak elektrik kullanımı; ikincisi ise vergiye tabi üretim ve tüketim için beyanname verilmemesi veya eksik verilmesidir.
Oysa kanuna göre, elektrik üretim ve dağıtım faaliyetinde bulunan tüm gerçek ve tüzel kişilerin, ilgili belediyelere her ay beyanname vermesi zorunludur. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi, sadece belediye gelirlerinde azalmaya değil, aynı zamanda Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) nezdinde ciddi sonuçlara yol açabilir.
EPDK düzenlemelerine göre, lisans sahiplerinin vergi, beyan ve bildirim yükümlülüklerini yerine getirmemesi, lisans iptali veya idari yaptırım sebebi sayılmaktadır. Yani beyanname vermemek sadece bir mali ihmal değil, aynı zamanda lisansın riske girmesi anlamına gelir.
Bu nedenle belediyelerin, sınırları içinde faaliyet gösteren üretim ve dağıtım lisansı sahipleriyle düzenli veri paylaşımı ve denetim mekanizması kurmaları büyük önem taşımaktadır.
Ayrıca;
• Elektronik beyan sistemleri ile manuel bildirim süreci dijitalleştirilmeli,
• EPDK ile belediyeler arasında veri entegrasyonu sağlanmalı,
• Beyanname vermeyen veya eksik beyan eden işletmelere yönelik uyarı ve yaptırım süreçleri başlatılmalıdır.
Bu alanda yapılacak etkin denetimler ve kurumsal koordinasyon sayesinde, hem belediye gelirleri artacak, hem de enerji piyasasında şeffaflık ve disiplin sağlanacaktır.
Unutulmamalıdır ki; vergisini doğru beyan eden üretici, hem kent ekonomisine katkı sunar hem de kendi lisans güvenliğini teminat altına alır.
Belediyelerin bu görünmeyen gelir kalemine göstereceği hassasiyet, yerel yönetimlerin mali bağımsızlığını güçlendirecek, kamu kaynaklarının adil ve etkin kullanımına katkı sağlayacaktır.
